Với chủ đề “Một ASEAN tầm vóc: Tâm điểm của tăng trưởng”, Hội nghị lần này thể hiện sức sống và vị thế của ASEAN, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế khu vực và toàn cầu.

Cái tên Labuan Bajo có nghĩa “Nơi những người Digan trên biển dừng chân”. Đây không chỉ là nơi giao thương mua bán ngọc trai và vỏ bào ngư, mà từ lâu đã trở thành điểm du lịch hấp dẫn dành cho du khách trong nước và quốc tế. Labuan Bajo cũng là nơi xuất phát để đến thăm Công viên quốc gia Komodo - nơi có loài rồng Komodo đặc hữu và nổi tiếng của nước này.

An ninh cho Hội nghị cấp cao được nước chủ nhà hết sức chú trọng: Quân đội Indonesia đã điều động một số tàu chiến, trực thăng, nhiều phương tiện xe bọc thép, xe quân sự và tác chiến điện tử, phòng thủ… triển khai quanh khu vực; cơ quan chuyên môn của Indonesia còn lắp đặt các thiết bị chuyên dụng cảnh báo động đất, sóng thần và thời tiết cực đoan.

Hội nghị cấp cao ASEAN 42 được khai mạc trọng thể tại Khán phòng Komodo của khách sạn Meruorah Komodo Labuan Bajo. Điểm độc đáo lần này là phông nền chính của hội nghị là tầm nhìn toàn cảnh bờ biển tuyệt đẹp của Labuan Bajo với nước biển trong xanh trong nắng vàng rực rỡ, thấp thoáng những đảo nhỏ và điểm xuyết những chiếc thuyền buồm.

Phát biểu khai mạc sự kiện trọng đại của nội khối, Tổng thống Indonesia Joko Widodo bày tỏ tin tưởng rằng, đoàn kết và nỗ lực chung của tất cả thành viên gia đình ASEAN là điều kiện tiên quyết để ASEAN phát huy mạnh mẽ vai trò dẫn dắt hòa bình và tăng trưởng khu vực.

Phát biểu tại phiên khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 42, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định thách thức với các nước ASEAN ngày càng lớn hơn, phức tạp hơn, cả từ bên trong và bên ngoài. Đây là vấn đề chung, đòi hỏi cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, toàn khu vực, có giải pháp đồng bộ của cả Cộng đồng để ASEAN giữ vững độc lập, tự chủ, chiến lược, vươn mình bứt phá thành tâm điểm của tăng trưởng khu vực và toàn cầu, thích ứng ngày càng tốt hơn trước những biến động từ bên ngoài.

Nhà lãnh đạo Chính phủ Việt Nam chia sẻ rằng, nền tảng của sự phát triển lớn mạnh - chỗ dựa của ASEAN vượt qua những thời điểm khó khăn nhất trong suốt 56 năm qua chính là đoàn kết, hợp tác, đoàn kết là sức mạnh vô địch, nhưng đoàn kết không phải chỉ là khẩu hiệu suông mà phải thể hiện qua ý chí và hành động cụ thể để củng cố vai trò trung tâm của ASEAN, đó là những giải pháp hiệu quả để tăng cường nội lực toàn khối. Củng cố sự đoàn kết, thống nhất là nhiệm vụ của mỗi thành viên, cần đề cao trách nhiệm vì lợi ích chung, sẵn sàng bỏ qua những suy tính riêng tư để ngôi nhà chung ASEAN vững vàng trong mọi hoàn cảnh.

Nỗ lực duy trì tăng trưởng kinh tế cũng là mục tiêu quan trọng của Hội nghị cấp cao này. Tại phiên đối thoại giữa lãnh đạo các nước ASEAN với đại diện Hội đồng Tư vấn Kinh doanh ASEAN (ABAC), Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ mong muốn các doanh nghiệp cùng với chính phủ các nước ASEAN hoàn thiện thể chế, thông qua chuẩn hóa và hài hòa các quy định đầu tư kinh doanh; đơn giản hóa các thủ tục, giảm chi phí đầu vào, tăng sức cạnh tranh; kịp thời tháo gỡ vướng mắc; tập trung đầu tư trong nội khối, tạo việc làm, sinh kế cho người dân; thúc đẩy lĩnh vực chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn...

