Dường như Trung Quốc vẫn chưa thể hấp thu hết sản phẩm xuất khẩu nhiều nhất của Mỹ: trái phiếu.

Bất chấp một số lời phàn nàn từ phía quan chức kinh tế hàng đầu Trung Quốc về việc chính phủ Mỹ chi tiêu bao nhiêu tiền cứu kinh tế để thoát suy thoái, số liệu mới nhất từ Bộ Tài chính Mỹ cho thấy Trung Quốc vẫn tiếp tục mua trái phiếu chính phủ Mỹ trong mùa hè vừa qua.

Tính đến cuối tháng 7/2009, tổng giá trị trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ do Trung Quốc nắm giữ là 800,5 tỷ USD. Giá trị trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ do Trung Quốc nắm giữ đã tăng 3% so với tháng trước đó, lượng trái phiếu do Trung Quốc nắm giữ trong khoảng thời gian từ tháng 5/2009 đến tháng 6/2009 giảm nhẹ.

Đến tháng 9/2008, Trung Quốc vượt qua Nhật trở thành nước nắm giữ trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ nhiều nhất thế giới.

Trong khoảng thời gian 1 năm qua, lượng nắm giữ trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ của Trung Quốc tăng 45%.

Đây là tin tốt nhưng cũng là tin xấu. Thứ nhất, cũng đáng mừng khi lượng trái phiếu Bộ Tài chính phát hành ra được thị trường hấp thu hết.

Tháng 8/2009, các nước nâng nắm giữ thêm 15,3 tỷ USD trái phiếu loại dài hạn so với tháng 7/2009. Con số này dù vậy vẫn thấp hơn mức 90,2 tỷ USD trong tháng 6/2009.

Cùng lúc đó, nhiều chuyên gia lo ngại Mỹ phụ thuộc ngày một nhiều vào Trung Quốc.

Điều gì sẽ xảy ra nếu Trung Quốc đột ngột quyết định lượng nắm giữ trái phiếu đã đủ hoặc ngưng mua trái phiếu?

Nguồn cung trái phiếu quá dồi dào trên thị trường sẽ khiến lãi suất dài hạn tăng mạnh, giá trái phiếu và mức lợi tức thường biến chuyển ngược hướng.

Rất nhiều sự kiện mới đã diễn ra trong khoảng một tháng rưỡi qua và điều này có thể khiến trái phiếu chính phủ Mỹ bớt sức hấp dẫn trong mắt người Trung Quốc.

Từ đầu tháng 8/2009 đến nay, USD đã rớt giá 3% so với euro, đồng yên và 4 loại tiền tệ lớn khác. Đồng USD yếu khiến thị trường lo ngại nhiều hơn về khả năng lạm phát, giá trị trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ do Trung Quốc nắm giữ sẽ chịu ảnh hưởng.

Và hai tuần nay, một sự kiện mới lại xảy ra khiến không ít người lo lắng. Một số chuyên gia dự đoán cuộc chiến lốp xe giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ dẫn đến việc Trung Quốc bán ra trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ như hành động trả đũa cho việc áp thuế cao với hàng lốp xe nhập khẩu từ Trung Quốc.

Bất chấp những lo ngại, nhiều chuyên gia về thị trường trái phiếu cho rằng Trung Quốc sẽ không ngừng mua trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ bởi thị trường nợ của Mỹ mang tính thanh khoản và an toàn cao nhất thế giới.

Ông Matthew Smith, chủ tịch kiêm trưởng bộ phận đầu tư tại New York, cho rằng: “Tông không quá lo lắng về khả năng Trung Quốc bán ra trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ. Họ sẽ rót lượng tiền khổng lồ họ đang nắm giữ đi đâu?”

Trên thực tế, việc Trung Quốc nắm giữ nhiều trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ nhất thế giới giúp họ có khả năng gây ảnh hưởng rất cao. Nắm giữ 800 tỷ USD trái phiếu Bộ Tài chính, Trung Quốc có thể tác động lớn đến chính sách tiền tệ, tài khóa và thương mại của Mỹ. Điều này giải thích tại sao họ lo lắng về thâm hụt ngân sách Mỹ và chính sách thuế lốp xe.

Ông John Donaldson, một chuyên gia về thị trường tiền tệ Mỹ, nhận xét: “Động thái từ phía Trung Quốc gần đây nhằm mục đích duy trì sân chơi thương mại bình đẳng. Họ muốn nói với Mỹ rằng nếu muốn chúng tôi mua trái phiếu thì hãy chơi đẹp.”

Thế nhưng việc Trung Quốc ngừng mua trái phiếu chính phủ Mỹ sẽ có tác động xấu đến cả Mỹ và Trung Quốc. Điều này là bởi thị trường có thể dự đoán về khả năng Trung Quốc bán ra trái phiếu, giá trái phiếu sẽ biến động xấu.

Triển vọng dài hạn?

Dù trước mắt Trung Quốc không thể xả hết trái phiếu Bộ Tài chính Mỹ ra thị trường, có lo ngai rằng mọi chuyện sẽ ra sao khi Trung Quốc ngưng dần mua trái phiếu.

Các chuyên gia dự đoán có thể Trung Quốc sẽ bớt chuộng trái phiếu Bộ Tài chính để chuyển sang kinh doanh hàng hóa.

Sẽ có những hậu quả rất xấu nếu Trung Quốc bán ra hàng loạt trái phiếu ở thời điểm hiện nay. Tuy nhiên Trung Quốc có lẽ đang kiên nhẫn và cố gắng tìm ra cách ngưng phụ thuộc vào nợ Mỹ.

Dù vậy trong dài hạn, lựa chọn tốt nhất cho Trung Quốc sẽ vẫn là đầu tư vào nợ Mỹ.