CTCP Tập đoàn Tiến Bộ (mã: TTB) vừa công bố Nghị quyết Hội đồng quản trị (HĐQT) về việc mua lại 1 triệu cổ phiếu TTB theo giá thị trường để làm cổ phiếu quỹ, số tiền dự kiến chi ra khoảng 12 tỷ đồng.

Động thái của Tập đoàn Tiến Bộ diễn ra trong bối cảnh cổ phiếu của doanh nghiệp (DN) này vừa trải qua 8 phiên giảm sàn liên tiếp từ 18.950 đồng/cp về 10.750 đồng/cp (phiên 19/11), tương đương mức giảm hơn 43%.

Dồn dập mua vào

Thông tin về việc mua cổ phiếu quỹ đã khiến cổ phiếu TTB hồi phục và tăng trần trong phiên giao dịch ngày 20/11 lên mức 11.500 đồng/cp. Trước đó, giải trình về chuỗi giảm sàn liên tiếp, Tập đoàn Tiến Bộ cho biết không thực hiện bất kỳ hoạt động bất thường nào có tác động đến việc giảm giá cổ phiếu trên sàn. Việc mua bán là do nhu cầu của nhà đầu tư (NĐT) và nằm ngoài tầm kiểm soát của công ty, mọi hoạt động của DN vẫn diễn ra bình thường.

Trước đó, trung tuần tháng 11, CTCP Đầu tư và Công nghệ HVC (mã: HVH) đã công bố thông tin về việc mua lại 500.000 cổ phiếu làm cổ phiếu quỹ trong khoảng thời gian từ 20/11-19/12.

Nguồn vốn mua cổ phiếu quỹ từ lợi nhuận lũy kế chưa phân phối đến cuối năm 2018 của công ty mẹ. Trên sàn chứng khoán, cổ phiếu HVH đang đi ngang ở vùng giá 18.000 đồng/ cp sau khi giảm mạnh từ đỉnh hồi tháng 7-8/2019.

Cùng thời điểm, HĐQT CTCP Đầu tư thương mại bất động sản An Dương Thảo Điền (mã: HAR) thông qua phương án mua lại tối đa 5 triệu cổ phiếu quỹ, tương ứng gần 5% vốn điều lệ nhằm làm giảm lượng cổ phiếu đang lưu hành, hỗ trợ giao dịch và gia tăng giá trị cổ đông.

Thời gian thực hiện dự kiến trong quý IV/2019 hoặc quý I/2020 sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận. Hiện, cổ phiếu HAR đang giao dịch trồi sụt quanh vùng giá dưới 4.000 đồng/cp, giảm 20% so với đầu năm.

Đáng chú ý, hồi đầu tháng 11, HĐQT CTCP VinHomes (mã: VHM) đã thông qua nghị quyết mua lại tối đa 60 triệu cổ phiếu quỹ, tương đương 1,79% vốn. HĐQT CTCP Vincom Retail (mã:VRE) cũng muốn mua tối đa 56,5 triệu cổ phiếu quỹ, tương ứng tỷ lệ 2,426%.

Theo lý giải của cả hai DN: thị giá cổ phiếu đang ở mức thấp hơn giá trị thực nên việc mua cổ phiếu quỹ nhằm bảo về quyền lợi công ty và cổ đông. Nguồn tiền sử dụng để mua cổ phiếu quỹ là lợi nhuận sau thuế chưa phân phối theo báo cáo tài chính hợp nhất hoặc soát xét tại thời điểm gần nhất.

Trước đó, trong tháng 10, hàng loạt phương án mua cổ phiếu quỹ cũng đã được công bố như HDBank đã được thông qua phương án mua lại tối đa 49 triệu cổ phiếu và chuẩn bị thực hiện tới đây; VPBank đã mua xong 50 triệu cổ phiếu với số tiền chi khoảng 1.100 tỷ đồng; Vietjet mua gần 17,8 triệu cổ phiếu…

Thực tế, bên cạnh những nguyên nhân đến từ DN hay bối cảnh ngành nói chung, sự ảm đạm của thị trường chứng khoán cũng là một yếu tố góp phần khiến nhiều cổ phiếu giảm sâu so với giá trị thực.

“Bom” hay “vàng”?

Khối ngoại đã bán ròng liên tiếp 3 tháng (tháng 8, 9, 10) với tổng giá trị lên tới 11.338 tỷ đồng đã ảnh hưởng đến xu hướng chung của thị trường, dù lực cầu mua lên của khối nội được đánh giá khá tốt khi thị trường chung điều chỉnh.

Do đó, việc mua cổ phiếu quỹ trong thời điểm này được đánh giá là quyết định sáng suốt của DN. Về lý thuyết, động thái này sẽ giúp “cô đặc”, giảm lượng cổ phiếu lưu hành, từ đó làm tăng hệ số thu nhập trên mỗi cổ phần (EPS). Khi lượng cổ phiếu lưu hành giảm, EPS sẽ tăng thêm, giúp hệ số P/E và các chỉ tiêu sinh lời ROA, ROE… của DN trở nên hấp dẫn hơn trong con mắt các NĐT.

Đây cũng được coi là một khoản đầu tư tài chính của các DN, bởi sau khi mua cổ phiếu quỹ nếu DN kinh doanh tốt thì khả năng giá cổ phiếu tăng trưởng là cao. Khi đó, DN bán cổ phiếu quỹ, thu lời sẽ làm tăng thặng dư vốn cổ phần.

Như trường hợp bán cổ phiếu quỹ mới đây của Ngân hàng TMCP Á Châu (mã: ACB), hơn 35 triệu cổ phiếu được chuyển nhượng hết sau 3 lệnh thỏa thuận trên sàn. Giá “chốt lời” số cổ phiếu trên là 23.800 đồng/cp, cao hơn 48% so với giá gốc mà ngân hàng mua vào từ hồi năm 2013, 2014.

Tuy nhiên, không phải DN nào cũng “may mắn” như ACB. Điển hình như cổ phiếu CTD của Coteccons liên tiếp sụt giảm, không ngừng xác lập đáy mới bất chấp DN này gần đây trả cổ tức bằng tiền mặt 30% và mua vào cổ phiếu quỹ.

Hiện, CTD đang giao dịch ở mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua tại mức 70.900 đồng/ cp, giảm 69,2% so với mức đỉnh 230.000 đồng/ cp (giá điều chỉnh), vốn hóa thị trường của Coteccons “bốc hơi” hơn 12.000 tỷ đồng.

Trong khi đó, giá trị sổ sách của CTD đang ghi nhận hơn 107.800 đồng (tương ứng hệ số P/B là 0,67). Những con số này cho thấy mức định giá mà thị trường dành cho cổ phiếu CTD là tương đối thấp so với một DN đầu ngành và không có một đồng nợ vay như Coteccons.

Do đó, nếu thị giá cổ phiếu cứ ngày càng xuống thấp thì khoản đầu tư vào cổ phiếu quỹ sẽ ngày càng âm nặng, thậm chí là những con số không hề nhỏ so với lợi nhuận hàng quý mà các DN có cật lực “cày” cũng khó bù đắp được.