Điểm sáng kinh tế vĩ mô 9 tháng đầu năm
Tình hình kinh tế-xã hội 9 tháng năm 2015 đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Theo đó, tăng trưởng GDP quý sau cao hơn quý trước, riêng quý III, GDP đạt mức 6,81%, bình quân 9 tháng đầu năm đạt 6,5%. Ước tính cả năm GDP tăng trên 6,5%, vượt kế hoạch đề ra (6,2%), cao nhất trong 8 năm qua. Thậm chí, một số tổ chức tài chính quốc tế còn dự báo tăng trưởng cao hơn mức này.
Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, tốc độ tăng trưởng khả quan
Trong 9 tháng năm 2025, kinh tế vĩ mô ổn định vững chắc hơn là cơ sở cho tốc độ tăng GDP cao nhất so với cùng kỳ bốn năm trước. Động lực tăng trưởng của năm 2015 được đưa ra là do sự phục hồi và tăng trưởng cao của sản xuất công nghiệp; sự tăng nhanh của sản xuất và xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; tiêu dùng trong nước, sức mua và tổng cầu được cải thiện nhờ lòng tin vào ổn định kinh tế vĩ mô, phục hồi tăng trưởng kinh tế và lạm phát thấp cùng với những tác động bước đầu của việc triển khai thực hiện các luật mới được Quốc hội thông qua có liên quan đến cải thiện môi trường kinh doanh…
Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh, năm 2015, nhiều dự án luật sửa đổi đi vào thực thi tác động đến môi trường đầu tư kinh doanh nói chung, cũng như tạo cơ hội thu hút các dòng vốn ngoại và vốn đầu tư từ các khu vực ngoài nhà nước. Cũng theo Phó Thủ tướng nhận định, xu hướng kinh tế tốt hơn, đạt được mục tiêu đặt ra là do công tác chỉ đạo điều hành của Chính phủ đã chủ động hơn trước biến động của kinh tế thị trường, cả thế giới và trong nước. Bằng việc ký kết hàng loạt hiệp định thương mại lớn, chúng ta đã cụ thể hóa tác động của hội nhập, chuẩn bị lợi thế cũng như tâm thế sẵn sàng cho cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Chẳng hạn diễn biến giá dầu thấp, hay biến động kinh tế châu Âu và khủng hoảng nợ hay sự suy giảm của kinh tế Trung Quốc, mặc dù có ảnh hưởng đến Việt Nam nhưng Việt Nam đã bình tĩnh xử lý và các biện pháp đưa ra hoàn toàn phù hợp.
Theo tính toán sơ bộ, tổng kim ngạch xuất khẩu chín tháng năm 2015 là 120,7 tỷ USD (tăng 9,6%), tổng kim ngạch nhập khẩu ước đạt 124,6 tỷ USD (tăng 15,9% so với cùng kỳ năm 2014), Khu vực công nghiệp phục hồi mạnh mẽ, tăng 9,57%, thực sự trở thành động lực chủ yếu tăng trưởng. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 9 tháng tăng 9,8%, cao hơn cùng kỳ nhiều năm trước. Đặc biệt, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp. Chỉ số giá tiêu dùng tháng 9/2015 giảm 0,21% so với tháng trước, tăng 0,4% so với tháng 12/2014, là mức tăng thấp nhất trong 10 năm gần đây. Đến thời điểm hiện nay, đúng như dự báo từ đầu năm, các diễn biến giá dầu giảm, sự suy giảm kinh tế thế giới nói chung không ảnh hưởng nhiều đến kinh tế Việt Nam năm 2015.
Các thành viên Chính phủ thống nhất nhận định cuối năm 2015, 13/14 chỉ tiêu kinh tế-xã hội đạt và vượt kế hoạch, trong đó có chỉ tiêu vượt rất cao như GDP, dự kiến tăng trưởng 6,2% nhưng tiến triển tốt có thể lên đến trên 6,5%, đây cũng là chỉ số được các tổ chức quốc tế khẳng định trong các dự báo trước đó.
Thậm chí, với những nhận định lạc quan hơn, các tổ chức tài chính quốc tế còn đưa ra mức dự báo tăng GDP của Việt Nam cao hơn.
Trong đó, Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) đánh giá tích cực triển vọng kinh tế Việt Nam, nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam lên 6,5% năm 2015 và 6,6% năm 2016 (dự báo trước là 6,1% và 6,2%) nhờ mở rộng sản xuất, tăng thu hút đầu tư nước ngoài và tiêu dùng.
