Kết quả bước đầu trong thực hiện BHYT học sinh, sinh viên

Học sinh, sinh viên (HSSV) luôn là một trong những đối tượng được quan tâm hàng đầu trong xây dựng chính sách và phát triển bảo hiểm y tế (BHYT). Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo hiểm xã hội (BHXH), BHYT giai đoạn 2012- 2020 nêu rõ, cần mở rộng chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với một số nhóm tham gia các loại hình BHXH, BHYT, trong đó có HSSV. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT (có hiệu lực từ ngày 1/1/2015) quy định, nhiệm vụ phát triển BHYT HSSV cho cả ngành Giáo dục Đào tạo, chính quyền các cấp… Trong Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 2/4/2015 về tăng cường thực hiện chính sách BHXH và BHYT nêu rõ, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì phối hợp với Bộ Y tế, BHXH Việt Nam tổ chức thực hiện mở rộng BHYT HSSV, đảm bảo đạt 100% HSSV tham gia BHYT.

Thực hiện các chính sách trên, trong những năm qua, ngành BHXH đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan đặc biệt là Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai BHYT HSSV. Theo đó, hàng năm, BHXH Việt Nam đã kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo toàn Ngành thực hiện tốt công tác thu và cấp thẻ BHYT HSSV. BHXH cấp tỉnh và cấp huyện đều chủ động tiến hành ký kết chương trình phối hợp với ngành Giáo dục Đào tạo cùng cấp, ban hành Kế hoạch phối hợp, thành lập Ban chỉ đạo, ban hành Công văn liên ngành hướng dẫn tổ chức thực hiện, xây dựng và giao chỉ tiêu phấn đấu cụ thể tới các trường học trên địa bàn, tổ chức sơ kết, đánh giá đề ra những giải pháp thực hiện trong thời gian tới. Nhờ đó, số lượng HSSV tham gia BHYT tăng đáng kể qua các năm.

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, năm học 2016 - 2017, số lượng HSSV tham gia BHYT là 15,9 triệu em (đạt khoảng 92,5%); năm học 2017 – 2018,  số lượng HSSV tham gia BHYT là 16,5 triệu em (đạt khoảng 93,5%); năm học 2018 – 2019, số lượng học sinh sinh viên tham gia BHYT là 17 triệu em (đạt khoảng 94,2%).

Lợi ích ưu việt khi tham gia BHYT HSSV có điều kiện tiếp cận với các dịch vụ y tế tại tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trong cả nước với phạm vi quyền lợi ngày càng được mở rộng do Quỹ BHYT chi trả. Những năm qua, đã có hàng triệu lượt HSSV được Quỹ BHYT chi trả cho các chi phí khám chữa bệnh khi bị rủi ro thương tích, ốm đau phải điều trị. Nhiều trường hợp HSSV mắc các bệnh nan y, mãn tính được Quỹ BHYT chi trả đến hàng trăm triệu đồng mỗi đợt điều trị… Điều đó cho thấy, việc tham gia BHYT là giải pháp phù hợp, hiệu quả đối với công tác chăm sóc, bảo vệ, nâng cao sức khỏe HSSV; gắn liền với mục tiêu giáo dục toàn diện trong chiến lược phát triển nguồn lực ở nước ta hiện nay.

Những bất cập trong thực hiện BHYT học sinh, sinh viên

Đưa ra những bất cập trong quá trình thực hiện BHYT HSSV, bà Đinh Mai Hạnh, Phó Trưởng Ban Thu (BHXH Việt Nam) cho biết, mặc dù nhóm HSSV đã được quy định là nhóm bắt buộc tham gia BHYT, nhưng đến nay vẫn chưa có biện pháp chế tài xử lý cụ thể đối với những HSSV không tham gia. Do đó, các cơ sở giáo dục vẫn chưa có biện pháp ràng buộc HSSV tham gia BHYT dẫn đến tỷ lệ tham gia BHYT còn chưa đồng đều tại một số địa phương.

Bên cạnh đó, sinh viên các trường đại học, cao đẳng và dạy nghề chưa tích cực tham gia BHYT (chủ yếu chỉ tham gia năm thứ nhất), do nhận thức của một bộ phận HSSV về BHYT chưa đúng về giá trị của BHYT, cho rằng BHYT chưa mang lại lợi ích trong khám chữa bệnh, chủ quan nghĩ mình chẳng bao giờ ốm đau, bệnh tật. Thêm nữa, điều kiện hoàn cảnh kinh tế của nhiều hộ gia đình ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa, gia đình đông con, có hoàn cảnh khó khăn có con em là HSSV không có tiền mua BHYT.

Khó khăn nữa là trong năm học 2018 - 2019, do mức lương cơ sở từ ngày 1/7/2018 điều chỉnh tăng từ 1.300.000 đồng lên 1.390.000 đồng/tháng, dẫn tới mức đóng BHYT của nhóm HSSV tiếp tục có sự điều chỉnh tăng thêm từ 40.950 đồng/tháng lên 43.785 đồng/tháng và theo lộ trình tháng 7/2019 mức lương cơ sở sẽ tăng lên 1.490.000 đồng/tháng. Mức tăng tuy không nhiều, nhưng cũng làm tăng thêm khó khăn đối với những gia đình có thu nhập thấp, đông con đi học.

Ngoài ra, công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHYT HSSV ở một số nhà trường còn hạn chế, chưa được quan tâm đúng mức. Tại một số cơ sở giáo dục chỉ liệt kê số tiền đóng BHYT HSSV vào các khoản thu đầu năm học mà thiếu đi công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật BHYT cho HSSV…

Giải pháp bao phủ 100% BHYT học sinh, sinh viên

Để sớm hoàn thành mục tiêu bao phủ BHYT đến 100% HSSV, BHXH Việt Nam đã đề ra nhiều giải pháp yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố chủ động thực hiện. Trong đó, BHXH các địa phương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ngành Giáo dục và Đào tạo thực hiện một số nội dung: Giao chỉ tiêu tỷ lệ tham gia BHYT của HSSV cho từng cơ sở giáo dục; là tiêu chí đánh giá phân loại tổ chức cơ sở Đảng, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của đơn vị và việc chấp hành pháp luật của HSSV.

Bên cạnh đó, cơ quan BHXH thực hiện thu BHYT HSSV đảm bảo theo đúng quy định đối với sinh viên mới nhập học, học sinh chuyển cấp, mới vào lớp 1 thực hiện thu BHYT HSSV của những tháng còn lại năm 2019. Đối với HSSV đã thực hiện thu theo năm tài chính thì tiếp tục thực hiện thu BHYT của năm 2020 vào cuối năm 2019; cơ sở giáo dục thu tiền đóng của HSSV theo phương thức linh hoạt 3 tháng hoặc 6 tháng hoặc một năm một lần nộp vào Quỹ BHYT.

Cùng với các giải pháp trên, cơ quan BHXH các cấp kịp thời xét duyệt và trích, chuyển kinh phí thù lao thu BHYT HSSV cho nhà trường, xác định và chuyển kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu cho các cơ sở giáo dục đủ điều kiện theo quy định; Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chính sách, pháp luật BHYT đến HSSV và các bậc phụ huynh thông qua Đoàn Thanh niên, Hội sinh viên, Đội Thiếu niên Tiền phong. Đồng thời, tiếp tục đề nghị cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương quan tâm, tăng cường chỉ đạo việc thực hiện công tác BHXH, BHYT nói chung và BHYT HSSV nói riêng trên địa bàn…