Có tình trạng "quân xanh, quân đỏ"

Tham gia chất vấn tại Phiên họp, đại biểu Ma Thị Thúy (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang) cho biết, báo cáo của Bộ Tư pháp gửi các đại biểu Quốc hội có nêu thực trạng một bộ phận đấu giá viên còn hạn chế nghiệp vụ, kỹ năng hành nghề, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm pháp luật, vẫn còn nể nang trong hoạt động đấu giá tài sản.

Đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp giải trình về nội dung có bao nhiêu trường hợp đấu giá viên vi phạm pháp luật phải xử lý, nguyên nhân của thực trạng trên và giải pháp khắc phục trong thời gian tới cũng như định hướng sửa đổi Luật Đấu giá tài sản để phòng ngừa vi phạm pháp luật.

Trả lời nội dung chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, trong 5 năm (2018-2022), Bộ Tư pháp và các đơn vị khác nhau, thanh tra đã thực hiện tổng số là 143 cuộc thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực đấu giá tài sản. Để giảm bớt đi tình trạng thông đồng, dìm giá, hiện nay, trong pháp luật về đấu giá, đã quy định chặt chẽ hơn về quy trình, cách thức, quy chế; Tăng cường hơn các biện pháp để chuyên nghiệp hóa đấu giá viên đúng theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương phòng chống tham nhũng, tiêu cực và các văn bản của Đảng...

Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, việc sửa Luật Đấu giá sẽ tuân theo nguyên tắc đấu giá là pháp luật về hình thức, liệt kê đầy đủ hơn các tài sản công cần phải bán đấu giá, cập nhật những thuật ngữ, siết chặt một số các quy định để giảm tình trạng thông đồng, dìm giá, trục lợi và đặc biệt làm thất thoát ngân sách nhà nước; có các biện pháp về tăng cường năng lực, chuyên nghiệp hóa đội ngũ làm đấu giá với tư cách là một nghề tư pháp đặc thù và phát triển đến đấu giá trực tuyến.

Chưa có quy định đặc thù cho tài sản thi hành án dân sự

Tham gia chất vấn Bộ trưởng Bộ Tư pháp về nội dung đấu giá tài sản, nhất là tài sản công, đại biểu Bùi Mạnh Khoa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hoá) cho biết, công tác đấu giá tài sản còn nhiều bất cập, việc tiếp cận tham gia đấu giá khó khăn, tình trạng trúng đấu giá nhưng không giao được tài sản, đặc biệt là trong lĩnh vực thi hành án dân sự... Do vậy, đại biểu này đề nghị Bộ trưởng giải trình vấn đề này và đưa ra các giải pháp khắc phục.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, có tình trạng trong thi hành án dân sự, tuy đã được thực hiện đấu giá, nhưng chưa giao được. Số liệu thống kê cho thấy, trong 10 tháng đầu năm 2023, trong thi hành án dân sự có gần 2000 vụ đấu giá, trong đó mới chỉ giao được hơn 1300, còn hơn 600 vụ chưa giao được.

Phân tích nguyên nhân của tình trạng này, Bộ trưởng cho rằng, đấu giá tài sản và thi hành án dân sự chỉ là hai lĩnh vực pháp luật được áp dụng quy định về giao tài sản đấu giá. Hiện nay, còn có các quy định liên quan đến đất đai, quản lý tài sản công… nên hai lĩnh vực này là chưa đủ, mà phải tính đến quy định pháp luật trong lĩnh vực khác.

Một nguyên nhân khác, qua các vụ việc cụ thể, Bộ trưởng cho rằng, có những vụ bán đấu giá đến 6 lần nhưng không ai mua, do nhiều yếu tố khác nhau như: thẩm định ngân hàng đánh giá văn phòng, mảnh đất, cơ sở sản xuất có sát giá không… Trình tự thủ tục đấu giá hiện hành chưa có quy định đặc thù cho tài sản thi hành án dân sự. Bộ cũng đã có kiến nghị sửa đổi trong Luật Đấu giá tài sản và sắp tới là Luật Thi hành án dân sự.

Theo Bộ trưởng, nguyên nhân nữa đó là tâm lý e ngại khi mua tài sản thi hành án của người dân, trong khi chưa có cơ chế hợp ý để phối hợp sự tham gia của các chủ thể trong vấn đề này. 

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng Lê Thành Long cho rằng, về lâu dài cần sửa đổi Luật Đấu giá tài sản, Luật Thi hành án dân sự, đưa vào một số nội dung có liên quan, các quy định cụ thể để xử lý vấn đề này. Cùng với đó, cần cố gắng vận hành tốt cơ chế cơ quan Ban chỉ đạo thi hành án ở các cấp, tạo sự đồng thuận.