Nợ công tăng nhưng đã mang lại kết quả bước đầu

Trong ngày thứ hai thực hiện nội dung chất vấn và trả lời chất vấn, đầu giờ sáng 17/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đăng đàn trả lời các câu hỏi của ĐB Quốc hội gửi tới Bộ Tài chính vào cuối giờ chiều 16/11.

Bộ trưởng cho biết, những vấn đề mà các ĐB quan tâm gồm nợ công, tái cơ cấu DNNN, cân đối thu chi, quản lý thuế, cải cách thủ tục hành chính là những vấn đề mà ngành Tài chính đã và đang tập trung thực hiện nhiều giải pháp nhưng cũng còn tồn tại nhiều vấn đề cần tiếp tục giải quyết trong thời gian tới.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng báo cáo trước Quốc hội: “Theo mục tiêu quản lý chiến lược nợ công đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030, nợ công của nước ta không quá 65% GDP, trong đó nợ Chính phủ không quá 55% GDP và nợ nước ngoài quốc gia không quá 50%. Nhìn lại 5 năm, năm 2011 nợ công là 50%, năm 2012 nợ công là 50,8%, năm 2013 là 54,5%, năm 2014 là 59,6% và dự kiến năm 2015 nợ công là 61,3%”.

Đối chiếu lại chiến lược và các chỉ tiêu đánh giá an toàn nợ công theo các tiêu chí là nợ công trên GDP, nợ Chính phủ so với GDP, nợ nước ngoài quốc gia so với GDP, bù đắp bội chi gồm cả trái phiếu Chính phủ và nợ nghĩa vụ Chính phủ trực tiếp so với thu ngân sách Nhà nước, trái phiếu Chính phủ trong nước cho đầu tư so với nhiều kỳ, Bộ trưởng khẳng định, chúng ta có 5 chỉ tiêu đã đạt được yêu cầu, trong đó có 1 chỉ tiêu không đạt là bù đắp bội chi ngân sách Nhà nước. Bộ trưởng thông tin thêm, yêu cầu đặt ra là đến năm 2015 bội chi phải đạt được là 4,5% GDPnhưng thực tế chúng ta thực hiện trên 5,5%GDPtrong cả nhiệm kỳ.

Bộ trưởng cho biết, trong 5 năm qua, mặc dù bội chi và phát hành trái phiếu Chính phủ cao nhưng đã đạt được một số kết quả quan trọng bước đầu trong phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là vấn đề đầu tư cơ sở hạ tầng, giao thông thủy lợi, y tế giáo dục và một phần nông thôn mới. “Các ý kiến phát biểu của ĐB Quốc hội cũng đã tán thành với những kết quả bước đầu này. Như vậy, vấn đề bội chi cao, bội chi trái phiếu Chính phủ bước đầu đã phát huy kết quả, nhưng cũng tác động mặt ngược lại là nợ công tăng cao”- Bộ trưởng nói.

Phải có giải pháp “mềm dẻo” để đảm bảo an toàn nợ công

Lý giải cho nợ công tăng cao, Bộ trưởng chỉ ra nguyên nhân khiến nợ công tăng cao là do ảnh hưởng khủng kinh tế toàn cầu, kinh tế trong nước tăng trưởng chậm lại, bên cạnh đó giá dầu thô thế giới giảm mạnh, trong nước lại thực hiện miễn, giãn giảm thuế để nuôi dưỡng nguồn thu, tiến hành tái cơ cấu DNNN và ngân hàng thương mại, cắt giảm thuế quan theo lộ trình quốc tế cũng làm giảm thu ngân sách.

“Tỷ lệ tăng thu giai đoạn 2006 - 2010 là 20,8%/năm nhưng giai đoạn 2011 - 2015 giảm xuống còn 9,5%/năm. Tuy nhiên, do điều chỉnh chính sách thuế, các cam kết hội nhập khiến tốc độ tăng thu chậm lại nhưng quy mô thu ngân sách tăng gần gấp đôi giai đoạn 2006 - 2010. Điều này chứng tỏ quyết sách của Quốc hội và Chính phủ là đúng hướng. Biến động tỷ giá và kế hoạch bổ sung phát hành trái phiếu Chính phủ thêm 170.000 tỷ đồng, tăng gấp 3 lần cũng gây áp lực lớn nợ công”.