Bên cạnh đó, “Báo cáo về triển vọng kinh tế vĩ mô Việt Nam” do khối nghiên cứu kinh tế của Ngân hàng HSBC công bố ngày 2/10 cho biết tăng trưởng GDP quý III/2015 của Việt Nam cao hơn mức dự kiến. Hoạt động cho vay của ngành ngân hàng cùng với nhu cầu nội địa mới có sự hồi phục. Điều này làm cho HSBC nâng mức dự báo GDP năm 2015 từ mức 6,3% lên 6,6%. Còn trong năm 2016, GDP của Việt Nam tăng 6,7%. Nhu cầu trong nước đã và đang từng bước phục hồi, được dẫn dắt bởi hoạt động mạnh mẽ trong lĩnh vực xây dựng. Điều này cũng được phản ánh trong tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng sẽ cao hơn mục tiêu đề ra cho năm 2015.
Đồng bộ giải pháp những tháng cuối năm
Bức tranh kinh tế năm 2015 hiện lên với nhiều điểm sáng. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, nền kinh tế vẫn đang đối diện một số khó khăn, thách thức như giá dầu thô, hàng hóa thế giới giảm mạnh, cùng với diễn biến phức tạp của thị trường tài chính thế giới đã ảnh hưởng nhất định đến nền kinh tế Việt Nam, trong đó có thu ngân sách nhà nước từ dầu thô và từ hoạt động xuất nhập khẩu. Nếu không xử lý quyết liệt, những vấn đề mới sẽ xuất hiện và sẽ làm chậm lại quá trình tái cơ cấu nền kinh tế. Do đó, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục theo dõi sát và chủ động ứng phó chính sách kịp thời, phù hợp với diễn biến tình hình trong nước và quốc tế.
Theo đó, tại cuộc họp Chính phủ thường kì tháng 9/2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chỉ đạo tiếp tục điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến lạm phát và tình hình kinh tế vĩ mô, ổn định giá trị đồng tiền Việt Nam, kiểm soát tỷ giá, thị trường ngoại hối. Tăng cường chỉ đạo điều hành thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước. Theo dõi sát diễn biến của giá xăng dầu thế giới để chủ động có những giải pháp ứng phó kịp thời.
Bên cạnh đó, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân, nhất là các công trình hạ tầng giao thông quan trọng, công trình thủy lợi cấp bách, qua đó làm tăng tổng cầu và thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. Đề xuất các giải pháp, chính sách nhằm đa dạng hóa các hình thức thu hút và huy động nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển; thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Ngoài ra, tăng cường quản lý giá cả, thị trường, phòng chống gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng. Chuẩn bị tốt các điều kiện để khai thác có hiệu quả các lợi thế trong các Hiệp định thương mại tự do (FTA), nhất là FTA với EU và TPP trong thời gian tới. Kiểm soát nhập khẩu phù hợp với thông lệ và các cam kết quốc tế.
Tập trung chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ các nhiệm vụ giải pháp thực hiện các đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng, trong đó, tập trung vào tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước mà trọng tâm là cổ phần hóa; Ngân hàng Nhà nước tập trung chỉ đạo tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, nhất là các tổ chức tín dụng yếu kém và xử lý hiệu quả nợ xấu.
Trong bối cảnh tình hình doanh nghiệp đầu tư nước ngoài chiếm tỷ trọng ngày càng lớn về sản xuất công nghiệp và xuất khẩu, hoạt động của các doanh nghiệp trong nước vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các thành viên Chính phủ đề nghị trước mắt là cần giải quyết hàng tồn kho và hỗ trợ doanh nghiệp. Theo đó, tiếp tục kéo giãn thời hạn nộp thuế, giảm mạnh các mức thuế, phí, hạ thấp lãi suất huy động và lãi suất cho vay để khuyến khích doanh nghiệp trong nước đầu tư kinh doanh, mở rộng thị trường; đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế.
Ủy ban Kinh tế đã đề xuất trong những tháng còn lại của năm 2015, Chính phủ cần tập trung vào một số vấn đề như: Tái cơ cấu nền kinh tế; Kiên trì thực hiện các nguyên tắc thị trường trong quản lý kinh tế tiến đến tiệm cận với chuẩn mực và thông lệ quốc tế; Tháo gỡ các vướng mắc về thủ tục tư pháp nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng của chủ nợ, góp phần đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu, nợ đọng xây dựng cơ bản theo Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ; bảo đảm nguồn tài chính thực hiện chính sách người có công, các chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội…