Quan điểm của đảng Cộng hòa đối với Bắc Kinh thể hiện rõ trong cương lĩnh chính trị được xem như lời cảnh báo của đảng con voi với Trung Quốc trong cách hành xử với Mỹ, cũng như phần còn lại của thế giới.

Thách thức Trung Quốc

Cương lĩnh 2016 của đảng Cộng hòa, gồm 58 trang, đề cao những giá trị truyền thống của đảng con voi như chính quyền được lập ra và hoạt động theo Hiến pháp cùng nền quốc phòng vững mạnh.

Văn bản này nêu bật sự khác biệt giữa quan điểm chính sách của đảng Cộng hòa với quan điểm của chính quyền Tổng thống đương nhiệm Barack Obama và ứng cử viên Tổng thống tiềm năng của đảng Dân chủ Hillary Clinton.

Cương lĩnh của đảng Cộng hòa năm nay gây nhiều chú ý với nội dung liên quan đến Trung Quốc, khi mạnh mẽ chỉ trích Bắc Kinh có những hành động “diệt chủng văn hóa”, “kiểm soát dân tàn bạo” và những hành vi được Nhà nước bảo hộ nhằm “chiếm đoạt hung hăng” hoạt động làm ăn, kinh doanh của dân Mỹ.

Cương lĩnh của đảng Cộng hòa còn phản đối việc Bắc Kinh đưa ra những tuyên bố chủ quyền phi lý và trái phép trên Biển Đông, trong khi không ngừng xây dựng quân đội Trung Quốc ngày càng lớn mạnh. Cương lĩnh của đảng Cộng hòa cáo buộc, tình trạng trên là hệ quả của sự tự mãn của chính quyền Obama.

Đây là sự chỉ trích mạnh mẽ nhất của các đại biểu đảng Cộng hòa đối với Trung Quốc, trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung gia tăng căng thẳng trong vấn đề Biển Đông. Trước đó, ứng cử viên Tổng thống Mỹ của đảng Cộng hòa Donald Trump cũng đã chỉ trích nặng nề Trung Quốc và tuyên bố: “Chúng ta không thể tiếp tục cho phép Trung Quốc ức hiếp đất nước chúng ta”.

Nguồn: Whorunsgov

Gây sức ép với Tổng thống tương lai

Theo giới phân tích, không phải ngẫu nhiên đảng Cộng hòa có những tuyên bố mạnh mẽ, trực diện như vậy với Trung Quốc, mà liên quan trực tiếp tới phản ứng của Trung Quốc đối với phán quyết mới đây của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) trong vụ kiện của Philippines với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông.

Việc Bắc Kinh không tuân thủ phán quyết của PCA thể hiện thái độ coi thường, không tôn trọng luật pháp quốc tế, cũng như các công ước mà Bắc Kinh là thành viên, cụ thể là Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.

Việc Trung Quốc phớt lờ phán quyết của PCA còn cho thấy, Bắc Kinh đang thách thức trật tự quốc tế do Mỹ lập ra suốt hơn 70 năm qua, cũng như cam kết của Mỹ trong bảo đảm tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông.

Chiến thuật sử dụng vũ lực của Trung Quốc trên Biển Đông cũng là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh sẵn sàng phá vỡ thông lệ và luật pháp quốc tế, nhất là khi Trung Quốc thời gian qua không ngừng quân sự hóa tình hình trên Biển Đông, thông qua các hoạt động tôn tạo, xây đảo nhân tạo trái phép trên Biển Đông, xây sân bay và triển khai hệ thống tên lửa phòng không ở những đảo này.

Theo các nhà phân tích, bằng việc chỉ trích Trung Quốc trong cương lĩnh 2016, đảng Cộng hòa vừa thể hiện sự phản đối mạnh mẽ thái độ ngạo mạn của Bắc Kinh; vừa đưa ra khuyến nghị với Tổng thống tiếp theo của Mỹ, vị trí mà Cộng hòa đang hy vọng sẽ thuộc về ứng cử viên Trump của đảng này.

Đây còn được nhìn nhận là cách để đảng Cộng hòa gây sức ép không chỉ với ứng cử viên Tổng thống của đảng này, tỷ phú Trump, mà cả đối thủ, ứng cử viên tiềm năng của đảng Dân chủ Hillary Clinton.

Các nhà phân tích nhận định, đảng Cộng hòa muốn coi việc Mỹ xử trí với Trung Quốc như phép thử đối với các ứng cử viên Tổng thống Mỹ về khả năng bảo vệ uy tín của Mỹ trong khu vực mà Washington muốn đóng vai trò an ninh chủ đạo kể từ sau Chiến tranh Thế giới II.

Bên cạnh việc kêu gọi Bắc Kinh tôn trọng và tuân thủ luật pháp quốc tế, đảng con voi của Mỹ cũng cảnh báo Trung Quốc về khả năng điều chỉnh chính sách đối ngoại của Mỹ đối với nước này, nếu ứng cử viên của đảng Cộng hòa đắc cử Tổng thống Mỹ.