PVN – Từ khai thác truyền thống đến mô hình tăng trưởng xanh

PVN đang chuyển đổi mạnh mẽ, từ một “ông lớn” khai thác dầu khí sang mô hình phát triển dựa trên ba trụ cột: năng lượng – công nghiệp – dịch vụ. Theo ông Phạm Tuấn Anh - Thành viên Hội đồng PVN, việc tích hợp ESG, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ là “yêu cầu sống còn” trong bối cảnh năng lượng toàn cầu nhiều biến động.

PVN không chỉ mở rộng sang năng lượng tái tạo (điện gió, hydro xanh), mà còn đầu tư vào công nghệ thu giữ carbon, phát triển chuỗi giá trị dầu khí xanh. Báo cáo phát triển bền vững theo chuẩn GRI từ năm 2015 thể hiện rõ cam kết minh bạch và trách nhiệm xã hội.

Chuyển đổi số, ứng dụng AI, IoT và Big Data đã giúp PVN tối ưu vận hành, tăng năng suất và khả năng thích ứng – đặt nền móng cho một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững.

FPT - ESG là căn bản của việc phát triển bền vững trong mỗi doanh nghiệp

Với hơn 10 năm thực hành ESG, đặc biệt trong 4 năm gần đây, FPT đã chứng minh ESG không chỉ là xu thế mà là nền tảng vận hành doanh nghiệp bền vững. Ông Nguyễn Văn Khoa - Tổng Giám đốc FPT, khẳng định ESG giúp doanh nghiệp có “sức đề kháng” trước những biến động thời cuộc và thu hút thế hệ lao động trẻ, đặc biệt là Gen Z.

Theo ông Khoa, FPT có ba nguyên tắc cốt lõi: không sao chép, không lùi bước và có thể đo lường – đã được FPT áp dụng từ chiến lược đến vận hành, đặc biệt qua AI trong quản trị, tài chính và đào tạo. FPT cũng đi đầu trong kiến nghị xây dựng khung pháp lý ESG quốc gia, thúc đẩy tài chính xanh và mạng lưới ESG trong nước.

TH Group - ESG là giá trị cốt lõi

Tập đoàn TH tích hợp ESG vào lõi chiến lược bằng nông nghiệp sạch, công nghệ cao và hướng tới kinh tế tuần hoàn. Tổng Giám đốc Arghya Mandal cho biết chỉ riêng năm 2023, TH đã trung hòa gần 40.000 tấn CO₂, đẩy mạnh năng lượng tái tạo, tái sử dụng tài nguyên và bảo tồn sinh học.

Bên cạnh sản xuất xanh, TH duy trì chuỗi liên kết với hàng vạn hộ nông dân và triển khai các sáng kiến giáo dục, y tế, trao quyền cho phụ nữ và trẻ em. Điều tạo nên khác biệt là tốc độ và tính bài bản trong triển khai ESG, với đội ngũ chuyên trách rõ ràng.

Xanh SM - Khi ESG là chiến lược sống còn

Phó Tổng Giám đốc Xanh SM – bà Phan Thị Hồng Dung – chia sẻ công ty đã chuyển 100% phương tiện sang xe điện, giảm hơn 211.000 tấn CO₂, tiết kiệm 40% chi phí vận hành và tạo việc làm cho 100.000 tài xế.

Xanh SM không xem ESG là khẩu hiệu mà là chiến lược lõi: đo lường minh bạch, tích hợp công nghệ phù hợp, gắn kết cộng đồng và xây dựng liên minh xanh trong và ngoài nước. Mô hình này cho thấy ESG vừa giảm chi phí, vừa tăng uy tín và khả năng hội nhập.

Cơ hội nhưng cần vượt qua rào cản

Tại phiên thảo luận của Diễn đàn ESG do Báo Dân trí tổ chức ngày 23/4, ông Nguyễn Tiến Huy - Giám đốc Văn phòng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững (VCCI) – nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp tiên phong xác lập và tích hợp ESG vào hoạt động quản trị rủi ro, nâng cao giá trị thương hiệu sẽ có khả năng thích ứng tốt hơn trước biến động bất ngờ của thị trường.

Tuy vậy, hành trình tiến tới PTBV vẫn còn không ít trở ngại. Trước hết, biến đổi khí hậu đem đến những rủi ro ngày càng nghiêm trọng: bão lũ, hạn hán, nước biển dâng và khan hiếm tài nguyên thiên nhiên buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc mô hình kinh doanh theo hướng tuần hoàn, sử dụng năng lượng tái tạo thay thế, đồng thời đầu tư vào công nghệ thu giữ, lưu trữ carbon để giảm thiểu phát thải.

Song, chi phí đầu tư ban đầu cho những giải pháp xanh – từ trang trại điện mặt trời, trang trại gió đến hệ thống tái chế nước – không hề nhỏ, trong khi lợi ích dài hạn mới chỉ rõ nét trên giấy tờ. Chính áp lực này khiến nhiều doanh nghiệp, nhất là quy mô vừa và nhỏ, cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định rót vốn cho các dự án xanh.

