Khái niệm “kinh tế ban đêm” xuất hiện từ những năm cuối thế kỷ XX, tạo ra bước chuyển lớn cho các ngành du lịch, dịch vụ, giải trí, văn hóa ở nhiều quốc gia trên thế giới phát triển. Không những vậy, kinh tế ban đêm có những đóng góp không nhỏ vào sự phát triển kinh tế, xã hội nói chung của nhiều quốc gia, trong đó có Anh, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc... Việt Nam đã hội tụ nhiều điều kiện để phát triển kinh tế ban đêm nhờ nguồn tài nguyên du lịch đa dạng, phong phú; văn hóa nghệ thuật và ẩm thực đặc sắc. Năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1129/QĐ-TTg ngày 27/7/2020 phê duyệt Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam. Bài viết tổng hợp khái quát các vấn đề xoay quanh kinh tế ban đêm và cơ hội phát triển kinh tế ban đêm tại Việt Nam.

Kinh tế ban đêm là một khái niệm không còn mới, đang được phát triển mạnh mẽ tại nhiều quốc gia. Kinh tế ban đêm được coi như một bộ phận hợp thành trong nền kinh tế tổng thể của quốc gia, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Bên cạnh đó, kinh tế ban đêm cũng tạo ra nhiều rủi ro thách thức. Tại Việt Nam, kinh tế ban đêm bắt đầu được quan tâm phát triển. Bài viết sử dụng mô hình SWOT để phân tích các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với phát triển kinh tế ban đêm tại Việt Nam, từ đó kiến nghị một số giải pháp thúc đẩy kinh tế ban đêm.

Hiện tỉnh Bến Tre đang triển khai thực hiện Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam, do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (27/7/2020). Bước đầu, kinh tế ban đêm được tập trung phát triển chủ yếu tại TP. Bến Tre.

Ngày 28/4, UBND TP. Cần Thơ đã ban hành Quyết định số 1401/QĐ-UBND về việc Phê duyệt “Đề án Phát triển kinh tế ban đêm trên địa bàn TP. Cần Thơ (thí điểm tại quận Ninh Kiều)”.

Nhìn tổng thể, kinh tế ban đêm tạo ra guồng quay không ngừng nghỉ để nền kinh tế được vận hành ở tốc độ tối đa. Ngoài đóng góp lớn về mặt kinh tế, kinh tế ban đêm tạo ra những bước chuyển lớn cho các ngành dịch vụ, du lịch trong nước, tạo động lực mới cho phục hồi kinh tế, đặc biệt sau những thoái trào do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 hiện nay.

Kinh tế ban đêm đã hình thành ở Việt Nam từ nhiều năm nay và được đánh giá là một cơ hội mới trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Hiện nay, kinh tế ban đêm xuất hiện sôi động hơn ở một số đô thị và các trung tâm du lịch lớn như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hội An,… và dưới các loại hình như: khu phố đi bộ, khu mua sắm, khu ẩm thực, cửa hàng tiện lợi, chợ đêm,….vào ban đêm.

Đối với hoạt động kinh tế ban đêm với đặc thù về thời gian hoạt động kinh doanh thì giải pháp này càng có ý nghĩa quan trọng nhằm kiểm soát tốt các giao dịch kinh doanh của người nộp thuế.

Việt Nam được đánh giá là quốc gia có nhiều tiềm năng phát triển hoạt động kinh tế ban đêm nhờ có nguồn tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng, có đặc trưng văn hóa độc đáo, ẩm thực đặc sắc, hấp dẫn theo mỗi vùng miền, có mức độ hội nhập cao nhưng trên thực tế mới chỉ khai thác ở quy mô nhỏ, hoạt động mang tính tự phát riêng lẻ, manh mún...

Một trong những giải pháp nhằm thúc đẩy kinh tế ban đêm ở Việt Nam là tập trung rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính cho phát triển kinh tế ban đêm.

Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã và đang đẩy mạnh chính sách phát triển kinh tế ban đêm. Không nằm ngoài xu thế đó, trong những năm qua, hoạt động kinh tế ban đêm ở Việt Nam cũng mới chỉ khai thác ở quy mô nhỏ, hoạt động mang tính tự phát riêng lẻ, manh mún tại một số đô thị và trung tâm du lịch lớn...