Luật mới hứa hẹn sẽ là một cuộc cách mạng về phương thức để các quốc gia thành viên và các cơ quan EU chia sẻ thông tin cũng như hợp tác trong việc điều tra và truy tố các tội phạm khủng bố. Các điều khoản của luật được thiết lập để thúc đẩy việc trao đổi thông tin kỹ thuật số, làm cho nó hiệu quả, an toàn và toàn diện hơn.

Theo quyền Bộ trưởng Tư pháp Tây Ban Nha Pilar Llop, việc thông qua luật mới thể hiện một bước nhảy vọt về chất trong việc chia sẻ thông tin giữa các quốc gia thành viên và Eurojust, cơ quan hợp tác tư pháp hình sự của EU, và sẽ cho phép đạt được tiến bộ đáng kể trong việc truy tố các tội phạm khủng bố.

Tăng cường trao đổi thông tin

Một trong những khía cạnh quan trọng nhất của luật mới này là nhấn mạnh vào việc cải thiện việc chia sẻ thông tin kỹ thuật số liên quan đến các vụ khủng bố. Trước đây, các quốc gia thành viên chia sẻ thông tin đó với Eurojust, thông qua nhiều kênh khác nhau, một số kênh trong số đó chưa an toàn và không đủ khả năng truyền dữ liệu nhạy cảm. Cơ quan đăng ký chống khủng bố tư pháp hiện tại cũng gặp phải những hạn chế trong việc tham khảo chéo thông tin, cản trở sự hợp tác hiệu quả.

Quy định mới giải quyết những thiếu sót trên bằng cách đưa ra một số biện pháp chính:

Chẳng hạn, các quốc gia thành viên giờ đây sẽ được yêu cầu cung cấp cho Eurojust thông tin về mọi cuộc điều tra hình sự liên quan đến tội khủng bố ngay khi những vụ việc này được chuyển đến cơ quan tư pháp. Một hệ thống quản lý hồ sơ kỹ thuật số hiện đại sẽ được thiết lập để lưu trữ và tham chiếu chéo thông tin này một cách an toàn, bảo đảm rằng thông tin đó luôn sẵn có cho các cơ quan hữu quan.

Bên cạnh đó, vai trò của Eurojust sẽ được nâng cao. Cụ thể là cơ quan này sẽ được trao quyền để xác định hiệu quả hơn các mối liên hệ giữa các cuộc điều tra và truy tố xuyên quốc gia trong lĩnh vực khủng bố. Nó sẽ cho phép Eurojust chủ động thông báo cho các quốc gia thành viên về những kết nối đó, thúc đẩy sự phối hợp và hợp tác tốt hơn.

Chưa hết, luật mới còn thiết lập một kênh liên lạc kỹ thuật số an toàn giữa các quốc gia thành viên và Eurojust. Kênh này sẽ cung cấp một phương tiện đáng tin cậy để truyền thông tin nhạy cảm đồng thời bảo vệ khỏi sự truy cập hoặc vi phạm trái phép.

Và đặc biệt là các quy định mới sẽ cho phép hợp tác được đơn giản hóa với các nước thứ ba. Cụ thể, luật tạo điều kiện hợp tác với các nước thứ ba bằng cách cấp cho các công tố viên liên lạc được biệt phái ở Eurojust quyền truy cập vào hệ thống quản lý vụ việc. Đây là điều khoản sẽ thúc đẩy sự hợp tác tốt hơn trong các nỗ lực chống khủng bố bên ngoài biên giới EU.

Các bước đi tiếp theo

Đề xuất về quy định mới lần đầu tiên được thông qua vào tháng 12/2021, báo hiệu cam kết tăng cường các biện pháp chống khủng bố trong EU. Sau các cuộc thảo luận và đàm phán sâu rộng, quan điểm của Hội đồng về quy định đã được thống nhất tại Hội đồng Tư pháp và nội vụ vào tháng 6/2022. Đến tháng 12/2022, Hội đồng châu Âu và Nghị viện châu Âu đạt được đồng thuận về văn bản cuối cùng của quy định, mở đường cho việc thông qua nó.

Quy định này trong luật mới dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày thứ 20 sau khi được công bố trên Tạp chí Chính thức của EU. Điều quan trọng là nó sẽ được áp dụng trực tiếp ở tất cả các quốc gia thành viên EU, bảo đảm cách tiếp cận hài hòa đối với các nỗ lực chia sẻ thông tin và chống khủng bố trên toàn khối liên minh lá cờ xanh.