Áp lực thứ hai phát sinh từ yêu cầu minh bạch ngày càng cao của nhà đầu tư và người tiêu dùng: các quỹ đầu tư quốc tế đã dịch chuyển dòng vốn sang những doanh nghiệp có báo cáo ESG rõ ràng, và người tiêu dùng bản địa cũng sẵn sàng lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường, có cam kết đạo đức kinh doanh. Nếu báo cáo ESG không được xây dựng một cách chặt chẽ, thống nhất và kịp thời, doanh nghiệp rất dễ mất cả cơ hội gọi vốn lẫn thị phần.

Bên cạnh đó, công tác số hóa dữ liệu ESG vẫn là bài toán khó với nhiều doanh nghiệp Việt. Trong khi công nghệ số – bao gồm IoT, Big Data, AI – có thể giúp thu thập, phân tích và công bố số liệu ESG một cách nhanh chóng, hiệu quả, không ít doanh nghiệp chưa hoàn thiện hạ tầng dữ liệu, thiếu quy trình chuẩn và đội ngũ chuyên môn để vận hành hệ thống này.

Ở góc độ chính sách, TS. Bùi Thanh Minh – Phó Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV, VCCI) cho rằng: “Điểm nghẽn lớn nhất là chúng ta thiếu một tư duy tổng thể, chưa có một hệ sinh thái ESG quốc gia rõ ràng, để mỗi doanh nghiệp, từ tập đoàn lớn đến SME, biết rõ mình cần làm gì và làm như thế nào.” Những chính sách hỗ trợ đã bắt đầu xuất hiện, từ quy định về tín dụng xanh, trái phiếu xanh đến các khung pháp lý cho vay ưu đãi, nhưng thiếu sự kết nối sâu rộng với công nghiệp, tài chính, giáo dục đào tạo và hạ tầng kỹ thuật.

TS. Mạc Quốc Anh – Viện trưởng Viện Kinh tế và Phát triển Doanh nghiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội – chia sẻ một tín hiệu tích cực là tín dụng xanh ở Việt Nam đã tăng trưởng hơn 20% so với cùng kỳ năm trước, và nguồn vốn quốc tế như cam kết 210 triệu USD của IFC cho thị trường xanh đang dần chảy về.

Tuy nhiên, phần lớn dòng vốn này vẫn ưu tiên dự án quy mô lớn, trong khi doanh nghiệp SME, do thiếu tài sản thế chấp và hồ sơ ESG chuẩn mực, khó tiếp cận. Hơn nữa, lãi suất ưu đãi cho dự án xanh chưa đủ hấp dẫn để SME mạo hiểm đầu tư công nghệ mới.

Trước những thách thức đó, các chuyên gia đều nhất trí rằng, cần hoàn thiện đồng bộ hệ sinh thái chính sách ESG. Đầu tiên, phải xây dựng một khung tiêu chuẩn ESG quốc gia, dựa trên nền tảng các chuẩn mực quốc tế (GRI, SASB, TCFD) nhưng được điều chỉnh phù hợp với đặc thù kinh tế – xã hội Việt Nam, giúp doanh nghiệp dễ vận dụng và cam kết thực thi. Tiếp đó, chính sách tài chính xanh cần được mở rộng: nâng tỷ lệ tín dụng xanh vượt 10% tổng dư nợ, cơ chế bảo lãnh cho SME, đa dạng hóa công cụ như trái phiếu xanh chuyển đổi hay quỹ đầu tư xanh nội địa.

Đồng thời, Nhà nước và các hiệp hội doanh nghiệp cần xây dựng “Mạng lưới ESG doanh nghiệp Việt” - nơi quy tụ các trường đại học, viện nghiên cứu, ngân hàng, quỹ đầu tư và doanh nghiệp lớn hỗ trợ SME về kỹ năng lập hồ sơ, đào tạo nhân lực và chuyển giao công nghệ. Sự phối hợp này sẽ tạo ra cú hích mạnh mẽ, giúp các doanh nghiệp ở mọi quy mô chủ động hơn trong hành trình xanh hóa hoạt động kinh doanh.

Cuối cùng, yếu tố con người không thể bỏ qua: cần lồng ghép ESG vào chương trình đào tạo đại học, cao đẳng và trung cấp nghề; phát triển các khóa ngắn hạn, cấp chứng chỉ chuyên môn ESG để doanh nghiệp thuận lợi tiếp nhận và nâng cao năng lực nội bộ. Khi đủ tiêu chuẩn và nhận thức, đội ngũ lãnh đạo và chuyên viên ESG trong doanh nghiệp sẽ biến ESG từ mệnh lệnh bên ngoài thành chất liệu nội tại, thắp lên “ngọn lửa xanh” trên mỗi phân xưởng, văn phòng và chuỗi cung ứng.

Chỉ khi cùng nhau gỡ bỏ những rào cản về tài chính, chính sách, công nghệ và con người, cộng đồng doanh nghiệp Việt mới có thể biến ESG thành động lực tăng trưởng bền vững, không chỉ đáp ứng yêu cầu toàn cầu, mà còn khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế 4.0.