Ông Ma Quang Trung,Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – NN&PTNT) đã cho biết như vậy khi trao đổi với báo chí về giải pháp thúc đẩy XK gạo 6 tháng cuối năm khi trao đổi với báo chí

- Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) vừa cho biết, hết quý II, khối lượng xuất khẩu gạo cả nước đã giảm 32% so với cùng kỳ 2015. Theo ông, vì sao XK gạo của Việt Nam lại có sự sụt giảm như vậy và điều này có đáng lo lắng không?

Ông Ma Quang Trung: Năm nay XK gạo của chúng ta giảm là do thiên tai. Điều này đã ảnh hưởng rất sâu sắc đến ngành trồng trọt, đặc biệt là vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), đây là vựa lúa của đất nước để XK. Theo tính toán của Bộ NN&PTNT, sản lượng lương thực của khu vực ĐBSCL giảm khoảng xấp xỉ 1 triệu tấn, cộng với khu vực khác là 1,1 triệu tấn.

Trong quý I/2016, gạo Việt Nam XK rất tốt, tăng về giá và lượng nhờ những đơn hàng XK gạo của cuối năm 2015; cùng với đó các nước xung quanh như Philippin và một số nước cũng bị hạn hán như Việt Nam nên nhu cầu lương thực tăng mạnh, góp phần đẩy mạnh XK gạo của Việt Nam. Nhưng bước sang quý II/2016, XK gạo đã có sự sụt giảm về lượng. Tuy nhiên, nhìn chung, so với cùng kỳ năm 2015, 6 tháng đầu năm 2016 XK gạo giảm không đáng kể, song tình hình dự báo sẽ khó khăn hơn trong 6 tháng cuối năm.

Bởi vì, thị trường gạo hiện nay đang diễn biến hết sức phức tạp. Thứ nhất, Thái Lan đang xả gạo với khối lượng rất lớn đã ảnh hưởng rất sâu sắc đến thị trường tiêu thụ của Việt Nam. Thứ hai, vụ Đông Xuân vừa qua mất mùa đã khiến sản lượng gạo sụt giảm, kéo theo đó khối lượng gạo XK những tháng tới đây cũng sẽ giảm. Chính vì vậy, dự báo năm nay khối lượng XK gạo theo kế hoạch đặt ra là 6,5 triệu tấn nhưng khả năng sẽ không đạt, dự báo chỉ đạt 5,5-5,6 triệu tấn.

- Được biết, ngày 25/7/2016, Thái Lan "xả kho" 3,7 triệu tấn gạo. Theo ông, điều này sẽ có tác động như thế nào tới mặt hàng gạo XK của Việt Nam?

Ông Ma Quang Trung: Điều này sẽ tác động lớn tới nguồn cung gạo trên thế giới và Việt Nam sẽ phải cạnh tranh khốc liệt với gạo Thái Lan về giá cũng như chất lượng.

Trước tiên, tôi cho rằng, Thái Lan xả gạo sẽ có ảnh hưởng bởi vì lượng gạo rất lớn của Thái Lan là gạo để lâu trong kho, chất lượng không tốt lắm. Trong khi thị trường XK gạo của họ là Trung Quốc, châu Phi, đây cũng là những thị trường truyền thống của Việt Nam.

Rõ ràng, Thái Lan xả một lượng gạo lớn tới 3,7 triệu tấn và cũng nhằm vào thị trường dễ tính và chất lượng gạo của họ để lâu, giảm cấp, chắc chắn sẽ cạnh tranh quyết liệt với thị trường gạo của chúng ta.

Vì thế, ngay từ bây giờ, chúng ta phải dự đoán một cách chính xác và nhanh chóng có biện pháp, giải pháp để giữ thị trường truyền thống. Cùng với đó, chúng ta phải có biện pháp lâu dài, đẩy mạnh sản xuất lúa gạo cao hơn để đa dạng hóa thị trường, không phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống, hạn chế biến động tăng đột ngột tại các nước XK gạo.

-Để nâng cao giá trị XK gạo cuối năm, một trong những mục tiêu trọng tâm là đẩy mạnh gạo XK chất lượng cao. Vậy tới đây, Bộ NN&PTNT sẽ có giải pháp gì để thực hiện mục tiêu này?

Ông Ma Quang Trung: Hiện nay, để tăng mạnh giá trị XK gạo, Bộ NN&PTNT đưa ra rất nhiều giải pháp.Theo đó, phải giảm đầu vào cho người nông dân, giảm lượng giống, thuốc trừ sâu, sử dụng nước tiết kiệm để giảm chi phí.

Tiếp theo là đẩy mạnh đưa các loại giống có chất lượng cao vào sản xuất. Trước đây, nông dân trồng chủ yếu các loại giống lúa có chất lượng bình thường để XK sang một số thị trường truyền thống. Nhưng hiện nay, nông dân đã đưa được nhiều các giống lúa chất lượng cao vào sản xuất. Ví dụ, ĐBSCL đã đưa được 20% giống lúa thơm vào sản xuất... Từ việc áp dụng sản xuất giống lúa thơm tăng lên thì chất lượng gạo sẽ tăng; từ đó sẽ có cơ hội mở rộng thị trường XK gạo ra các nước khác, ngoài thị trường cũ.

Thực tế hiện nay có một số doanh nghiệp ở ĐBSCL đã có những thị trường XK gạo sang thị trường cao cấp như Austrailia, Nhật Bản, Mỹ…Đây là những mô hình rất tốt cần phải có chính sách khuyến khích, giúp đỡ, đẩy mạnh trong thời gian tới.

Xin cảm ơn ông!