Năm “ghi điểm” cho tỷ giá

Một trong những thành công trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNN năm 2013 là chính sách tỷ giá. Đó là nhận định của TS. Lê Xuân Nghĩa – Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh doanh (BDI). Đồng quan điểm, TS. Võ Trí Thành – Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, cách ứng xử của NHNN với tỷ giá đã làm gia tăng lòng tin của người dân, nhà đầu tư vào VND. Sự ổn định của tỷ giá cũng góp phần giữ lạm phát ở mức tương đối thấp so với những năm trước.

Yếu tố quan trọng quyết định sự ổn định của tỷ giá thời gian qua, theo một chuyên gia làm việc lâu năm trong lĩnh vực ngoại hối nhận định, là từ cam kết mạnh mẽ của Thống đốc NHNN ngay từ đầu năm. Và NHNN điều hành tỷ giá theo hướng ổn định hỗ trợ xuất khẩu, kiềm chế nhập siêu, thu hút đầu tư để phát triển kinh tế… Cam kết trên đã góp phần quan trọng ổn định tâm lý thị trường và định hướng kỳ vọng về tỷ giá của công chúng.

Và để thành công trong việc thực hiện cam kết trên, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối NHNN Nguyễn Quang Huy cho biết, NHNN luôn chủ động theo dõi sát, phân tích các cân đối vĩ mô, diễn biến cán cân thanh toán quốc tế, cung – cầu ngoại tệ trên thị trường… Do đó, những thời điểm cung – cầu ngoại tệ có dấu hiệu căng thẳng cục bộ, NHNN sẵn sàng các phương án can thiệp như hỗ trợ thanh khoản ngoại tệ, đồng thời phối hợp nhịp nhàng với việc điều hành lãi suất và thanh khoản VND ngắn hạn, nhanh chóng ổn định thị trường.

Ngoài ra, NHNN đã chủ động điều hành linh hoạt tỷ giá bình quân liên ngân hàng, tỷ giá mua – bán ngoại tệ cũng như hoạt động mua bán ngoại tệ của NHNN. Đơn cử, từ cuối tháng 5/2013, dù NHNN đã bán ngoại tệ can thiệp, nhưng trên thị trường tỷ giá tăng và diễn biến phức tạp. Lúc đó, NHNN đã quyết định điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng tăng 1% từ mức 20.828 đồng/USD lên mức 21.036 đồng/USD. Đồng thời, NHNN cũng điều chỉnh tỷ giá mua ngoại tệ lên 21.100 đồng từ ngày 7/8/2013 và tiếp tục mua ngoại tệ từ các tổ chức tín dụng (TCTD) tại mức giá này. Nhờ vậy, cả năm 2013 NHNN đã mua được một lượng lớn ngoại tệ để tăng dự trữ ngoại hối.

“Trong năm 2013, NHNN đã tăng cường các biện pháp quản lý chặt chẽ thị trường ngoại tệ, kiểm soát chặt chẽ việc mua bán ngoại tệ trái phép và phối hợp với các đơn vị chức năng chống buôn lậu vàng qua biên giới để góp phần ổn định tỷ giá, thị trường ngoại hối”, ông Huy cho biết thêm.

Những thay đổi căn bản trong công tác điều hành tỷ giá và thị trường ngoại tệ của NHNN thời gian qua đã bước đầu tạo lập sự ổn định vững chắc cho thị trường này. “Sự kiên định về mục tiêu, tính nhất quán và đồng bộ trong phối hợp các giải pháp điều hành tỷ giá đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chủ động lập và triển khai kế hoạch kinh doanh cũng như mang lại lợi ích cho toàn xã hội”, một chuyên gia bình luận.

Vẫn còn nửa chặng đường thách thức

Mặc dù đạt được những kết quả nhất định, nhưng theo TS. Võ Trí Thành, NHNN mới đi nửa chặng đường. Năm 2014 vẫn còn nhiều thách thức đối với nhà điều hành tỷ giá. Dù đã giảm, nhưng tình trạng đô la hóa nước ta vẫn ở mức cao, thói quen giữ vàng, USD như tài sản quan trọng vẫn tồn tại trong thực tiễn và chúng ta cũng không ngoại trừ khả năng có thể bị ảnh hưởng từ những cú sốc bên ngoài. Ví như: tính thanh khoản của USD đang khá cao, nhất là nếu gói QE3 của Mỹ dừng lại, thì đồng USD chắc chắn lên giá và lãi suất đồng USD cũng sẽ tăng theo.

Những thách thức trong điều hành tỷ giá được TS. Cấn Văn Lực nhận định đó là: kinh tế vĩ mô sẽ phục hồi trong năm 2014. Như vậy, cầu ngoại tệ trong nước mạnh hơn nên khả năng nhập siêu quay trở lại và tạo áp lực lên tỷ giá. Nhưng thách thức lớn nhất đối với tỷ giá, theo TS. Võ Trí Thành chính là ở vấn đề làm sao cho tỷ giá không quá cứng nhắc, hạn chế sự linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ hay kiểm soát cung tiền tệ của NHNN. Như vậy, muốn điều hành tỷ giá thành công trong năm 2014 thì phải có dư địa điều hành đủ sức “quản” cung tiền.

Mặt khác, chính sách tỷ giá phải có độ linh hoạt nhất định để đảm bảo khả năng cạnh tranh hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam không để bị quá tổn thương, trong bối cảnh lạm phát của Việt Nam cao so với các bạn hàng. Song TS. Thành cũng lưu ý, để tỷ giá tiếp tục “ghi điểm” trong năm 2014 thì phải gắn với câu chuyện quản lý, ứng xử trên thị trường vàng của NHNN, đồng thời cần có sự phối hợp của các chính sách vĩ mô khác như chính sách tài khóa…

Ông Trương Đình Tuyển – Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính – tiền tệ quốc gia cùng quan điểm này khi cho rằng: chính sách tỷ giá có thể có ý nghĩa nhất định trong việc kiểm soát nhập siêu khi tác động đến xuất khẩu và nhập khẩu. Song, một mình chính sách tỷ giá khó có hiệu quả do tương tác giữa thay đổi tỷ giá danh nghĩa và biến động lạm phát. PGS., TS. Vũ Kim Dũng – Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất: tỷ giá bình quân liên ngân hàng nên linh hoạt hơn trong năm 2014 để tăng tính thị trường, đồng thời giúp NHNN có thời gian và điều kiện để tập trung vào các mục tiêu chính sách tiền tệ khác.

Về phía cơ quan quản lý, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình khẳng định sẽ tiếp tục điều chỉnh tỷ giá hết sức linh hoạt trong năm nay nhưng không quá 2% vừa đảm bảo hỗ trợ cho xuất khẩu, không gây áp lực lên lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Trong năm 2014, NHNN cũng sẽ hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về thị trường ngoại tệ. Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục triển khai các giải pháp quản lý chặt chẽ thị trường ngoại hối nhằm chuyển dần hoạt động tín dụng huy động – cho vay ngoại tệ sang quan hệ mua – bán ngoại tệ, đảm bảo an toàn hệ thống TCTD, giảm tình trạng đô la hóa, nhất là gia tăng niềm tin vào VND.

Ngoài ra, lãnh đạo NHNN cho hay, công tác phân tích, dự báo về tỷ giá được tăng cường trong năm 2014 để phục vụ tốt hơn công tác hoạch định chính sách. Năm 2014, NHNN thực hiện các giải pháp phát triển thị trường ngoại hối Việt Nam theo hướng hiện đại, hoạt động an toàn, hiệu quả và phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội chung của đất nước.