Ngành dịch vụ logistics đang phát triển nhanh và mạnh tại Việt Nam theo sự tăng trưởng của xuất nhập khẩu cũng như dịch vụ bán lẻ, phân phối. Muốn nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện dịch vụ, tăng tính cạnh tranh cho doanh nghiệp, góp phần cắt giảm chi phí, giá thành, doanh nghiệp cần sử dụng các ứng dụng công nghệ vào hoạt động kinh doanh của mình. Tuy nhiên trên thực tế, mức độ sử dụng ứng dụng, giải pháp công nghệ trong các doanh nghiệp logistics Việt Nam còn rất thấp.

Tại hội thảo “Số hóa trong vận tải và logistics: Từ xu hướng tới thực tiễn” do Hiệp hội doanh nghiệp Dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) tổ chức ngày 6/4, ông Đào Trọng Khoa - Phó Chủ tịch VLA - cho biết, chi phí logistics tại Việt Nam tuy đã được cải thiện đáng kể so với các năm trước, nhưng nếu so với các nước trong khu vực vẫn còn cao. Cụ thể, logistics hiện chiếm 16,8% trong chi phí của doanh nghiệp, cao hơn so với Thái Lan (15%), Singapore (8,5%)... và trong cấu thành chi phí logistics, chi phí vận tải chiếm tới 50%. Do đó, cần cắt giảm chi phí vận tải qua dụng công nghệ số hóa.

Theo ông Khoa, nếu như cách đây 2 năm chỉ có khoảng 15-20% doanh nghiệp trong ngành áp dụng phần mềm số hóa vào vận hành thì nay con số này đã tăng lên 50%. Dù vẫn còn phân nửa doanh nghiệp trong ngành chưa ứng dụng công nghệ hiện đại, nhưng con số này là đáng khích lệ, cho thấy doanh nghiệp đã từng bước mạnh dạn ứng dụng công nghệ mới để thay đổi, tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp, cắt giảm giá thành.

Phân tích tầm quan trọng của số hóa trong vận tải và logistics, ông John Slatery - Giám đốc sản phẩm Yojee (đơn vị cung cấp giải pháp hậu cần) cho biết, hiện nhu cầu của khách hàng đã hoàn toàn thay đổi, họ cần giao hàng trong ngày và theo dõi quá trình hàng hóa vận chuyển. Trong khi đó, không riêng Việt Nam mà ngành logistics toàn cầu đang phát sinh bất ổn, khối lượng hàng hóa tăng vọt, công nghệ tụt hậu, thông tin không chuẩn khớp,… chuỗi cung ứng được xây dựng khá phân mảnh, chủ yếu được xây dựng từ thập niên 90, không còn hiệu quả cho chuỗi cung ứng các ngành, dẫn tới chi phí cao. Chính vì thế, các công ty logistics và hãng vận tải nào có mức an toàn và tin cậy cao cho khách hàng sẽ có lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Ông John Slatery chia sẻ, những công ty lớn như Amazon, Uber đã ứng dụng công nghệ Blockchain tạo ra một cửa nhanh chóng, an toàn không giấy tờ, đơn giản hóa, tính kiểm soát, minh bạch hạn chế giữa các bên trong ngành logistics về địa chỉ, trả hàng, kẹt xe, giao hàng trong 2- 3 giờ hoặc trong ngày… Khi sử dụng Blockchain cho phép kiểm soát, đạt độ tin cậy và tính minh bạch tối đa chuỗi cung ứng.

“Giống như Amazon, chúng tôi đang cung cấp giải pháp Yojee Blockchain, công nghệ giao hàng tự động Al. Với các công nghệ này, chúng tôi có thể tiết kiệm hàng trăm ngàn USD phí tổn và tăng năng suất vận chuyển. Đơn cử như công nghệ giao hàng tự động AI - giúp kết nối các xe tải bị “trống” chặng về của các công ty (cả Việt Nam và thế giới hiện đều có tới 80% xe tải chạy trống 1 chặng) qua đó có thể tiết kiệm 8% chi phí vận chuyển đối với xe tải" - ông John Slatery nói.

Tuy nhiên, theo VLA, việc sử dụng Blockchain hay Al tại Việt Nam vẫn còn khá mới mẻ và chưa có doanh nghiệp vận tải nào ứng dụng. Để phù hợp hơn, VLA đang phối hợp với Công ty Phát triển công nghệ Thái Sơn triển khai giải pháp eDO (lệnh giao hàng điện tử). Giải pháp này được cho là thiết thực và phù hợp cho thực trạng của ngành logistics Việt Nam.

Liên quan đến eDO, ông Nguyễn Thọ Toản - đại diện Công ty Phát triển công nghệ Thái Sơn cho hay, các doanh nghiệp hiện tốn chi phí, thời gian và cả rủi ro cho nhân viên giao, nhận lệnh giao hàng (D/O)... để làm thủ tục tại văn phòng của hãng tàu, đại lý giao nhận. eDO sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí in ấn lệnh giao hàng, tiết kiệm thời gian đi lấy chứng từ (lệnh giao hàng), tránh được rủi ro khi mang tiền trong người đi lấy D/O.

Dự kiến, giải pháp này sẽ được VLA thực hiện triển khai thí điểm giai đoạn 1 vào quý II/2018 cho các chủ hàng, kho CFS và chính thức triển khai từ quý III/2018 trên diện rộng.

Song, để số hóa logistics hiệu quả và giảm chi phí cho ngành này, nhiều ý kiến cho rằng, Chính phủ cần đề ra lộ trình, giải pháp mang tính đột phá; đặc biệt là thúc đẩy kiến tạo, cải tạo hạ tầng giao thông, giảm phí môi trường, giảm phí BOT… Cụ thể, về bến bãi, hậu cần logistics, cần quy hoạch lại những bến bãi có nguy cơ dẫn đến kẹt xe, phát sinh chi phí không hợp lý; nhanh chóng cho áp dụng eDO có áp dụng chữ ký số trong mọi giao dịch - sẽ tiết kiệm các chi phí, thời gian đi lấy chứng từ và rủi ro khi mang tiền mặt.