Tuy nhiên, phong trào “chơi Forex” (viết tắt của cụm từ kinh doanh giao dịch ngoại tệ, ngoại hối) qua mạng internet rộ lên, trong thời gian gần đây. Mặc dù, nhiều người chơi biết rằng hoạt động này vi phạm pháp luật và tiềm ẩn nhiều rủi ro. 

Điển hình nhất là khi ông Nguyễn Hoàng Quân, Giám đốc Công ty cổ phần Forex Toàn Cầu bỏ trốn đã khiến 21 khách hàng tại TP. Hồ Chí Minh cay đắng nhận ra rằng mình đã bị lừa tiền tỷ.

Forex vào VN thế nào?

Bản chất sàn giao dịch ngoại hối (hay còn gọi là kinh doanh sàn Forex) là hoạt động kinh doanh ngoại hối qua tài khoản, dưới hình thức giao dịch ký quỹ. Thời gian gần đây, khi thị trường chứng khoán trồi sụt thất thường, sàn giao dịch vàng bị đóng cửa thì trong giới đầu tư rộ lên hình thức đầu tư vào ngoại tệ, ngoại hối qua mạng Internet. 

Thành viên tham gia kinh doanh trao đổi tiền tệ kiếm tiền trong thị trường Forex bằng cách mua những cặp tiền tệ sẽ tăng và bán những cặp tiền tệ sẽ giảm. Chênh lệch đó là lợi nhuận của giao dịch. Khả năng thu được lợi nhuận luôn tồn tại vì tỷ giá trao đổi luôn luôn dao động. Ngày nay, nhiều nước trên thế giới đã cho phép các Công ty giao dịch trung gian tham gia thị trường. Vì vậy, đối tượng tham gia đã được mở rộng hơn, bao gồm cả các nhà đầu tư cá nhân “nhỏ lẻ”.

Trên thế giới, Forex là thị trường lưu thông tiền tệ lên đến hàng nghìn tỉ USD, nên không có một một tổ chức hoặc cá nhân nào có khả năng thao túng thị trường này. Ngoài ra, “chơi Forex” sẽ được giao dịch với số tiền lên tới 500 lần số tiền ký quỹ, được giao dịch khống, chuyển tiền về nhanh chóng. Người chơi chỉ cần ngồi tại nhà của mình là có thể tham gia giao dịch 24/24. Hiện, việc tham gia “chơi Forex” hết sức đơn giản nhờ vào lời chào mời và các hướng dẫn chi tiết nhan nhản từ các nhà môi giới trên mạng Internet.

Ở nước ta, hình thức “chơi Forex” đã bắt đầu du nhập và phát triển nhanh chóng trong khoảng 10 năm trở lại đây. Tuy nhiên, đây là một lĩnh vực đặc thù, có điều kiện mà ở đó hiệu quả kinh doanh phụ thuộc nhiều vào trình độ công nghệ, sự hiểu biết thị trường tài chính quốc tế đặc biệt là tính nhanh nhạy trong các quyết định kinh doanh. 

Do vậy, mảng Forex ở nước ta hiện nay mới chỉ được NHNN cấp phép cho các tổ chức tín dụng. Trong đó, các tổ chức tài chính lớn như ngân hàng nước ngoài, các Công ty tài chính quốc tế là những tổ chức hoạt động hiệu quả nhờ có nhiều thế mạnh về trình độ và kỹ thuật. Đối với các tổ chức tín dụng trong nước, chỉ có một vài cái tên có kết quả kinh doanh mang lại hiệu quả cao trong lĩnh vực này là Vietcombank, STB...

Tuy nhiên, với việc tham gia dễ dàng, thủ tục nhanh gọn, ít tốn chi phí cộng với những lời chào mời hấp dẫn từ các tổ chức cung cấp dịch vụ đầu tư Forex không được cấp phép, không ít cá nhân, nhà đầu tư đã tham gia giao dịch trên thị trường này.

Tiềm ẩn nhiều rủi ro

Đối với nhiều quốc gia khác trên thế giới có nền tài chính phát triển, hoạt động giao dịch Forex khá sôi động với các công ty môi giới, sàn giao dịch trung gian được cơ quan chức năng cấp phép hoạt động. 

Tuy nhiên tại Việt Nam, theo quy định Pháp lệnh Ngoại hối, Nghị định 95/2011 của Chính phủ, chỉ các tổ chức tín dụng có giấy phép hoạt động ngoại hối và các đại lý được chỉ định mới được mua bán và cung ứng dịch vụ liên quan đến ngoại tệ, riêng các đại lý chỉ được phép thu ngoại tệ về bán cho tổ chức tín dụng chứ không được phép bán ra. Do vậy, có thể khẳng định, các hoạt động “chơi Forex” hiện nay là trái pháp luật. 

Các tổ chức, cá nhân cung ứng dịch vụ này là vi phạm pháp luật Việt Nam về quản lý ngoại hối. Trong khi đó, những người tham gia giao dịch (traders) vừa vi phạm pháp luật, vừa không được pháp luật bảo vệ nếu có tranh chấp, xung đột xảy ra. Không phải các người chơi “traders” khi tham gia đều không biết các hoạt động này là bị cấm. Tuy nhiên, vì lợi nhuận và tâm lý ưa mạo hiểm, họ vẫn sẵn sàng đánh đổi để tham gia.

Ngoài yếu tố rủi ro vì vi phạm pháp luật, người chơi còn phải chịu một rủi ro khác là sàn giao dịch online (broker) vì muốn “ăn” nhiều hơn nên phần lớn các sàn ảo đều không chịu làm trung gian mà đứng ra ôm lệnh của nhà đầu tư - tức làm nhà cái. Trong khi nhiều người cứ tưởng mình chơi và đang giao dịch với thị trường Forex toàn cầu nhưng thực chất là các lệnh chỉ được xử lý trên hệ thống máy chủ của chủ sàn, hầu hết các lệnh đặt mua bán đều được giữ lại. 

Chính vì vậy, trường hợp traders dự đoán đúng xu thế thị trường và giao dịch có lãi, tức là chính chủ sàn (broker) phải trả tiền. Khi đó, nhiều chủ sàn tìm cách xóa dữ liệu lệnh hoặc can thiệp làm ảnh hưởng đến phần mềm giao dịch khiến lệnh của traders không thể gửi đi được. Nếu chủ sàn giao dịch không thanh toán tiền thì nhà đầu tư trong nước cũng không dám kiện do việc giao dịch này vi phạm pháp luật và cũng không có hợp đồng ký kết giữa nhà đầu tư và chủ sàn. Khi đó, mất tiền nhà đầu tư phải âm thầm gánh chịu.

Trong trường hợp sàn giao dịch có uy tín, việc giao dịch là trơn tru thì nguy cơ thua lỗ vẫn là rất lớn. Bởi vì, đa số thông tin liên quan về thị trường tỷ giá đều phải xem từ các trang web nước ngoài. Do vậy, không phải ai cũng hiểu và nắm bắt được tình hình trong khi đó, thị trường biến động liên tục, từng giây. Kết quả, có đến 90% các nhà đầu tư trong nước thiếu hiểu biết về thị trường và ra các quyết định mua - bán không đúng.

Theo ông Nguyễn Quang Huy – Vụ trưởng Vụ Quản lý Ngoại hối (NHNN), việc kinh doanh trên sàn Forex không phải hoạt động mua, bán ngoại hối phục vụ nhu cầu sử dụng ngoại hối mà là hoạt động mua, bán ngoại hối nhằm đầu cơ biến động giá. Giao dịch trên sàn Forex là bất hợp pháp. Theo Nghị định 95 của Chính phủ, các tổ chức và cá nhân có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 100 triệu đồng đối với hành vi mua, bán ngoại tệ và kinh doanh, mua, bán vàng không đúng quy định của pháp luật. Ngoài ra, số tiền đầu tư trái pháp luật khi bị phát hiện sẽ bị tịch thu.