Cuối tuần trước, Bộ Công Thương và Bộ NN&PTNT đã có cuộc họp trực tuyến với Sở Công Thương, Sở NN&PTNT, Cục Quản lý thị trường 19 tỉnh, thành phố để bàn các giải pháp, phương án về nguồn hàng, phương thức cung ứng hàng hóa thiết yếu cho các địa bàn dân cư khi đồng loạt 19 tỉnh Đông, Tây Nam Bộ áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg từ 0h ngày 19/7/2021.

Khâu vận chuyển bị nghẽn 

Báo cáo tình hình, ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh, cho biết việc hàng hóa qua chợ đầu mối 70% không dùng cho TP. Hồ Chí Minh mà dùng cho các tỉnh thành trong vùng, nên các chợ đầu mối có giá trị liên vùng. Năng lực chợ truyền thống chỉ đáp ứng 50-60% sức mua hàng tươi sống của thành phố, còn lại là các cửa hàng tiện ích, tiện lợi.

“Chúng tôi rất cần các vùng sản xuất được bảo vệ, không thể để tình trạng cấm nông dân ra khỏi nhà, gây khó khăn cho nguồn cung. Điều này dẫn đến việc giá cả gia tăng, như tại Tiền Giang, giá bầu đã lên 35.000 đồng/kg”, lãnh đạo Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh thông tin. Đồng thời, ông kiến nghị các địa phương làm đúng công tác phòng, chống dịch nhưng không ảnh hưởng đến nguồn cung hàng hóa. Đề nghị Bộ NN&PTNT cung cấp thông tin về nguồn hàng để Bộ Công Thương có thể làm việc với các chợ đầu mối, từ đó phân phối hàng hóa hợp lý.

Đối với vấn đề nguồn cung, ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Sở NN&PTNT Kiên Giang, cho biết, ngành nông nghiệp tỉnh đã lên kế hoạch thống kê sản lượng các mặt hàng nông sản thiết yếu hiện có trên địa bàn. Theo đó, Kiên Giang có nguồn lúa gạo lớn, thủy hải sản, nhất là các mặt hàng nuôi trồng như: tôm, cua biển… sẵn sàng cung ứng cho các địa phương trong vùng khi cần thiết.

Trong khi đó, theo đại diện Sở Công Thương Bình Dương, Hậu Giang, An Giang, khâu vận chuyển hàng hóa hiện đang bị “nghẽn”. Sở Công Thương các tỉnh kiến nghị ngành Y tế tháo gỡ các khó khăn trong việc kiểm soát cũng như kiến nghị Chính phủ phân bổ vắc xin để tháo gỡ vướng mắc trong việc đứt gãy lao động thương mại.

Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho hay thời gian qua, giá hàng hóa tại hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại tại các địa phương được niêm yết công khai, thống nhất trên toàn hệ thống. Nhiều siêu thị cam kết giữ giá bình ổn như Central Group, Saigon Co.op... Tại hệ thống chợ, giá hàng hóa thiết yếu thường cao hơn giá tại hệ thống siêu thị từ 5% trở lên, tùy mặt hàng và tùy từng địa phương.

Theo phản ánh của một số doanh nghiệp phân phối, việc tăng giá hàng hóa là không mong muốn nhưng vẫn phải điều chỉnh tăng giá một số mặt hàng, do một số nguyên nhân như: Thời gian vận chuyển từ vùng trồng về các cửa hàng/điểm bán tăng đáng kể khi qua các chốt kiểm soát liên tỉnh và tình trạng ùn ứ kéo dài trên các quốc lộ, dẫn đến chi phí vận chuyển tăng (cộng thêm giá xăng tăng) và tỷ lệ hư hao hàng tươi sống tăng cao. Chi phí nhân công tăng, nhiều nhân viên phải đi cách ly, hoặc trong vùng phong tỏa không thể tiếp tục công việc. Chi phí để lấy giấy xét nghiệm chỉ có giá trị 3 ngày cho nhân viên, tài xế giao hàng, nhân viên kho, nhân viên đi làm ở từ 2 tỉnh lân cận nhau trở lên...

Cần mở lại chợ truyền thống 

Trước phản ánh trên, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đề nghị các địa phương làm rõ đang vướng ở khâu thu hoạch, vận chuyển hay phân phối. “Khâu thu hoạch khó ở đâu trong lúc giãn cách thế này, nếu khó có thể đề nghị Bộ Quốc phòng tham gia hoặc giúp các địa phương hỗ trợ lẫn nhau. Ở khâu vận chuyển có khó khăn gì, phân phối có khó khăn gì, chúng ta cần làm rõ để tháo gỡ vướng mắc một cách khoa học, cụ thể”, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhấn mạnh. 

