Hiện nay, ở nước ta có hai công ty mua bán nợ do Nhà nước lập ra, gồm Công ty TNHH Mua bán nợ (DATC) và Công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC), bên cạnh hàng chục công ty mua bán nợ và tài sản thuộc các ngân hàng. Cùng với đó là các công ty mua bán nợ của các ngân hàng…

Tuy nhiên, thị trường mua bán nợ lại chưa phát triển đúng nghĩa và các khoản nợ mua thường là mua theo chỉ định hoặc nhằm mục đích cơ cấu lại tài sản, làm đẹp sổ sách.

Cùng với đó, điều kiện kinh doanh của ngành nghề này nằm trong danh mục 15 ngành nghề bắt buộc phải công bố điều kiện kinh doanh… Do đó đã ảnh hưởng đến sự phát triển chung của thị trường mua bán nợ ở Việt Nam.

Nghị định 69/2016/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ là động lực thúc đầy thị trường mua bán nợ Việt Nam phát triển, khi đưa ra được nhiều đổi mới. Theo đó, để đăng ký kinh doanh các dịch vụ này, doanh nghiệp phải đáp ứng điều kiện về mức vốn điều lệ, vốn đầu tư như sau:

(i) tối thiểu 5 tỷ đồng đối với kinh doanh dịch vụ môi giới mua bán nợ, tư vấn mua bán nợ;

(ii) tối thiểu 100 tỷ đồng đối với kinh doanh dịch vụ môi giới mua bán nợ; hoặc;

(iii) tối thiểu 500 tỷ đồng đối với kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch nợ.Trường hợpdoanh nghiệp thực hiện một số hoặc tất cả các hoạt động kinh doanh vừa nêu thì mức vốn điều lệ, vốn đầu tư tối thiểu sẽ là mức vốn điều lệ, vốn đầu tư tối thiểu cao nhất trong số các hoạt động mà doanh nghiệp thực hiện.

Đồng thời, Nghị định cũng quy định người quản lý của doanh nghiệp phải tuân thủ các điều kiện sau:

Một là, đáp ứng các điều kiệnvềnăng lực hành vi dân sự,không thuộc đối tượng cấm quản lý doanh nghiệp;

Hai là, có trình độ từ đại học trở lên thuộc mộttrong các ngành: kinh tế, quản trị kinh doanh, luật hoặc lĩnh vực chuyên môn mà họ sẽ đảm nhận;

Ba là, người quản lý hoặc có ít nhất 05 năm làm việc trực tiếp trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, kế toán, kiểm toán, pháp luật, định giá tài sản hoặc mua bán nợ;

Bốn là, không là người quản lý của doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ mua bán nợ đã bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trong 03 (ba) năm trước liền kề đối với doanh nghiệp hoạt động kinh doanh dịch vụ mua bán nợ.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch nợcòn phải đáp ứng đồng thời các điều kiện sau:

- Đã hoạt động kinh doanh dịch vụ mua bán nợ ít nhất 01 năm;

- Mức doanh thu hoạt động kinh doanh dịch vụ mua bán nợ của năm liền kề trước năm thực hiện kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch tối thiểu là 500 tỷ đồng;

- Có ít nhất 02 nhân viên có chứng chỉ kiểm toán viên hoặc ít nhất 02 nhân viên có thẻ thẩm định viên về giá;

- Có quy chế hoạt động của sàn giao dịch nợ;

- Có cơ sở, vật chất kỹ thuật, hệ thống công nghệ thông tin phù hợp để tiếp nhận, cập nhật, cung cấp thông tin về hoạt động mua bán nợ giữa các thành viên tham gia sàn giao dịch.

Nghị định cũng đưa ra các hạn chế đối với doanh nghiệp kinh doanh hoạt động mua bán nợ, cụ thể:

Thứ nhất, không được nhận cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng để mua nợ của khách hàng vay tại chính tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đó.

Hoặc nhận bảo đảm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng để được cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng khác nhằm mục đích mua nợ của khách hàng vay tại chính tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài bảo đảm.

Thứ hai, phải tuân thủ các quy định về pháp luật quản lý ngoại hối trong trường hợp mua bán nợ hình thành quan hệ cho vay, vay nợ nước ngoài và sử dụng ngoại hối trong giao dịch mua bán nợ, áp dụng cho cả bên mua nợ, bên bán nợ, bên nợ và các bên liên quan khác.

Đặc biệt, Nghị định 69/2016/NĐ-CP không áp dụng đối với tổ chức, cá nhân hoạt động mua bán nợ không phải là hoạt động kinh doanh, bao gồm:

Hoạt động bán nợ đối với các khoản nợ của chính chủ nợ, không bao gồm các khoản nợ mà chủ nợ đã mua từ các chủ nợ khác và các hoạt động mua bán nợ khác không liên tục, không nhằm mục đích sinh lợi;

Hoạt động mua nợ không nhằm mục đích bán lại cho tổ chức, cá nhân, bao gồm cả hoạt động mua nợ để chuyển nợ thành vốn góp, vốn cổphần; cơ cấu lại thời hạn trả nợ; xử lý tài sản bảo đảm.