Với giá trị vốn hóa đạt hơn 70% GDP, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã trở thành kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế, từng bước thay thế dòng vốn vay dài hạn từ ngân hàng. Để tiếp tục phát triển và đạt mục tiêu vốn hóa thị trường cổ phiếu tương đương 100% GDP vào năm 2020 và 120% GDP vào 2025, tạo ra các sản phẩm mới với tính chất khác nhau là điều cần thiết để thu hút, hấp dẫn nhà đầu tư tham gia.

Tại Hội nghị triển khai phát triển TTCK năm 2019, một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đặt ra cho UBCKNN, Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), Sở giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HoSE) và Trung tâm lưu ký Chứng khoán (VSD) là triển khai các sản phẩm mới, cung cấp lựa chọn đa dạng cho nhà đầu tư.

Phó Thủ tướng chỉ đạo UBCKNN và các cơ quan chức năng cần có lộ trình cụ thể từ đơn giản đến phức tạp, bắt đầu từ sản phẩm chứng quyền có bảo đảm (Cover Warrant), hợp đồng tương lai  dựa trên chỉ số, trái phiếu và cổ phiếu; tiến tới cung cấp quyền chọn mua, bán. Bên cạnh đó, các sở cũng được yêu cầu sớm hoàn thiện bộ quy tắc, cơ cấu lại VN30-Index và phát triển thêm các chỉ số để làm chứng khoán cơ sở cho thị trường phái sinh.

Năm 2019, UBCKNN đặt mục tiêu sẽ đưa ra thị trường hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ và chứng quyền có bảo đảm tại HNX và HoSE. Đây là 2 sản phẩm đã trễ hẹn với nhà đầu tư trong năm trước. Cùng với đó, nhiều nghiệp vụ chứng khoán mới cũng dự kiến được đưa vào áp dụng. Theo ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch UBCKNN, sau khi gói thầu hạ tầng công nghệ thông tin cho toàn thị trường hoàn tất, UBCK sẽ nghiên cứu triển khai thêm các nghiệp vụ: bán chứng khoán chờ về, mua bán chứng khoán trong ngày…

Ông Lê Hải Trà, Phụ trách HĐQT của HoSE cũng từng cho biết hệ thống giao dịch mới dự kiến “Go Live” vào tháng 8, sẽ mở ra cơ hội cung cấp nhiều sản phẩm trên thị trường bao gồm những dịch vụ mà công ty chứng khoán triển khai.

Công ty chứng khoán “đón đầu”

Với những nỗ lực của cơ quan chức năng và động thái đẩy mạnh phát triển TTCK của Chính phủ, các công ty chứng khoán - những doanh nghiệp cầu nối để nhà đầu tư tham gia vào thị trường cũng đang có những bước chuẩn bị cho “cuộc chơi” mới.

Mỗi khi sản phẩm mới đưa ra thị trường, các công ty chứng khoán sẽ cần đáp ứng những yêu cầu tài chính nhất định để được cung cấp dịch vụ cho nhà đầu tư và kinh doanh chứng khoán.

Đơn cử như phái sinh, công ty chứng khoán muốn tham gia tự doanh sản phẩm này, cần có vốn chủ sở hữu trên 600 tỷ đồng, không lỗ trong 2 năm liền trước và tỷ lệ vốn khả dụng tối thiểu 220% trong 12 tháng gần nhất. Để được môi giới chứng khoán phái sinh, công ty chứng khoán cần có thêm điều kiện vốn chủ sở hữu trên 800 tỷ đồng.

Mặt khác, một trong những hoạt động quan trọng của công ty chứng khoán là cho vay ký quỹ cũng sẽ mở rộng khi thị trường phát triển về quy mô. Theo bà Hoàng Việt Phương, Giám đốc Phân tích và Tư vấn đầu tư Khách hàng tổ chức CTCP Chứng khoán SSI (HoSE: SSI), dung lượng thị trường sẽ ngày càng lớn theo thời gian khi có nhiều doanh nghiệp lên sàn. Các công ty chứng khoán sẽ cần nâng cao khả năng vốn để đáp ứng nhu cầu cho vay ký quỹ gia tăng.

Mới đây, công ty chứng khoán lớn nhất Việt Nam này cũng vừa ký khoản vay tín chấp 55 triệu USD với nhóm các định chế tài chính nước ngoài mà đại diện là Ngân hàng SinoPac (Đài Loan), sau hơn 1 năm phát hành thành công 1.150 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi cho một tổ chức nước ngoài với kỳ hạn 3 năm và giá chuyển đổi dự kiến 31.000 đồng/cp.

Nguồn vốn thu về sẽ được sử dụng cho đầu tư ngắn hạn, tính an toàn cao và có thể cân nhắc thời điểm giải ngân vào các hoạt động tự doanh, hoặc cho vay ký quỹ (margin), các mảng đóng góp lớn vào khoản lãi trước thuế 1.623 tỷ đồng (tăng trưởng 16%) của SSI năm qua. Trong tổng tài sản hơn 23.825 tỷ đồng, công ty chứng khoán dẫn đầu thị phần 2 sàn niêm yết có 5.888 tỷ đồng cho vay ký quỹ và ứng trước tiền bán cho khách hàng.

Không riêng SSI, nhiều công ty chứng khoán cũng đang trong vòng quay tăng vốn, huy động từ nhiều nguồn nhằm đón đầu thị trường. công ty chứng khoán Mirae Asset (MASC) tăng vốn qua phát hành cổ phiếu từ 2.000 tỷ đồng lên 4.300 tỷ đồng, trở thành công ty chứng khoán lớn thứ 2 tại Việt Nam, sau SSI với vốn điều lệ hơn 5.100 tỷ đồng.

công ty chứng khoán VPBank (VPBS) cũng tăng vốn gấp 2,4 lần, lên 3.500 tỷ đồng, xếp thứ 3. Một số đơn vị như công ty chứng khoán Ngân hàng Việt Nam (CBVS), Chứng khoán Artex (ART) hay Chứng khoán Kiến thiết VN (PCSC) đều tăng vốn gấp hơn 2 lần. Một số công ty chứng khoán đang trong kế hoạch phát hành cổ phần như công ty chứng khoán Everest muốn nâng vốn 1.000 tỷ đồng…

Với sự chuẩn bị của các công ty chứng khoán và sự quyết tâm của cơ quan chức năng, kỳ vọng những sản phẩm mới sẽ sớm được đưa ra thị trường và tới tay nhà đầu tư trong thời gian gần.