Thông tin tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, sau 7 ngày thực hiện áp dụng biện pháp giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 tại TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, việc cung ứng hàng hóa đã bị đứt gãy, lưu chuyển hàng hóa giữa các tỉnh, các vùng và ba miền gặp nhiều khó khăn. “Do vậy, chúng ta cần có biện pháp mạnh hơn nữa để đảm bảo đời sống cho người dân”, Bộ trưởng lo lắng.

Vẫn trên quan điểm cần mở lại chợ truyền thống, vì nếu chỉ trông chờ vào hệ thống siêu thị sẽ không đảm bảo đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh vào 3 điều kiện để chợ hoạt động trong bối cảnh dịch bệnh: “Chỉ bán hàng hoá thiết yếu bao gồm rau củ quả, hàng tươi sống và thuốc men phục vụ đời sống hàng ngày của người dân. Thực hiện nghiêm biện pháp phòng dịch để đảm bảo an toàn như thực hiện 5k, phát phiếu luân phiên, đảm bảo giãn cách giữa các gian hàng... và thực hiện tiêm vắc xin cho tiểu thương tại các chợ truyền thống”.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đề nghị TP. Hồ Chí Minh cần nắm bắt rõ nhu cầu tiêu thụ của địa phương, nghiên cứu mở lại một phần hệ thống phân phối các mặt hàng thiết yếu. Có thể thành lập các bộ phận thống kê, hàng ngày gửi thông tin về hai Bộ là Công Thương và NN&PTNT để cùng nhau tháo gỡ.

"Các địa phương cần có trách nhiệm với TP. Hồ Chí Minh về việc cung ứng lương thực nhưng thành phố cũng phải làm rõ nhu cầu của mình, vì có thể doanh nghiệp cung ứng chưa xác định được nhu cầu của từng địa điểm”, Bộ trưởng Hoan chia sẻ.

Ngoài ra, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng đã nêu một số giải pháp tháo gỡ tình hình khó khăn hiện tại về việc cung ứng hàng hóa cho nhân dân. Theo đó, Bộ trưởng đề nghị các địa phương cập nhật thông tin nhanh nhất có thể, Sở Công Thương phối hợp với Sở NN&PTNT khảo sát trực tiếp các vùng nguyên liệu để nắm thông tin.

Bộ NN&PTNT cũng quyết định thành lập Tổ công tác chỉ đạo sản xuất, kết nối cung ứng tiêu thụ nông sản tại các tỉnh, thành phố phía Nam trong điều kiện 19 tỉnh, thành phố phía Nam thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 từ 0 giờ ngày 19/7. Tổ công tác chỉ đạo Sở NN&PTNT các địa phương rà soát kế hoạch sản xuất thời vụ, đảm bảo gắn với kế hoạch tiêu thụ nông sản, xây dựng các phương án, kế hoạch tiêu thụ nông sản kịp thời ứng phó với dịch COVID-19....

Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu quan điểm, chúng ta cần giải quyết được câu chuyện lưu thông hàng hóa giữa các địa phương. Nếu mỗi tỉnh thành, mỗi địa phương dựng lên một hàng rào thì việc vận chuyển hàng hóa thiết yếu gặp khó khăn, lương thực thực phẩm, hàng hóa thiết yếu sẽ khó đến được với người dân. Do vậy, cần hết sức lưu ý ở khâu này, lưu thông cản trở, còn ảnh hưởng đến việc tiêu thụ nông sản ở nhiều địa phương đang vào mùa thu hoạch, dẫn đến việc nơi thiếu hàng, nơi lại thừa nhiều.

“Bằng mọi giải pháp, hai Bộ Công Thương - NN&PTNT cam kết, kiên quyết không để thiếu hàng hóa, lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh cho người dân trên địa bàn 19 tỉnh, thành phố”, Bộ trưởng Diên nói và nhấn mạnh rằng, muốn kết nối được phải nắm rõ đầu mối giao nhận, nhu cầu của địa phương từ khâu thu hoạch, vận chuyển, phân phối. Đồng thời, khuyến cáo địa phương kiện toàn hệ thống phân phối; duy trì các chợ truyền thống, chợ đầu mối kèm theo điều kiện đảm bảo các quy tắc phòng, chống dịch COVID-19.