Số người tham gia bảo hiểm xã hội đạt mục tiêu đề ra

Báo cáo tại phiên họp mở rộng của Thường trực Ủy ban Xã hội, thẩm tra sơ bộ Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH, quản lý và sử dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2020 mới đây, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Nguyễn Bá Hoan cho biết: Tính đến 31/12/2020, số người tham gia BHXH bắt buộc là 15.033.644 người, chiếm 31,12%, giảm 170.392 người so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, lao động tham gia trong khu vực hành chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn thể, lực lượng vũ trang là 3.610.432 người, giảm 2,25% so với năm 2019, chiếm 24,02% số người tham gia. Lao động tham gia trong khu vực doanh nghiệp nhà nước là 918.449 người, giảm 4,63% so với năm 2019, chiếm 6,11% số người tham gia. Lao động tham gia trong khu vực FDI là 4.655.586 người, giảm 0,95% so với năm 2019, chiếm 30,97% số người tham gia. Lao động tham gia trong khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh là 5.287.046 người, tăng 1,05% so với năm 2019, chiếm 35,17% số người tham gia.

Đặc biệt, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong năm 2020 đạt 1,1 triệu người, chiếm hơn 2% lực lượng lao động trong độ tuổi, vượt chỉ tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.

Theo mục tiêu của Nghị quyết số 28-NQ/TW, đến năm 2021 có 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH nên để phấn đấu đạt mục tiêu này, ngay từ đầu năm 2020 tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/1/2020 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội và dự toán NSNN năm 2020 đã đặt ra chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH là tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH đạt 33,5%. Tính đến hết ngày 31/12/2020, tổng số người tham gia BHXH là 16.161.789 người, đạt chỉ tiêu đặt ra của năm 2020, bằng 95,71% so với chỉ tiêu của năm 2021.

An toàn Quỹ BHXH được đặt lên hàng đầu

Bên cạnh những kết quả đạt được, báo cáo của Chính phủ cũng chỉ ra những tồn đọng, hạn chế. Theo đó, không chỉ số người tham gia BHXH bắt buộc, BHTN giảm mà số tiền chậm đóng BHXH tiếp tục tăng so với năm 2019.

Chính vì vậy, thời gian tới, cần tiếp tục tăng cường hoạt động giám sát thực hiện Luật BHXH, đặc biệt là về phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, về quản lý và sử dụng Quỹ BHXH. Đồng thời, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật BHXH theo định hướng cải cách chính sách BHXH tại Nghị quyết số 28-NQ/TW về mở rộng đối tượng tham gia, tiến tới thực hiện BHXH toàn dân; hoàn thiện các quy định về đóng - hưởng BHXH; nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ; chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần; sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng BHXH; nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Việc làm theo định hướng cải cách chính sách BHTN tại Nghị quyết số 28-NQ/TW nhằm phát huy đầy đủ các chức năng của BHTN, bảo đảm đây thực sự là công cụ quản lý thị trường lao động.

Cho ý kiến tại phiên thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong đánh giá, năm 2020 và những tháng đầu 2021, các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật BHXH, Luật Việc làm, Luật An toàn vệ sinh lao động đã được ban hành và bảo đảm việc triển khai đầy đủ các chế độ, chính sách.

Thường trực Ủy ban và các đại biểu cũng đánh giá cao kết quả hoạt động của cơ quan thanh tra, kiểm tra, khi đã phát hiện được một số vi phạm. Tuy nhiên, các cơ quan có liên quan cần báo cáo cụ thể hơn về tỷ lệ chấp hành kết quả thanh tra, kiểm tra, đã thu hồi được bao nhiêu, việc chấp hành của các đơn vị bị thanh tra, kiểm tra như thế nào...

Bên cạnh đó, tỷ lệ người hưởng BHXH một lần so với tổng số người tham gia BHXH vẫn chỉ dao động ở mức khoảng 5% trong các năm qua, nhưng ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của công tác phát triển đối tượng. Với tốc độ, tình hình phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện và thực tế đời sống, thu nhập khó khăn như hiện nay, dự báo có thể số người hưởng chế độ BHXH một lần sẽ tăng cao vào các năm tiếp theo. Do đó, đề nghị bộ chủ quản cần theo dõi vấn đề này.

Làm rõ thêm các vấn đề đại biểu quan tâm tại phiên họp, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết: Dự toán và các chỉ tiêu về BHXH, BHYT năm 2020 được xây dựng vào cuối năm 2019 - thời điểm chưa có dịch Covid-19. Đến đầu năm 2020 bắt đầu xuất hiện dịch bệnh và đến giữa năm 2020 lại thiên tai nặng nề tại 10 tỉnh miền Trung. Song, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, BHXH Việt Nam phối hợp chặt chẽ các Bộ, đặc biệt là Bộ LĐ-TB&XH và thống nhất không điều chỉnh chỉ tiêu. Hết năm 2020, cơ bản các chỉ tiêu đều hoàn thành theo lộ trình, từ độ bao phủ người tham gia BHXH, BHYT đến công tác thu cũng như các chỉ tiêu khác.

Về độ bao phủ BHXH bắt buộc tăng không nhanh như BHXH tự nguyện, Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh cho biết: 7 tháng đầu năm 2021, BHXH tự nguyện tăng so với cùng kỳ và tiếp tục tăng. Điều này do ngay từ khi xuất hiện dịch bệnh, BHXH Việt Nam đã xác định, để hoàn thành chỉ tiêu bao phủ BHXH thì phải tăng số lượng BHXH tự nguyện lên. Đối với BHXH bắt buộc, ngành BHXH Việt Nam đã sử dụng các biện pháp quản lý như liên thông dữ liệu với cơ quan Thuế… nên đã phát hiện nhiều người chậm đóng, trốn đóng, không khai báo và đã tăng số người tham gia.

Bên cạnh đó, trong năm 2020, đã xây dựng CSDL những người chưa tham gia BHXH, đặc biệt là BHXH tự nguyện. “Chúng tôi đưa ra con số khoảng 16 triệu người, theo thứ tự ưu tiên”- Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh nói. Đồng thời khẳng định, bằng nhiều giải pháp tuyên truyền, trong năm 2020, người dân bắt đầu “ngấm dần” và tuyên truyền cho nhau để tham gia BHXH tự nguyện…

Nhấn mạnh những khó khăn trong công tác thu, thu hồi nợ BHXH, Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh cho biết, ứng dụng VssID ra đời, đã giúp người lao động tra cứu được quá trình đóng-hưởng BHXH, BHYT hàng tháng của mình, từ đó có ý kiến với cơ quan BHXH và người sử dụng lao động để kịp thời được đóng BHXH. Tuy nhiên, đến thời điểm này, việc xử lý hình sự đối với những hành vi trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT vẫn còn nhiều khó khăn. Về công tác quản lý Quỹ BHXH, Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh khẳng định, BHXH Việt Nam đặt vấn đề an toàn Quỹ lên hàng đầu theo hướng phát triển bền vững và đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT được chi trả đúng quy định.