Bộ trưởng thông tin thêm: “Hiện nay, nợ công đã từng bước được cơ cấu lại, khi khoản vay trong nước từ 39% trong tổng số nợ công năm 2011 đã tăng lên 57,1% trong năm 2015, vay nước ngoài giảm đi”.

Bộ trưởng BộTài chính cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Có những thời điểm khó khăn trong huy động vốn để bù đắp bội chi và trái phiếu Chính phủ. Giai đoạn 2011 - 2013 vay 64.000 tỷ đồng với lãi suất bình quân 10,5%/năm, có món cao là 13,2%/năm, món thấp 8,4%/năm, nên phải nhanh chóng tái cơ cấu khoản nợ này, phải có giải pháp 'mềm dẻo' để đảm bảo an toàn nợ công, như phát hành trái phiếu quốc tế”.

Trước tình hình nợ công như vậy, Bộ trưởng Dũng cho biết đã đề nghị Chính phủ ban hành Chỉ thị 02/CT-TTg về tăng cường công tác quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng nợ công ngày 14/2/2015, tổng kết đánh giá lại nợ công, chiến lược nợ công và Luật Quản lý nợ công, cần thiết sẽ kiến nghị Quốc hội sửa luật trong thời gian tới.

Cũng theo Bộ trưởng, thời gian tới sẽ quản lý chặt chẽ nợ công, nhất là khoản vay mới, kiên quyết nợ công chỉ sử dụng cho đầu tư phát triển, xây dựng công trình hạ tầng quan trọng thiết yếu, tăng kiểm tra kiểm soát sử dụng vốn vay, đảm bảo chất lượng công trình.

Một số giải pháp nhằm quản lý nợ công được Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng tiếp tục nhấn mạnh trước Quốc hội. Theo đó, thời gian tới sẽ từng bước cơ cấu lại nợ công theo hướng tăng tỷ trọng vay dài hạn, tăng vay trong nước, đẩy mạnh triển khai nghiệp vụ quản lý và xử lý rủi ro, tăng tính thanh khoản và thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ. Quản lý chặt chẽ các khoản vay có bảo lãnh, theo hướng siết chặt bảo lãnh, không mở thêm và chọn lọc mục tiêu để ưu tiên.

Đồng thời, cho vay lại theo hướng tăng dần tỷ lệ cho vay lại, tăng cường trách nhiệm của địa phương trong quản lý sử dụng vốn vay và công trình. Rà soát thể chế văn bản pháp luật có liên quan đến nợ công. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh giải pháp về thực hành tiết kiệm chống lãng phí, đây là khâu quan trọng mà Quốc hội rất quan tâm.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng cho biết, vừa qua, Bộ Tài chính đã xây dựng kế hoạch phát hành trái phiếu trung hạn và kế hoạch vay trả nợ, trên tinh thần dự báo chỉ tiêu kinh tế xã hội tăng trưởng 6,5%, lạm phát không quá 5%, bội chi không quá 5%. Bộ trưởng khẳng định, nợ công năm 2020 chỉ còn 58,5% và đỉnh nợ năm 2017 vào khoảng 64,3%.

Dù đã chuẩn bị nhiều thông tin để trả lời 5 nhóm vấn đề mà ĐB đã đặt câu hỏi nhưng do hạn chế về thời gian trả lời chất vấn nên Bộ trưởng được Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị thu gọn nội dung trả lời.

Liên quan đến quản lý thuế, Bộ trưởng cũng khẳng định trước Quốc hội khi Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng hỏi chốt: “Bộ trưởng có khẳng định trước Quốc hội là có thu hồi được 34 nghìn tỷ đồng nợ đọng thuế không?”, Bộ trưởng nhấn mạnh: “Chắc chắn là thu được”.

Bộ trưởng khẳng định thêm, các chỉ tiêu về hội nhập trong lĩnh vực thuế, hải quan sẽ đạt các chỉ tiêu mà Nghị quyết 19 đã đề ra là, năm nay đạt tiêu chuẩn ASEAN 6 và đến năm 2016 đạt tiêu chuẩn của ASEAN 4.