Nhằm tìm ra những giải pháp phù hợp, chính đáng để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các doanh nghiệp Việt Nam tại Nhật Bản, chiều ngày 28/2, tại Hà Nội, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) đã phối hợp với Cơ quan sáng chế Nhật Bản (JPO) và Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) tổ chức Hội thảo “Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ Việt Nam - Nhật Bản”. Hội thảo có sự tham dự Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, Lãnh đạo Tổng cục QLTT, Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng cục Hải Quan, Cục QLTT các tỉnh, thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thái Nguyên cùng các cơ quan, doanh nghiệp Nhật Bản...

Hàng nghìn vụ việc xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sản phẩm Nhật Bản đã được xử lý

Thời gian vừa qua, các lực lượng thực thi pháp luật trong đó có lực lượng QLTT đã triển khai nhiều biện pháp, xây dựng nhiều kế hoạch kiểm tra, kiểm soát chống các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng giả và gian lận thương mại. QLTT trở thành lực lượng chủ công trong công tác chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên thị trường nội địa.

Điển hình, năm 2023, lực lượng QLTT đã thanh tra, kiểm tra 71.928 vụ, phát hiện, xử lý 52.351 vụ vi phạm, thu nộp NSNN trên 501 tỷ đồng. Trong đó, đối với vụ việc vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ;  toàn lực lượng QLTT đã kiểm tra 9.676 vụ việc, xử lý 9.246 vụ việc, phạt hành chính 92,5 tỷ đồng; trị giá hàng hoá vi phạm đạt trên 118,3 tỷ đồng.

Giai đoạn năm 2021 – 2023, lực lượng QLTT đã tiến hành kiểm tra, xử lý hàng nghìn vụ việc liên quan đến xâm phạm sở hữu trí tuệ sản phẩm Nhật Bản tại Việt Nam. Cụ thể, mặt hàng mỹ phẩm có 123 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 959 triệu đồng; Thực phẩm chức năng có 31 vụ, xử phạt 226 triệu đồng; 100 vụ liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, xử phạt 707 triệu đồng.

Đối với đồ điện gia dụng, mặt hàng vốn được ưa chuộng tại thị trường Việt Nam, lực lượng QLTT phát hiện xử lý 95 vụ, xử phạt trên 1,6 tỷ đồng; ngành hàng thời trang có 93 vụ bị xử lý, xử phạt trên 1,3 tỷ đồng; và nhiều nhất là các sản phẩm phụ tùng xe máy với 611 vụ bị xử lý, xử phạt hơn 4,2 tỷ đồng.

Theo Phó Tổng Cục trưởng Nguyễn Thanh Bình, thời gian qua công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền SHTT có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, tình trạng hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn biến ngày càng phức tạp. Việc kiểm tra, xử lý của các lực lượng thực thi gặp không ít khó khăn trong cách nhận biết hàng thật, hàng giả, các hàng hóa được bảo hộ là những loại nào; các hình thức gian lận mới của các đối tượng sản xuất, kinh doanh; các phương thức kinh doanh mới, sự phối hợp giữa chủ thể quyền và cơ quan kiểm tra… 

Bàn về giải pháp bảo vệ các sản phẩm Nhật Bản tại thị trường Việt Nam

Đưa ra các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm Nhật Bản, ông Nguyễn Đức Lê – Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Tổng cục QLTT cho biết, lực lượng QLTT luôn xác định đấu tranh, phòng chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là nhiệm vụ quan trọng, xuyên suốt và thời gian qua, lực lượng đã triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp như công tác tuyên truyền, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường phối hợp, kiểm tra kiểm soát thị trường...

Do đó, thời gian qua, Tổng cục đã ban hành và tập trung triển khai Quyết định số 888/QĐ-TCQLTT về Kế hoạch đấu tranh phòng chống hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ giai đoạn từ năm 2021 đến 2025 và các kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định 319/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025.

Mục tiêu của Kế hoạch ban hành kèm theo Quyết định số 888/QĐ-TCQLTT giai đoạn 2021-2025 hướng đến không còn tình trạng hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc được trưng bày công khai trên toàn quốc; Không còn tình trạng công khai sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại các làng nghề trên cả nước; Chủ sở hữu các trang thương mại điện tử và mạng xã hội cam kết không cho phép rao bán công khai hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng hóa không rõ nguồn gốc trên nền tảng của mình.

Trong khi đó, mục tiêu cụ thể của Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025 hướng đến hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về thanh tra, xử lý vi phạm hành chính, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, nhãn hiệu trong hoạt động thương mại điện tử; phát triển cơ sở hạ tầng, cải tiến công nghệ; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng - 100% cán bộ, công chức thực thi được đào tạo, trang bị kiến ​​thức về thương mại điện tử, có đủ năng lực, chuyên môn, kỹ năng để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

100% các sàn thương mại điện tử lớn ký cam kết không kinh doanh hàng giả; Tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử và người tiêu dùng được phép tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật.

