Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định số 232/QĐ-TTg ngày 24/01/2025 phê duyệt Đề án Thành lập và phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam.

Theo Đề án, thị trường các-bon tại Việt Nam được chủ động thành lập và phát triển phù hợp với pháp luật và điều kiện thực tiễn, định hướng phát triển quốc gia, cam kết quốc tế về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính mà Việt Nam tham gia và xu hướng phát triển thị trường các-bon toàn cầu.

Thị trường các-bon được phát triển theo mô hình tập trung, hoạt động theo nguyên tắc thị trường dưới sự quản lý, giám sát chặt chẽ của Nhà nước, đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, an toàn, hiệu quả, phù hợp với điều kiện quốc gia và thông lệ quốc tế, đảm bảo lợi ích quốc gia, hài hòa lợi ích của các chủ thể trên thị trường.

Việc phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam góp phần thực hiện mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đã cam kết tại đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) với chi phí của doanh nghiệp và xã hội thấp; tạo dòng tài chính mới cho hoạt động cắt giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy chuyển đổi xanh.

Phát triển công nghệ phát thải thấp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam ở trong nước và trên thị trường thế giới; phát triển nền kinh tế các-bon thấp và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính

Theo Đề án, giai đoạn đến trước tháng 6/2025, từng bước xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các - bon và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các- bon, đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thí điểm sàn giao dịch các- bon. Xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ vận hành thị trường các -bon.

Cùng với đó, nâng cao năng lực quản lý, tổ chức vận hành thị trường các- bon của cơ quan quản lý nhà nước, năng lực và nhận thức của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, đáp ứng việc sẵn sàng tham gia thị trường các-bon.

Phấn đấu từ tháng 6/2025 đến hết năm 2028, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ tổ chức vận hành thị trường các-bon; Vận hành thí điểm sàn giao dịch các-bon trong nước; Tiếp tục nâng cao năng lực quản lý, tổ chức vận hành thị trường các-bon chính thức vận hành.

Giai đoạn từ năm 2029, chính thức vận hành sàn giao dịch các - bon trong nước, chính thức vận hành sàn giao dịch các-bon trong nước; tiếp tục hoàn thiện quy định của pháp luật, cơ sở hạ thầng cho thị trường các-bon; tiếp tục nâng cao năng lực quản lý, tổ chức vận hành thị trường các-bon của cơ quan quản lý nhà nước, năng lực và nhận thức của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới.

Từ năm 2025 thực hiện thí điểm thị trường các-bon trên toàn quốc

Bên cạnh các nội dung trên, Đề án nêu rõ: Từ năm 2025 đến hết năm 2028, triển khai thực hiện thí điểm thị trường các-bon trên toàn quốc.

Việc chuyển nhượng tín chỉ các-bon, kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cho đối tác nước ngoài, quốc tế được nghiên cứu, quy định cụ thể tại các văn bản quy phạm pháp luật và được cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Toàn bộ hạn ngạch phát thải khí nhà kính được nghiên cứu, xem xét phân bổ miễn phí cho các sở phát thải khí nhà kính thuộc một số lĩnh vực phát thải lớn.

Tín chỉ các-bon được xác nhận giao dịch trên sàn giao dịch các-bon, trong đó gồm các tín chỉ các-bon thu được từ: Chương trình, dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các - bon trong nước; Cơ chế phát triển sạch; Cơ chế tín chỉ chung; Cơ chế theo Điều 6 Thỏa thuận Paris.

Tỷ lệ tín chỉ các-bon sử dụng để bù trừ phát thải khí nhà kính trên tổng số hạn ngạch phát thải khí nhà kính được phân bổ cho cơ sở do Chính phủ quy định.

Chủ thể tham gia giao dịch trên sàn giao dịch các-bon là: Các cơ sở phát thải khí nhà kính lớn thuộc Danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính do Thủ tướng Chính phủ ban hành được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính; Tổ chức, cá nhân đủ điều kiện được tham gia mua, bán tín chỉ các-bon trên sàn giao dịch các-bon...

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, cũng như giảm thiểu tác động tới biến đổi khí hậu, thời gian tới cần rà soát quy định của Luật Bảo vệ môi trường, quy định về chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, cơ quan để phân công nhiệm vụ liên quan đến quản lý, thanh tra, kiểm tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, kiến nghị, tố cáo và xử lý vi phạm liên quan đến thị trường các-bon.

Bên cạnh đó, xây dựng quy định về tổ chức vận hành thị trường các-bon; Nghiên cứu, rà soát các chương trình, thỏa thuận hợp tác về các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon, chuyển nhượng kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính song phương, đa phương và quốc tế đã ký kết theo đúng quy định đảm bảo việc thực hiện mục tiêu, cam kết giảm phát thải theo NDC và lợi ích quốc gia.

Xây dựng quy trình thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở và cấp lĩnh vực, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính; tổ chức quản lý hoạt động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính...