Bảo đảm có hiệu lực đồng thời với Luật 

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật NSNN, có hiệu lực thi hành từ năm ngân sách 2026. Để bảo đảm có hiệu lực đồng thời với thời điểm hiệu lực của Luật NSNN, Bộ Tài chính đang hoàn thiện trình Chính phủ Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật NSNN theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Việc ban hành Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật NSNN vừa cụ thể các nội dung Quốc hội giao Chính phủ quy định chi tiết, vừa kịp thời cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Từ đó, đáp ứng các vấn đề thực tiễn và bối cảnh phát triển mới, tạo sự chủ động, linh hoạt hơn cho các cấp, ngành, địa phương trong lập dự toán, điều hành, quản lý, quyết toán và công khai NSNN. Đồng thời, giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, nhất là xây dựng mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.

Theo dự thảo Bộ Tài chính lấy ý kiến, dự thảo Nghị định bao gồm 08 Chương, 49 Điều quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật NSNN giao Chính phủ hướng dẫn về những quy định chung; công tác lập dự toán NSNN; chấp hành NSNN; quyết toán NSNN; công khai NSNN.

Cùng với đó, dự thảo cũng quy định việc sử dụng vốn đầu tư phát triển của ngân sách địa phương (NSĐP) cho các dự án đầu tư xây dựng công trình kết cấu hạ tầng trên địa bàn thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách cấp trên trực tiếp; lập kế hoạch tài chính 05 năm.

Dự thảo Nghị định được áp dụng đối với các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; đơn vị sự nghiệp công lập; tổ chức và cá nhân có liên quan đến NSNN.

Nhiều nội dung sửa đổi, hoàn thiện

Tại dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính đã đề xuất sửa đổi, hoàn thiện nhiều nội dụng. Điển hình như quy định nguyên tắc quản lý và phân cấp NSNN; quy định bội chi ngân sách trung ương (NSTW) được xác định bằng chênh lệch lớn hơn giữa tổng chi NSTW không bao gồm trả nợ gốc và tổng thu NSTW không bao gồm vay. Bội chi NSĐP cấp tỉnh là tổng hợp bội chi ngân sách cấp tỉnh của từng địa phương, được xác định bằng chênh lệch lớn hơn giữa tổng chi ngân sách cấp tỉnh không bao gồm trả nợ gốc và tổng thu ngân sách cấp tỉnh của từng địa phương không bao gồm vay.

Dự thảo cũng quy định ngân sách cấp tỉnh từng địa phương được phép bội chi khi đáp ứng đủ các quy định và điều kiện. Cụ thể, bội chi ngân sách từng địa phương do Quốc hội quyết định trong dự toán NSNN hằng năm. Trong tổ chức thực hiện, trường hợp cần phải thay đổi mức bội chi của các địa phương, Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ điều chỉnh mức bội chi giữa các địa phương nhưng không vượt quá tổng mức bội chi NSĐP đã được Quốc hội quyết định và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Ngân sách cấp tỉnh từng địa phương được phép bội chi sử dụng để đầu tư các dự án thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn đã được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định. Bên cạnh đó, chỉ được phép bội chi NSĐP năm dự toán khi không phát sinh nợ quá hạn đối với các khoản nợ vay phải thanh toán tính đến ngày 31/3 năm hiện hành.

Một nội dung khác cũng được Bộ Tài chính sửa đổi tại dự thảo lần này là việc các đơn vị sử dụng ngân sách thực hiện quản lý ngân sách theo kết quả thực hiện nhiệm vụ, lập riêng phần kinh phí cho từng nhiệm vụ, dịch vụ và sản phẩm cụ thể. Việc lập dự toán cho từng nhiệm vụ, dịch vụ, sản phẩm hoặc chương trình phải căn cứ yêu cầu về kết quả, tiêu chuẩn kỹ thuật, thời gian hoàn thành cụ thể cho từng nhiệm vụ, dịch vụ, sản phẩm hoặc thông tin về hiệu quả, hoạt động của chương trình; định mức kỹ thuật kinh tế, chế độ, định mức chi tiêu theo quy định hiện hành hoặc giá trị của nhiệm vụ, dịch vụ, sản phẩm tương đương, cùng loại.

Dự thảo còn điều chỉnh quy định về tổ chức chi NSNN. Theo đó, căn cứ dự toán ngân sách được cấp có thẩm quyền giao và các điều kiện chi NSNN theo quy định của Luật, Thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách lập đề nghị chi gửi Kho bạc Nhà nước để thanh toán hoặc tạm ứng theo chế độ. Căn cứ đề nghị chi của Thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách, Kho bạc Nhà nước kiểm tra hồ sơ đề nghị chi của đơn vị, đối chiếu với dự toán đã giao cho đơn vị và thực hiện thanh toán trực tiếp cho người hưởng lương, phụ cấp, trợ cấp và người cung cấp hàng hóa, dịch vụ.

Đối với việc sử dụng dự phòng NSNN, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định trình tự xử lý. Cụ thể, trường hợp phát sinh nhiệm vụ được chi từ dự phòng ngân sách, các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương tổng hợp, lập đề xuất bổ sung dự toán, kèm thuyết minh chi tiết, gửi cơ quan tài chính cùng cấp.

Căn cứ đề nghị của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, Bộ Tài chính chủ trì, tổng hợp trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định bổ sung dự toán từ dự phòng NSTW. Đối với dự phòng ngân sách các cấp ở địa phương, căn cứ đề nghị của các cơ quan, đơn vị, cơ quan quan tài chính địa phương trình Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định bổ sung dự toán từ dự phòng NSĐP để thực hiện.

Tại dự thảo, Bộ Tài chính cũng đã rà soát, bổ sung để quy định rõ các đối tượng, phạm vi thực hiện công khai NSNN; quy định rõ trách nhiệm và nội dung công khai NSNN đối với các cấp ngân sách, đơn vị dự toán ngân sách, tổ chức được ngân sách hỗ trợ, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; thời điểm công khai ngân sách.