Đồng thời, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về thanh tra, xử lý vi phạm hành chính, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, nhãn mác trong thương mại điện tử hoạt động thương mại; Phát triển cơ sở hạ tầng, cải tiến công nghệ; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng - 100% cán bộ, công chức thực thi được đào tạo, trang bị kiến ​​thức về thương mại điện tử, có năng lực, chuyên môn, kỹ năng để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; 100% các sàn thương mại điện tử lớn ký cam kết không kinh doanh hàng giả; Các tổ chức và cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử và người tiêu dùng được phép tuyên truyền, phổ biến.

Nâng cao công tác phối hợp giữa các chủ thể

Phó Tổng Cục trưởng Nguyễn Thanh Bình cho rằng, việc phối hợp cung cấp cấp thông tin của doanh nghiệp chủ thể quyền đóng vai trò rất quan trọng trong công tác chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Bà Nguyễn Như Quỳnh - Chánh thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ đề cao sự cần thiết của cơ chế phối hợp giữa cơ quan thuộc các bộ, tổ chức và doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Bà Quỳnh lấy ví dụ về Chương trình 168 - "Phòng chống xâm phạm quyền Sở hữu trí tuệ Việt Nam" với sự tham gia của các đơn vị khác nhau như Tổng cục Hải quan, 3 đơn vị thuộc Bộ Khoa học và Công Nghệ liên quan trực tiếp đến "đăng ký - khai thác - bảo vệ" quyền sở hữu trí tuệ. Bà Nguyễn Như Quỳnh hy vọng Nhật Bản sẽ tiếp tục đồng hành với Việt Nam trên con đường phía trước trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội cũng như bảo vệ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, để sở hữu trí tuệ thực sự là động lực phát triển kinh tế.

Phó Cục trưởng Nguyễn Đức Lê khuyến cáo, các doanh nghiệp Nhật Bản có sản phẩm bán tại thị trường Việt Nam cần tăng cường phối hợp, cung cấp thông tin và cử đầu mối đại diện pháp lý để hỗ trợ công tác kiểm tra, xử lý vi phạm của Tổng cục QLTT. Năm 2024, Tổng cục và JPO cần phối hợp tổ chức hội thảo tiếp xúc giữa các chủ thể quyền, đại diện chủ thể quyền các nhãn hiệu Nhật Bản tại Việt Nam để tạo cơ sở phối hợp trong thời gian tới.

Cùng đó, hai bên tích cực, tăng cường phối hợp tổ chức các hội thảo, giao lưu chia sẻ kinh nghiệm của JPO và các cơ quan chức năng của Nhật Bản trong đấu tranh phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT; chia sẻ kinh nghiệm, phối hợp, hỗ trợ các khoá học, tập huấn đào tạo chuyên môn phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT và quản lý, giám sát hoạt động thương mại điện tử. 

Kỳ vọng của các doanh nghiệp Nhật Bản

Đại diện Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, Phó Đại sứ Shige Watanabe đánh giá, tình trạng hàng nhái, hàng giả nổi cộm tại Việt Nam tác động tiêu cực đến quá trình hình thành một thị trường lành mạnh. Thông qua Hội thảo, Phó Đại sứ mong muốn năng lực giải quyết xâm hại sở hữu trí tuệ Nhật Bản tại Việt Nam sẽ được nâng cao. Từ đó hỗ trợ 200 doanh nghiệp cũng như hơn 90 tổ chức đang hoạt động trên thị trường Việt.

Mặt khác, Phó Đại sứ Shiga Watanabe đề cao vai trò của cơ chế hợp tác để lắng nghe ý kiến các bên liên quan, làm sao để thúc đẩy các sự kiện phòng chống xâm phạm sở hữu trí tuệ thế giới. Đây là sự kỳ vọng của cả JPO, JETRO cũng như các doanh nghiệp nhằm tìm được giải pháp thúc đẩy một cách phù hợp, chính đáng về quyền sở hữu trí tuệ, sở hữu công nghiệp.

Tại Hội thảo, đại diện 06 thương hiệu đến từ Nhật Bản bao gồm ASICS, Kikkoman, Kubota, Kokuyo, Daiichi Sankyo Healthcare, Panasonic đã chia sẻ tới các đại biểu tham dự Hội thảo về quá trình hình thành, phát triển của các nhãn hàng cũng như tình trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của các nhãn hàng trên thị trường hiện nay đồng thời mong muốn được hợp tác với các lực lượng chức năng tại Việt Nam trong phòng, chống và xử lý các vấn đề liên quan đến hàng giả các sản phẩm của Nhật Bản trên thị trường Việt Nam.