Một số dự án có tỷ lệ giải ngân rất thấp

Tổ công tác số 5 do Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc làm Tổ trưởng vừa có báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 tại 8 địa phương: Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Bình Phước, Bình Thuận, Đồng Nai, Đắk Nông, Ninh Thuận.

Bộ Tài chính cho biết, tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 được Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ giao cho 08 địa phương là 45.399,858 tỷ đồng, bao gồm 15.054,418 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương trong nước, 999,567 tỷ đồng vốn nước ngoài và 29.345,873 tỷ đồng vốn cân đối ngân sách địa phương.

Trong đó, số vốn đã phân bổ chi tiết là 48.207,696 tỷ đồng, bao gồm 14.761,457 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương trong nước, 900,864 tỷ đồng vốn nước ngoài và 32.545,375 tỷ đồng vốn cân đối ngân sách địa phương. Bình Thuận, Đắk Nông, Kon Tum, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Phước giao kế hoạch vốn cân đối ngân sách địa phương cao hơn kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao. Số vốn chưa phân bổ chi tiết là 577,153 tỷ đồng bao gồm 292,961 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương trong nước, 98,703 tỷ đồng vốn nước ngoài và 185,489 tỷ đồng vốn cân đối ngân sách địa phương.

Về công tác giải ngân, theo báo cáo của 08 địa phương, tình hình giải ngân trong tháng tới có khả quan. Cụ thể, ước giải ngân đến hết tháng 9/2023 đạt 48,91% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao nhất là tỉnh Đắk Nông ước đạt 62,15% và thấp nhất là tỉnh Kon Tum ước đạt 37,6% ước giải ngân cả năm của 08 địa phương là 97,85%. Tuy nhiên, tính đến ngày 15/9/2023, một số dự án của 08 địa phương có tỷ lệ giải ngân quá thấp, đặc biệt là các dự án có số giải ngân bằng 0.

Tổng hợp từ báo cáo của các địa phương, có một số khó khăn vướng mắc ảnh hưởng lớn đến khả năng giải ngân. Điển hình như: Vướng mắc về cơ chế chính sách liên quan đến trình tự lập, thẩm định kế hoạch đầu tư công hằng năm, thẩm quyền quyết định thời gian bố trí vốn; trình tự, thủ tục điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn ngân sách nhà nước; Vướng mắc trong công tác xác định giá đất để thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng.

Bên cạnh đó, còn có vướng mắc trong công tác phân bổ, giao kế hoạch vốn ngân sách trung ương thực hiện 03 chương trình mục tiêu quốc gia giao chậm so với thời điểm giao kế hoạch trung hạn giai đoạn 2021-2025, gây khó khăn cho địa phương trong cân đối xác định nguồn lực đối ứng từ ngân sách địa phương, huy động nguồn lực hợp pháp để mthực hiện các chương trình tại Kon Tum, Bình Phước.

Vướng mắc thủ tục điều chuyển kế hoạch năm 2023 đối với các dự án trọng điểm, liên vùng sang cho các dự án khác có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025 của địa phương, do các dự án trọng điểm, liên vùng không có khả năng giải ngân, cụ thể: Dự án đường Đạo Nghĩa, Quảng Khê giai đoạn 2, tỉnh Đắk Nông nằm trong khu vực quy hoạch thăm do bô xit; Dự án Đường nối từ thị trấn Tân Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận vướng mắc giải phóng mặt bằng...

Tăng cường đôn đốc, đề xuất phương án xử lý

Trước tình hình phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công của 08 địa phương, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc đề nghị các địa phương thực hiện nghiêm Công điện số 749/CĐ-TTg ngày 18/8/2023 về đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2023. Theo đó, thực hiện phân bổ hết 100% kế hoạch vốn được giao, tăng cường đôn đốc và khẩn trương đề xuất phương án xử lý (điều chỉnh, cắt giảm kế hoạch vốn) gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tổng hợp, báo cáo Chính phủ tại các phiên họp Chính phủ thường kỳ hàng tháng.

Đối với các vướng mắc liên quan tới Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (kéo dài thời gian giải ngân), trước mắt, Bộ trưởng đề nghị các địa phương đẩy mạnh giải ngân tối đa như đã cam kết trong quá trình xây dựng danh mục sử dụng nguồn vốn này. Đồng thời, đề xuất phương án điều hòa linh hoạt giữa các nguồn vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Đối với các vướng mắc liên quan đến công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, ngày 06/5/2023, Chính phủ đã có Nghị quyết số 73/NQ-CP về việc ủy quyền quyết định giá đất cụ thể. Theo đó, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Kết luận số 14-KL/TW ngày 22/9/2021 của Bộ Chính trị và tình hình thực tế của địa phương thực hiện ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định giá đất cụ thể để tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

Về kiến nghị của các địa phương về sửa đổi Luật Đầu tư công năm 2019 và Nghị định số 40/2020/NĐ-CP ngày 06/4/2022 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đầu tư công, Bộ Tài chính đã có văn bản  rà soát những quy định bất cập của pháp luật đầu tư công và tham gia ý kiến xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40/2020/NĐ-CP gửi Bộ Tư pháp và Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Đối với kiến nghị liên quan đến Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 44/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 quy định về giá đất và Luật Khoáng sản năm 2010, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu, tổng hợp trong quá trình sửa đổi các quy định hiện hành nêu trên.

Về kiến nghị điều chỉnh giảm kế hoạch vốn năm 2023 thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, cụ thể là 80 tỷ đồng của tỉnh Đồng Nai thuộc 509,217 tỷ đồng không thực hiện phân bổ và 9,213 tỷ đồng của tỉnh Bình Thuận không thuộc 13.369,468 tỷ đồng được phân bổ, Bộ Tài chính đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh giảm kế hoạch năm 2023 của các địa phương.

Đối với kiến nghị điều chỉnh giảm vốn nước ngoài của Bình Thuận là 19,973 tỷ đồng, Lâm Đồng, Đắk Nông là 66,329 tỷ đồng và hướng dẫn điều chuyển các dự án trọng điểm, liên vùng sang cho các dự án khác có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025, Bộ Tài chính đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát các đề xuất điều chỉnh kế hoạch vốn năm 2023 của các địa phương để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định.