Không để Luật Doanh nghiệp “đá” Luật Chứng khoán
(Tài chính) Một nội dung đang thu hút sự tranh luận “nóng” tại dự thảo Luật Doanh nghiệp (DN) sửa đổi, được Uỷ ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến mới đây tại phiên họp thứ 27 là các quy định về chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu, bởi các nội dung này đang tạo ra sự xung đột với các quy định của Luật Chứng khoán. Các chuyên gia cảnh báo, nếu không giải quyết ngay các điểm vênh thì khi thông qua Luật DN sửa đổi, sẽ gây nên những tác động khôn lường đến hàng nghìn DN đang niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Dự thảo “vênh” với Luật Chứng khoán
Dự thảo Luật DN sửa đổi quy định, việc chào bán cổ phần có thể thực hiện theo một trong các cách: chào bán cho các cổ đông hiện hữu, trừ trường hợp chi trả cổ tức bằng cổ phần; chào bán ra công chúng và chào bán cổ phần riêng lẻ…
Trong đó, hình thức chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu được dự thảo quy định trong trường hợp công ty tăng thêm số lượng cổ phần phổ thông và chào bán toàn bộ số cổ phần đó cho tất cả cổ đông phổ thông theo tỷ lệ cổ phần hiện có của họ tại công ty.
Dự thảo quy định: “Khi chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu, công ty phải thông báo bằng văn bản đến các cổ đông theo phương thức bảo đảm đến được địa chỉ thường trú hoặc địa chỉ liên lạc của họ trong sổ đăng ký cổ đông. Thông báo phải được đăng tải đồng thời trên cổng thông tin đăng ký DN quốc gia và trang thông tin điện tử của công ty (nếu có) ít nhất trong thời hạn 15 ngày làm việc…”
Trong đó, hình thức chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu được dự thảo quy định trong trường hợp công ty tăng thêm số lượng cổ phần phổ thông và chào bán toàn bộ số cổ phần đó cho tất cả cổ đông phổ thông theo tỷ lệ cổ phần hiện có của họ tại công ty.
Dự thảo quy định: “Khi chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu, công ty phải thông báo bằng văn bản đến các cổ đông theo phương thức bảo đảm đến được địa chỉ thường trú hoặc địa chỉ liên lạc của họ trong sổ đăng ký cổ đông. Thông báo phải được đăng tải đồng thời trên cổng thông tin đăng ký DN quốc gia và trang thông tin điện tử của công ty (nếu có) ít nhất trong thời hạn 15 ngày làm việc…”
Ngay khi dự thảo Luật DN được công bố, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã cho rằng, các nội dung liên quan đến phát hành và chào bán chứng khoán trong dự thảo đang có những xung đột với Luật Chứng khoán, nhất là các quy định liên quan đến chào bán chứng khoán ra công chúng, mua lại cổ phiếu, thẩm quyền quyết định việc phát hành và chào bán... sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động hiện tại của thị trường sơ cấp, trong đó có các công ty đại chúng và niêm yết.
Theo phân tích của UBCKNN, đặc thù của các công ty không đại chúng là DN thường chỉ có vài cổ đông và nắm giữ cổ phần lâu dài. Vì thế khi DN phát hành tăng vốn, thường cổ đông tại các công ty không đại chúng bỏ tiền mua thêm, nên số lượng cổ đông gần như không thay đổi trong thời gian dài. Với tính chất này thì quy định chào bán chứng khoán cho cổ động hiện hữu như dự thảo xem như không ảnh hưởng, nhưng với công ty đại chúng hay công ty niêm yết thì hoàn toàn khác.
Nguyên nhân là do ở công ty đại chúng, cổ đông biến động hàng ngày và cổ đông không thể hiểu biết về DN như những cổ đông ở các công ty không đại chúng. Do vậy, thông lệ quốc tế cũng như Luật Chứng khoán hiện hành quy định, việc chào bán cho các cổ đông hiệu hữu đối với công ty đại chúng, nhất là các công ty niêm yết phải đáp ứng được các chuẩn mực về minh bạch thông tin, chất lượng cổ phần. Nay nếu áp dụng các quy định như dự thảo, thì cả nghìn DN đang niêm yết sẽ tự do chào bán cổ phần ra công chúng, mà không chịu sự giám sát, cấp phép của UBCKNN, gây ra những xáo trộn rất khó kiểm soát.
Nguyên nhân là do ở công ty đại chúng, cổ đông biến động hàng ngày và cổ đông không thể hiểu biết về DN như những cổ đông ở các công ty không đại chúng. Do vậy, thông lệ quốc tế cũng như Luật Chứng khoán hiện hành quy định, việc chào bán cho các cổ đông hiệu hữu đối với công ty đại chúng, nhất là các công ty niêm yết phải đáp ứng được các chuẩn mực về minh bạch thông tin, chất lượng cổ phần. Nay nếu áp dụng các quy định như dự thảo, thì cả nghìn DN đang niêm yết sẽ tự do chào bán cổ phần ra công chúng, mà không chịu sự giám sát, cấp phép của UBCKNN, gây ra những xáo trộn rất khó kiểm soát.
Thấy rõ điều này, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu đề nghị, cần hoàn chỉnh dự thảo Luật DN sửa đổi theo hướng tránh các xung đột với Luật Chứng khoán. Vì tính chất đặc thù trong lĩnh vực chứng khoán, nên luật chuyên ngành có vai trò quan trọng, đồng thời các quy định này được xây dựng theo thông lệ quốc tế và đã định hình tính ổn định trong thực tiễn áp dụng, do đó Luật DN sửa đổi cần tôn trọng.
Sẽ tìm hướng khắc phục
Tiếp thu các ý kiến góp ý, ông Phan Đức Hiếu, Phó Ban môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, Tổ phó Tổ biên tập Luật DN sửa đổi cho biết, ban soạn thảo sẽ thảo luận với UBCKNN để cân nhắc loại trừ công ty đại chúng, DN niêm yết ra khỏi đối tượng điều chỉnh của quy định về chào bán cho cổ đông hiện hữu.
Nguyên nhân bởi cổ đông tại các công ty đại chúng, niêm yết có tính biến động cao so với cổ đông của các công ty chưa đại chúng, chưa niêm yết. Vì tính chất khác nhau này, cũng như thực tế người ra quyết định trong công ty đại chúng, niêm yết và người mua cổ phần không phải lúc nào cũng trùng khớp với nhau, nên ban soạn thảo sẽ cân nhắc để tránh xung đột với quy định của Luật Chứng khoán.
Nguyên nhân bởi cổ đông tại các công ty đại chúng, niêm yết có tính biến động cao so với cổ đông của các công ty chưa đại chúng, chưa niêm yết. Vì tính chất khác nhau này, cũng như thực tế người ra quyết định trong công ty đại chúng, niêm yết và người mua cổ phần không phải lúc nào cũng trùng khớp với nhau, nên ban soạn thảo sẽ cân nhắc để tránh xung đột với quy định của Luật Chứng khoán.
Theo kế hoạch, dự thảo Luật DN sửa đổi sẽ được trình ra Quốc hội thảo luận tại kỳ họp tháng 5 và sẽ trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp cuối năm nay. Hy vọng thời gian sẽ còn kịp để giải quyết những bất cập phát sinh, đảm bảo Luật DN sửa đổi sẽ phát huy hiệu quả trong thực tiễn cuộc sống.
