Số liệu thống kê từ MSB Research cho thấy, trong phiên giao dịch ngày 4/10, lãi suất chào bình quân liên ngân hàng bằng VND đột ngột tăng rất mạnh, với mức tăng từ 1,49 - 2,58% ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng trở xuống so với phiên đầu tuần.

Cụ thể: kỳ hạn qua đêm giao dịch ở mức 7,74%/năm (tăng 2,58%); kỳ hạn 1 tuần giao dịch ở mức 7,76%/năm (tăng 2,3%); kỳ hạn 2 tuần giao dịch ở mức 7,62%/năm (tăng 2,01%); kỳ hạn 1 tháng giao dịch ở mức 7,3%/năm (tăng 1,49%).

Trước đó, trong phiên giao dịch ngày 3/10, lãi suất chào bình quân liên ngân hàng bằng VND chỉ tăng ở mức rất nhẹ, từ 0,03 - 0,18% ở tất các các kỳ hạn ngắn, trong khi giảm 0,02% ở kỳ hạn 2 tuần và 1 tháng so với phiên trước đó. Với điều chỉnh này, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm trong phiên giao dịch ở mức 5,16%/năm; 1 tuần ở mức 5,46%/năm, 2 tuần ở mức 5,61%/năm và 1 tháng là 5,81%/năm.

Còn trong phiên giao dịch tuần trước đó (tuần từ ngày 26 – 30/9), lãi suất giao dịch bình quân bằng VND liên ngân hàng ghi nhận mức tăng - giảm đan xen qua các phiên ở tất cả kỳ hạn. Chốt tuần ngày 30/9, lãi suất bình quân bằng VND liên ngân hàng giao dịch quanh mức: kỳ hạn qua đêm là 4,98% (-0,05% so với phiên cuối tuần trước đó); 1 tuần là 5,43% (+0,15%); 2 tuần là 5,63% (+0,23%); 1 tháng 5,83% (+0,23%).

Theo đánh giá của giới chuyên môn, việc lãi suất liên ngân hàng tăng đột biến trong những ngày qua cho thấy, thanh khoản của hệ thống có dấu hiệu tăng cục bộ. Nguyên nhân được bắt nguồn từ nhịp hút ròng mạnh của nhà điều hành trong 2 tuần liên (ngày 12 - 16/9; và ngày 19 - 23/9), với lượng hút ròng lên tới 88.403 tỷ đồng. Dù những ngày ngay sau đó (26/9 – 4/10), NHNN đã thực hiện bơm ròng trở lại (với khối lượng bơm ròng khoảng 41.103 tỷ đồng) nhưng lãi suất liên ngân hàng vẫn tăng mạnh.

Cũng theo giới chuyên môn, nhu cầu thanh khoản gia tăng có một phần nguyên nhân đến từ việc NHNN chính thức nới room tín dụng cho các ngân hàng. Do đó, một số ngân hàng đã rục rịch cho mở lại hoạt động giải ngân vốn đã bị ùn ứ lâu nay. Điều này cũng lý giải cho diễn biến thanh khoản căng thẳng cục bộ vài ngày gần đây.

Ở một phương diện khác, lãi suất VND liên ngân hàng được đẩy lên cao cũng được cho là xuất phát từ định hướng điều hành của NHNN nhằm tạo ra chênh lệch an toàn với lãi suất USD, góp phần kìm hãm đà tăng của tỷ giá.

Với diễn biến thị trường hiện nay, trong báo cáo vừa công bố, Trung tâm phân tích và tư vấn đầu tư, Công ty Chứng khoán (CTCK) SSI nhận định: “NHNN sẽ duy trì thanh khoản trên hệ thống ngân hàng ở trạng thái không quá dồi dào trong giai đoạn còn lại của năm nhằm duy trì mặt bằng lãi suất liên ngân hàng VND ở vùng 5,0 - 5,5%/năm, để tạo mức chênh lệch hợp lý với lãi suất USD, giảm thiểu áp lực lên tỷ giá”.

SSI cũng cho biết, sau động thái tăng một số lãi suất điều hành từ NHNN, hầu hết các ngân hàng thương mại (NHTM) trong hệ thống đều đã điều chỉnh tăng mặt bằng lãi suất huy động, với mức tăng 30 – 100 điểm cơ bản tùy kỳ hạn.

Trong đó, các ngân hàng TMCP nhà nước chính thức tăng 50 điểm cho tất cả các kỳ hạn, và các NHTM khác như: MB, ACB, Techcombank, VPBank, Sacombank, SHB, Nam A Bank, SCB, VIB, ABBank… cũng ghi nhận mức tăng 30-100 điểm.

Không chỉ tăng lãi suất, các ngân hàng còn đẩy mạnh chương trình khuyến mại, cộng thêm lãi suất để thu hút dòng tiền nhàn rỗi từ dân cư. Nhìn chung, mặt bằng lãi suất huy động của nhiều NHTM đã quay về giai đoạn trước COVID-19 và áp lực vẫn còn tương đối lớn, khi chênh lệch huy động - tín dụng chưa được cải thiện nhiều.

Trên thực tế, số liệu của Tổng cục Thống kê vừa công bố cho thấy, huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng tương đối yếu trong 9 tháng đầu năm, khi chỉ tăng 4,04% (cùng thời điểm năm 2021 tăng 4,28%), trong khi tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt tới 10,54%. Điều này đã khiến cho chênh lệch huy động – tín dụng duy trì ở vùng âm kể từ tháng 7 năm nay.

“Chúng tôi cho rằng quyết định nâng lãi suất ở thời điểm hiện tại là phù hợp với bối cảnh thực tế, vừa giúp ổn định tỷ giá – khi đồng VND trở nên hấp dẫn hơn, vừa với mục đích duy trì kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô”, các chuyên gia thuộc CTCK BVSC nhận định và dự báo: “Từ giờ tới cuối năm, nhiều khả năng NHNN sẽ tăng thêm lãi suất điều hành để hỗ trợ cho tỷ giá, do Fed vẫn còn kế hoạch tăng cao lãi suất trong hai cuộc họp cuối năm, sẽ kéo chỉ số DXY tiếp tục tăng. Động thái này sẽ khiến lãi suất huy động sẽ vẫn tiếp tục tăng trong phần còn lại của năm 2022”.