Hầu hết các quốc gia và tất cả các ngân hàng lớn trên thế giới đều có các biện pháp kiểm soát hoặc nhận diện những khoản tiền đáng ngờ đi vào hệ thống tài chính.

Tuy nhiên, theo hàng loạt các tiết lộ và thăm dò gần đây, tội phạm rửa tiền ngày càng nghĩ ra những thủ đoạn mới để thực hiện hành vi phạm pháp này. Theo ước tính từ Cơ quan Phòng chống Ma túy và Tội phạm Liên Hợp Quốc đã có khoảng 2 - 5% GDP toàn cầu bị rửa trái phép.

Lực lượng đặc nhiệm hành động tài chính (FATF) cũng cảnh báo, nạn rửa tiền đang là vấn đề nhức nhối của nhiều chính phủ, ngân hàng lớn trên toàn thế giới, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát. Covid-19 đã buộc các doanh nghiệp ở các nước phải thích ứng và nâng cấp các chiến lược phòng chống tội phạm tài chính của họ.

Khảo sát mới đây của Công ty phần mềm phân tích toàn cầu FICO cho thấy, các quy định pháp lý hiện tại hoặc trước đó không còn phù hợp với môi trường kinh doanh hiện đại. Covid-19 đã tạo ra nhiều thay đổi mới như phương thức làm việc từ xa, bố trí làm việc luân phiên và sử dụng các dịch vụ trực tuyến nhiều hơn. Hơn nữa, trong bối cảnh các phương thức thanh toán hiện đại ngày càng phát triển, công nghệ số ngày càng bùng nổ với sự xuất hiện của các loại tiền ảo mang tính chất ẩn danh đang tạo ra nhiều cơ hội để tội phạm rửa tiền lợi dụng rửa tiền không hợp pháp thành tiền hợp pháp.

Theo báo cáo của Cơ quan cảnh sát toàn cầu, từ tháng 1 đến tháng 4/2020, họ đã phát hiện 907.000 tin nhắn rác, 737 sự cố liên quan đến phần mềm độc hại và 48.000 URL độc hại liên quan đến Covid-19. Cơ quan có trụ sở tại Lyon dự kiến sẽ có sự gia tăng đột biến về lừa đảo, xâm nhập mạng và tấn công mạng nhằm đánh cắp dữ liệu từ các cá nhân và tổ chức.

Thực vậy, hiện nay, tội phạm tài chính và các hoạt động rửa tiền không chỉ qua các kênh chuyển tiền, gửi qua ngân hàng, mà tiền bẩn được rửa bằng các giao dịch thương mại náu mình trong các hoạt động mua bán hàng hóa, hoặc chuyển tiền ra nước ngoài, dùng tiền đó đánh bạc ở nước ngoài, tiền đánh bạc lại được chuyển về nước qua kênh kiều hối…

Vì vậy, tuân thủ và bảo mật phải đi đôi với nhau và ngày càng quan trọng, nhấn mạnh điều này, ông Timothy Choon, Trưởng bộ phận Tội phạm Tài chính của Công ty phần mềm phân tích toàn cầu FICO tại châu Á - Thái Bình Dương cho biết, những thách thức đối với các giải pháp tuân thủ pháp luật phòng, chống rửa tiền (AML) chủ yếu là: Khả năng đáp ứng các loại rủi ro tuân thủ mới trong các kênh và sản phẩm; khả năng cung cấp giải pháp tuân thủ tích hợp đầu cuối; cơ sở hạ tầng để cập nhật nhanh chóng với các thay đổi trong quy định.

Trước bối cảnh đó, các quốc gia ASEAN hiện đang kỳ vọng trí tuệ nhân tạo sẽ giúp ngăn chặn rửa tiền hiệu quả hơn. Theo khảo sát của FICO, các ngân hàng có trụ sở tại ASEAN có khả năng tiếp tục chi tiêu cho công nghệ phục vụ việc nâng cấp hoặc tăng cường hệ thống tuân thủ của họ bất chấp suy thoái kinh tế, thậm chí một số ngân hàng còn sẵn sàng chi nhiều hơn để cải thiện khả năng phòng vệ, tuân thủ AML của mình.

Trong số các quốc gia ASEAN được khảo sát, các ngân hàng ở Indonesia có xu hướng tăng chi tiêu cho công nghệ phục vụ hệ thống tuân thủ nhất vào năm 2020 và 2021. Quốc gia này đã chứng kiến sự gia tăng tội phạm trực tuyến trong thời gian gần đây.

Việc xây dựng một hệ thống tuân thủ mạnh mẽ sẽ không chỉ duy trì niềm tin của khách hàng mà còn thúc đẩy khả năng phục hồi kinh doanh đối với các tổ chức tín dụng ASEAN.