Nhiều điểm sáng trong bức tranh kinh tế Việt Nam 2019

Năm 2019, kinh tế thế giới tiếp tục chứng kiến một năm đầy khó khăn. Trong khi đó, kinh tế Việt Nam lại được các tổ chức quốc tế đánh giá là lạc quan hơn so với thế giới. Đúng như nhận định của Ngân hàng Thế giới, mây đen phủ lên toàn cầu, nhưng mặt trời vẫn đang tỏa sáng trên đầu Việt Nam.

Thực tế, nhận định này được dựa trên cơ sở kết quả đạt được khá tích cực của Việt Nam, khi tăng trưởng kinh tế năm 2019 đạt 7,02%. Đóng góp chủ yếu vào mức tăng trưởng vẫn là hai khu vực công nghiệp và xây dựng (50,4%) và khu vực dịch vụ (45%). Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng. Đặc biệt, năm 2019, tăng trưởng năm nay có sự khác biệt so với năm trước, đó là chứng kiến mức tăng nhẹ của ngành khai khoáng (tăng 1,29%) sau 3 năm liên tiếp sụt giảm. Đối với ngành nông – lâm – thủy sản, tăng trưởng tuy thấp từ quý I do chịu ảnh hưởng xấu từ bệnh dịch và thời tiết, nhưng ngành thủy sản vẫn giữ mức tăng trưởng ấn tượng trên 6%.

Cùng với tăng trưởng GDP tích cực, khu vực sản xuất tiếp tục mở rộng trong năm 2019. Theo báo cáo của VERP, PMI các tháng của năm 2019 tuy lên xuống thất thường, nhưng luôn ở mức 50 điểm. Tính đến hết năm 2019, chỉ số PMI đã đánh dấu chuỗi 49 tháng mở rộng liên tiếp của khu vực sản xuất. “Điều này chứng tỏ niềm tin của các doanh nghiệp vào nền sản xuất là không thay đổi, họ vẫn hy vọng sản lượng sẽ tiếp tục mở rộng trong năm tới. Đó là triển vọng tích cực của khu vực sản xuất nói riêng và nền kinh tế nói chung trong thời gian tới” - báo cáo VERP chỉ rõ.

Động lực tăng trưởng kinh tế năm 2019 còn đến từ tiêu dùng cá nhân. Theo đó, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đã tăng 11,8% so với năm trước. Đây là mức tăng trưởng tương đối cao so với 3 năm về trước.

Ngoài ra, chính sách tiền tệ trong năm 2019 cũng là điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam đặc biệt trong bối cảnh thế giới có nhiều bất động, rủi ro. Theo đó, lãi suất liên ngân hàng biến động mạnh trong năm 2019 nhưng theo chiều hướng giảm dần. Việc hạ lãi để thúc đẩy tăng trưởng là xu thế tại nhiều nước trên thế giới trước tình hình ảm đạm, nhằm khuyến khích doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh

Vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020, theo đó tăng trưởng GDP đạt 6,8%; CPI bình quân dưới 4%. Nhóm nghiên cứu của VEPR cho rằng, những mục tiêu của năm 2020 có thể đạt được. Tuy nhiên, Việt Nam sẽ cần rất nhiều nỗ lực để đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,8% và lạm phát dưới 4% do những bất ổn địa chính trị trên thế giới có ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế trong nước.

“Dự báo quý I/2020 tăng trưởng kinh tế 6,33%; quý II đạt 6,27%; quý III đạt 6,58%; quý IV đạt 6,64% và cả năm sẽ đạt 6,48%” – PGS. TS Nguyễn Đức Thành – Viện trưởng VEPR dự báo.

Năm 2020, thận trọng trong quan hệ thương mại quốc tế

Triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong dài hạn được các chuyên gia kinh tế dự báo sẽ tiếp tục phụ thuộc vào FDI, kết quả gỡ bỏ rào cản thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Năm 2020, hoạt động thương mại và đầu tư quốc tế được kỳ vọng sẽ khởi sắc sau việc ký kết các hiệp định thương mại tự do như CPTPP và EVFTA. Tuy nhiên, theo nhận định của VEPR, Việt Nam cần thận trọng trong quan hệ thương mại quốc tế.

Trong năm 2019, Việt Nam trở thành 1 trong 7 đối tác xuất khẩu nhiều nhất sang Mỹ. Nhưng cùng với lượng dự trữ ngoại hối ngày càng gia tăng tới hơn 71 tỷ USD, Việt Nam nằm trong danh sách theo dõi thao túng tiền tệ của Mỹ. TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia tài chính ngân hàng cao cấp, Giám đốc Viện Đào tạo và nghiên cứu Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) – lưu ý, Ngân hàng Nhà nước cẩn trọng trong việc điều hành chính sách tiền tệ, linh hoạt và khách quan. Việc hạ thấp giá trị của VND để tăng cường thương mại sẽ là điều không nên làm trong thời điểm này.

Ngoài ra, Trung Quốc trở thành thị trường nhập khẩu lớn của Việt Nam, trong khi đó, Mỹ là đối tác xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. “Mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc và Mỹ cần rất thận trọng. Việc đối xử với các quốc gia trong thương mại quốc tế là 1 trong những vấn đề lớn của Việt Nam trong năm 2020” - ông Nguyễn Đức Thành lưu ý.

Để tận dụng được những cơ hội từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và các hiệp định thương mại tự do, các chuyên gia kinh tế cho rằng, cần phải cải thiện môi trường thể chế, kinh doanh và chất lượng lao động trong nước. Đặc biệt, cải cách thể chế về kinh tế số; mô hình kinh doanh mới…

“Trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới có nhiều bất định, rủi ro, đề xuất Chính phủ theo sát tình hình, có kịch bản đối phó với bối cảnh kinh tế thế giới về giá dầu, giá vàng. Ngoài ra, mong Chính phủ thực hiện 2 quyết định và nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ. Đó là Nghị quyết 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính Trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 và Quyết định 999/QĐ-TTg 2019 về Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ” – ông Nguyễn Trí Hiếu – chuyên gia kinh tế cao cấp đề nghị.