Trong buổi đối thoại giữa lãnh đạo các nước ASEAN với đại diện Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA), Thủ tướng khẳng định, sự đồng hành của AIPA với chính phủ các nước ASEAN đóng vai trò quan trọng trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Để nâng cao hiệu quả kênh phối hợp giữa kênh hành pháp và lập pháp, Thủ tướng đề nghị tăng cường phối hợp hoàn thiện thể chế, khơi thông các điểm nghẽn, các Nghị viện thành viên tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi trong việc rà soát, thúc đẩy pháp luật trong lĩnh vực thương mại, đầu tư, góp phần tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, công bằng và minh bạch, gia tăng thương mại nội khối, góp phần củng cố liên kết kinh tế giữa các nước ASEAN…; AIPA tiếp tục đoàn kết, phối hợp chặt chẽ cùng ASEAN trong việc bảo vệ, đề cao các nguyên tắc và lập trường chung của ASEAN, nhất là tôn trọng các chuẩn mực ứng xử và tuân thủ luật pháp quốc tế, thúc đẩy đối thoại, tăng cường tin cậy và sự tham gia có trách nhiệm của các đối tác trong và ngoài khu vực, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình...

Thông điệp của Thủ tướng Phạm Minh Chính được các nhà lãnh đạo ASEAN nhiệt liệt hoan nghênh, đánh giá cao và hết sức đồng tình bởi những quan điểm này hết sức “đúng và trúng”, thiết thực, đi thẳng vào những vấn đề nóng hổi hiện nay. Hội nghị cũng đặc biệt nhấn mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN phải thực sự hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm; triển khai quyết liệt và đồng bộ các sáng kiến, nhất là những sáng kiến mang lại lợi ích thiết thực và bảo đảm thụ hưởng đồng đều cho người dân, hướng tới phát triển đồng đều, bền vững và bao trùm.

Các nhà lãnh đạo ASEAN tin tưởng rằng các giá trị về đoàn kết, hợp tác sẽ tiếp nối và phát huy, ASEAN ngày càng tự cường và thích ứng trong một thế giới đang đổi thay, có đủ điều kiện trở thành tâm điểm tăng trưởng; khẳng định ASEAN cũng sẽ là lực lượng trung tâm trong tiến trình củng cố hòa bình, duy trì ổn định và hợp tác Đông Nam Á, rộng hơn là khu vực châu Á-Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Nhiều đề xuất, sáng kiến của Việt Nam cũng được Hội nghị đánh giá rất cao, như tại đối thoại với đại diện Thanh niên ASEAN, Thủ tướng đề nghị đưa Cộng đồng ASEAN thành “cộng đồng học tập” nhằm phát triển kỹ năng và “cộng đồng sáng tạo” để ASEAN là vườn ươm khởi nghiệp giúp thanh niên phát huy sức sáng tạo; hay như tại phiên đối thoại với ABAC, Thủ tướng nêu định hướng “ba cùng” với các doanh nghiệp: cùng hoàn thiện thể chế; cùng phát triển cơ sở hạ tầng chiến lược và cùng xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao…

Tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN 42 cũng là dịp để Việt Nam tăng cường quan hệ hợp tác song phương với các nước thành viên thông qua nhiều cuộc tiếp xúc song phương với lịch trình dày đặc, bận rộn của Thủ tướng Phạm Minh Chính với các nguyên thủ, nhà lãnh đạo các nước ASEAN. Tại các cuộc gặp này, lãnh đạo các nước đều đánh giá cao vai trò, vị thế ngày một quan trọng của Việt Nam trong ASEAN cũng như trên thế giới; đồng thời bày tỏ mong muốn tăng cường, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị và hợp tác với Việt Nam trên các lĩnh vực.

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 42 đã thành công tốt đẹp, trong đó có sự đóng góp tích cực của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam, mang đến thông điệp, sáng kiến quan trọng, quyết tâm đóng góp thực chất, hiệu quả cho công cuộc xây dựng Cộng đồng ASEAN, thể hiện Việt Nam tiếp tục là thành viên có trách nhiệm, chủ động, sáng tạo, tích cực vì hòa bình, ổn định, phát triển thịnh vượng ở ASEAN, khu vực châu Á-Thái Bình Dương.