Như vậy, thời gian  còn rất ngắn để chủ đầu tư hoàn tất thủ tục thanh toán và cơ quan Kho bạc cũng phải căng sức tăng cường các biện pháp để thực hiện nhiệm vụ kiểm soát, giải ngân vốn cho các đơn vị đảm bảo hoàn thành theo kế hoạch.

Tăng tốc

Ngay từ cuối tháng 11/2013, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã chỉ đạo các đơn vị KBNN địa phương làm việc và tổ chức kiểm soát thanh toán vốn đầu tư liên tục tất cả các ngày trong tuần (kể cả thứ Bảy và Chủ nhật) đến hết năm 2013.  KBNN cũng yêu cầu các đơn vị tổ chức họp với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án thông báo cụ thể thời gian thanh toán năm 2013 với từng nguồn vốn, nắm bắt và có biện pháp tháo gỡ vướng mắc, kiến nghị của các dự án trên địa bàn nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân các khoản chi ngân sách Nhà nước.

Trong đó, KBNN nhấn mạnh việc nghiêm cấm mọi hành vi sách nhiễu, gây khó khăn cho chủ đầu tư trong quá trình kiểm soát thanh toán hay yêu cầu thêm những hồ sơ, tài liệu trái với quy trình của KBNN.

Thế mới biết rằng công tác quản lý nguồn tiền đầu tư xây dựng cơ bản của cơ quan Kho bạc là rất quan trọng bởi vừa đảm bảo nguồn tiền chi trả, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vừa thực hiện kiểm soát chặt chẽ nguồn tiền vì nếu không thì vốn đầu tư từ ngân sách  nhà nước (NSNN) sẽ thất thoát, lãng phí, đầu tư dàn trải, không hiệu quả. Đặc biệt, thời điểm cuối năm, khi thời gian cho công tác khoá sổ quyết toán ngân sách địa phương thì cũng là lúc các chủ đầu tư và cơ quan Kho bạc "tăng tốc" giải ngân.

Chia sẻ với chúng tôi, Giám đốc KBNN Điện Biên Nguyễn Ngọc Phong cho hay, là địa bàn có chương trình, dự án đầu tư thuộc diện lớn trên cả nước, do vậy, để tránh quá tải vào dịp cuối năm 2013, KBNN Điện Biên đã nghĩ ra "kế sách" đó là gửi công văn, gọi điện đôn đốc các chủ đầu tư khẩn trương hoàn tất các thủ tục, chứng từ thanh, quyết toán kinh phí đầu tư năm 2013 đúng thời gian để phục vụ tốt cho công tác khóa sổ và quyết toán ngân sách địa phương niên độ năm 2013. Trong đó, KBNN Điện Biên lưu ý chủ đầu tư thực hiện rà soát kinh phí tạm ứng ngân sách để kịp thời thanh, quyết toán, hoàn trả tạm ứng cho ngân sách theo quy định.

Kết quả, đến tháng 12/2013, nguồn vốn chi đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn đạt 2.112,210 tỷ đồng (bằng 87% kế hoạch năm 2013); chi chương trình mục tiêu là 523,785 tỷ đồng (đạt 85,04% kế hoạch). "Cứ đà này đến thời điểm 31/1/2014, KBNN Điện Biên sẽ hoàn thành tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản tập trung là 100%. Còn đối với các chương trình mục tiêu được phép kéo dài đến tháng 3 hoặc đến tháng 6 thì chúng tôi cũng sẽ thực hiện theo tiến độ nhanh nhưng đảm bảo đúng quy định" - Giám đốc Nguyễn Ngọc Phong nói.

Sự chủ động từ phía cơ quan Kho bạc và cả chủ đầu tư đã khiến cho tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư tại nhiều địa phương đạt mức tăng cao so với năm 2012. Chẳng hạn như tại địa bàn tỉnh Sơn La, đến hết năm 2013, nguồn vốn chi đầu tư xây dựng cơ bản đạt trên 1.586 tỷ đồng, bằng 80% kế hoạch, chi chương trình mục tiêu quốc gia đạt 421 tỷ đồng, bằng 62% dự toán. Tại tỉnh Hoà Bình, nguồn chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản kế hoạch năm 2013 đạt 2.177,1/3.107,9 tỷ đồng, bằng 75% kế hoạch; trong đó nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản thuộc kế hoạch là 1.918,1 tỷ đồng, nguồn vốn ứng trước kế hoạch là 165,4 tỷ đồng, kế hoạch năm trước kéo dài là 42,2 tỷ đồng, chi chương trình mục tiêu quốc gia là 51,3 tỷ đồng.

Kiểm chặt nguồn vốn

Năm 2013 - năm đầu tiên hệ thống KBNN đã chính thức triển khai áp dụng quản lý, kiểm soát cam kết chi (bắt đầu từ tháng 6/2013) góp phần giúp đơn vị sử dụng NSNN kế hoạch hóa và quản lý các khoản chi tiêu trong phạm vi dự toán được phân bổ trong từng năm tài chính. Đối với các cơ quan quản lý, việc thực hiện cam kết chi đã góp phần đảm bảo ngân sách để thanh toán cho khoản đã cam kết, làm giảm nợ đọng vốn. Đây còn là công cụ giúp cho cơ quan Tài chính, các đơn vị dự toán xây dựng ngân sách trung hạn; KBNN dự báo luồng tiền để thực hiện quản lý ngân quỹ hiện đại, hiệu quả.... Đồng thời, tại cơ quan Kho bạc các cấp thực hiện cải cách hành chính thông qua cơ chế “một cửa” trong kiểm soát chi, qua đó đáp ứng nhanh hơn, kịp thời hơn yêu cầu thanh toán cho các chủ đầu tư.

Ngoài ra, rút kinh nghiệm từ các năm trước, việc giao kế hoạch vốn được thực hiện đồng loạt từ cấp Chính phủ, bộ, ngành, địa phương phân bổ ngay từ đầu năm nên đã hạn chế việc giao vốn bổ sung; đồng thời giúp các đơn vị thụ hưởng chủ động triển khai dự án, đôn đốc thi công và tránh ùn tắc việc thanh toán khối lượng công trình vào thời điểm cuối năm.

Tuy nhiên, thông qua kiểm soát chi, cơ quan Kho bạc các cấp thực hiện tiết kiệm, cắt giảm các khoản chi không cần thiết, cấp bách, thu hồi để bổ sung dự phòng ngân sách trung ương và dự phòng ngân sách địa phương. Theo đó, năm 2013 đã phát hiện hàng nghìn khoản chi của các đơn vị chưa chấp hành đúng thủ tục, chế độ quy định và yêu cầu các đơn vị bổ sung, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục cần thiết, tạm dừng chưa thanh toán các khoản chi chưa đủ điều kiện đúng thủ tục, chế độ quy định.

Đơn cử như tại KBNN Sơn La, trong năm 2013 đã phát hiện 1.129 khoản chi của 581 lượt đơn vị, với số tiền 46 tỷ đồng chưa đúng thủ tục, chế độ quy định; Còn tại KBNN Hoà Bình từ chối chưa thanh toán 48 món chi, với số tiền 74,014 tỷ đồng do chủ đầu tư đề nghị thanh toán cao hơn giá trúng thầu, sai số học hoặc do không có trong hợp đồng, dự toán.