Cải cách mạnh mẽ

Đánh giá sau 10 năm thực hiện Luật Hải quan, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn khẳng định: Luật đã góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh kinh tế - xã hội, lợi ích chủ quyền, an ninh quốc gia và hội nhập quốc tế. Mặc dù vậy, Luật cũng đã bộc lộ một số hạn chế, chưa bắt kịp với sự phát triển, hội nhập; chưa tạo hành lang pháp lý vững chắc thực hiện thủ tục hải quan điện tử... Đây chính là yêu cầu cấp bách cần sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện.

Dự thảo Luật Hải quan sửa đổi, Bộ Tài chính được Chính phủ giao xây dựng gồm 112 điều, giữ nguyên 33 điều, bổ sung mới 35 điều, sửa đổi 44 điều của Luật Hải quan hiện hành. Dự kiến Luật sẽ được Chính phủ trình Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ năm 2015.

Theo đánh giá của các chuyên gia: Dự thảo Luật đã thể hiện tinh thần cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính về hải quan. Các nội dung sửa đổi đều đã tập trung hướng đến đảm bảo cải cách thủ tục hành chính, đáp ứng yêu cầu hội nhập, tạo khuôn khổ pháp lý đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, tạo điểm nhấn tích cực trong bối cảnh mới, đó là:

Cải cách thủ tục hải quan, hiện đại hóa quản lý hải quan, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu; Luật hóa các cam kết quốc tế bằng những quy định cụ thể về: Địa điểm làm thủ tục hải quan; Xác định xuất xứ hàng hóa; Xác định mã số, trị giá hải quan, xác nhận xuất xứ đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trước khi làm thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu; Giải phóng hàng…; Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý hải quan và trách nhiệm xã hội của cơ quan hải quan.

Đổi mới để phát triển

Với tinh thần cầu thị để đổi mới, đồng thời đảm bảo khách quan, tạo điều kiện thuận lợi cho DN, người dân tham gia đóng góp vào Dự thảo Luật, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan đã tổ chức tuyên truyền, lấy ý kiến đóng góp dưới nhiều hình thức. Qua đó đã nhận được nhiều ý kiến tham gia đóng góp tích cực từ cộng đồng DN, chuyên gia, người dân. Tất cả các ý kiến đóng góp, tham gia sửa đổi, bổ sung của DN đều đã được Bộ Tài chính lắng nghe và tiếp thu đầy đủ.

Theo Luật sư Vũ Xuân Tiền, Dự thảo Luật cần quy định chi tiết hơn, tránh những quy định chung chung sẽ khó khăn trong việc thực hiện và có thể dẫn tới những hiểu lầm. Cụ thể, Điều 18 Dự thảo Luật quy định lưu giữ hồ sơ hải quan đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu đã được thông quan trong thời hạn 10 năm, kể từ ngày đăng ký. Luật sư Tiền cho rằng, thời gian như vậy là dài, nên rút ngắn xuống còn từ 3-5 năm để tạo thuận lợi cho DN.

Trong khi đó, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam kiến nghị, về quyền và nghĩa vụ người khai hải quan điện tử nên sửa đổi theo hướng: Trường hợp khai hải quan trong thời gian nghỉ theo quy định của pháp luật, nhưng thuộc diện phải nộp, xuất trình chứng từ thuộc bộ hồ sơ hải quan để cơ quan hải quan kiểm tra làm cơ sở thực hiện các thủ tục tiếp theo thì được phản hồi hết quả chậm nhất là 2 giờ kể từ ngày làm việc kế tiếp. Trong trường hợp người khai hải quan có đăng ký làm việc ngoài giờ thì cơ quan hải quan sẽ phản hồi kết quả ngay.

Đồng thuận với những ý kiến trên, một số cục Hải quan cũng cho rằng, Luật Hải quan sửa đổi lần này phải được chuẩn hóa sát với tình hình thực tế, từ ngữ chính xác dễ hiểu, dễ thực hiện, hạn chế đến mức thấp nhất việc phải hướng dẫn nhiều nội dung văn bản thực hiện dưới Luật. Trong công tác chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, cần quy định rõ về mặt địa lý liên quan đến địa bàn hoạt động hải quan; quy định trách nhiệm của các bộ, ngành trong công tác chống buôn lậu, cũng như yêu cầu hỗ trợ về lực lượng, phương tiện để cùng cơ quan Hải quan thực hiện nhiệm vụ…

“Tất cả các ý kiến đóng góp, tham gia sửa đổi, bổ sung của DN đều đã được Bộ Tài chính lắng nghe và tiếp thu đầy đủ để hoàn thiện Luật” - Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn nhấn mạnh.

Bài đăng trên Tài chính & Đầu tư số 5 - 2013