Lộ trình đưa Việt Nam vươn tới khát vọng trở thành nước thu nhập cao
Nghiên cứu từ thực tế với khát vọng quốc gia trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, các chuyên gia Đại học Kinh tế quốc dân đã dự báo 3 kịch bản cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đến năm 2045.
3 kịch bản cho tăng trưởng kinh tế đến năm 2045
Tại Tọa đàm đối thoại chính sách với chủ đề: “Định hướng và Giải pháp cho Tăng trưởng kinh tế cao và bền vững đến năm 2045” do Đại học Kinh tế Quốc dân phối hợp với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương tổ chức vào ngày 03/6/2025 tại Hà Nội, GS.TS. Trần Thị Vân Hoa – Trường Kinh tế và Quản lý công (Đại học Kinh tế Quốc dân) nêu rõ, Việt Nam có khát vọng vượt từ thu nhập trung bình thấp 4.110 USD/người năm 2024 lên ngưỡng thu nhập cao trên 26.835 USD/ dự kiến vào năm 2045.
Phát biểu khai mạc, GS.TS. Phạm Hồng Chương – Giám đốc Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, trong bối cảnh kinh tế với nhiều thay đổi bất thường và khó lường cùng sự trỗi dậy của khoa học công nghệ, quyết tâm của Đảng, Nhà nước cho phát triển công nghệ, kinh tế tư nhân và cải cách hành chính thì cho thấy cơ hội và thách thức cho nền kinh tế.
Theo GS.TS. Phạm Hồng Chương, chúng ta đang phải giải những “bài toán” chưa từng có tiền lệ, nên cần những nền tảng, giải pháp từ các chuyên gia để mọi thành phần kinh tế thực thi hiệu quả, đóng góp cho tăng trưởng kinh tế bền vững.
Theo GS.TS. Trần Thị Vân Hoa, đây là một thách thức trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện tái cấu trúc hành chính toàn diện, cũng như thực hiện cuộc cách mạng về thể chế, hạ tầng và công nghệ, giữa những căng thẳng thương mại toàn cầu. Vì thế, 3 kịch bản tăng trưởng được tính toán và đưa ra gồm:
Thứ nhất là kịch bản A với mô hình “khởi động nhanh”. Kịch bản này gồm 3 giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn 2025-2029 với GDP 11%/năm, giai đoạn 2030-2037 với GDP 9%/năm, giai đoạn 2038-2045 với GDP 7-8%/năm.
Với kịch bản này, GS.TS. Trần Thị Vân Hoa cho rằng sẽ có ưu điểm là tận dụng động lực ban đầu, thời gian dài điều chỉnh, nhưng áp lực lớn và có thể gây “kiệt sức” tăng trưởng trong 5 năm đầu.
Thứ hai là kịch bản B với mô hình “tăng tốc kéo dài”. Kịch bản này cũng gồm 3 giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn 2025-2031 với GDP 11%/năm, giai đoạn 2032-2038 với GDP 8,5-9%/năm, giai đoạn 2039-2045 với GDP 6,5-7,5%/năm.
Với kịch bản này, ưu điểm là có thời gian chuẩn bị dài nên áp lực phân bổ đều, nhưng lại khó duy trì động lực tăng trưởng cao trong thời gian dài.
Thứ ba là kịch bản C với mô hình “sóng tăng trưởng”. Kịch bản này gồm 3 giai đoạn tăng trưởng là giai đoạn 2025-2035 với 2 phân kỳ là 2025-2030 – phân kỳ chuẩn bị với GDP 8-10%/năm, 2031-2035 – phân kỳ tăng tốc với GDP 11-12%/năm. Giai đoạn 2036-2040 với GDP 8,5-9%/năm, giai đoạn 2041-2045 với GDP 6,5-7,5%/năm.
GS.TS. Trần Thị Vân Hoa cho rằng nên lựa chọn kịch bản C, do kịch bản này có giai đoạn chuẩn bị kéo dài đảm bảo nền tảng vững chắc, cải cách toàn diện, phù hợp với chu kỳ phát triển tự nhiên, giúp giảm rủi ro "sốc tăng trưởng" và mất cân đối.
Trọng tâm là thể chế và đổi mới sáng tạo
Để thực hiện theo lộ trình tăng trưởng, GS.TS. Trần Thị Vân Hoa nêu rõ, giải pháp trọng tâm là phải hoàn thiện thể chế, phát triển cơ sở hạ tầng, tạo động lực cho kinh tế tư nhân phát triển và thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) chất lượng cao; đồng thời phải chuyển đổi số toàn diện, phát triển công nghiệp công nghệ cao… Điều này cần đến quyết tâm chính trị và đồng thuận toàn dân, ý chí vươn lên, tinh thần dân tộc.
Cũng nói về giải pháp cho kinh tế phát triển bền vững và tăng trưởng cao, TS. Đặng Thị Thu Hoài - Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược nhấn mạnh, tăng năng suất là động lực tăng trưởng quan trọng nhất, bằng cách chuyển dịch cơ cấu, tăng cường hiệu quả, tăng trưởng theo chiều rộng, đổi mới sáng tạo.
Vì thế, TS. Đặng Thị Thu Hoài bày tỏ đồng thuận và đánh giá rất cao những nghị quyết của Đảng, Nhà nước vừa ban hành về những giải pháp phát triển công nghệ, chuyển đổi số và thúc đẩy kinh tế tư nhân, cũng như công cuộc cải cách bộ máy, chính quyền các cấp.
Bên cạnh đó, TS. Đặng Thị Thu Hoài còn cho rằng, các cơ quan quản lý cần tiếp tục cải cách pháp luật, tạo môi trường kinh doanh cạnh tranh lành mạnh; hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực, vốn, đất đai, cơ hội kinh doanh phải minh bạch, dựa trên năng lực đổi mới sáng tạo…
Ngoài ra, Việt Nam cần phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, bằng cách tăng đầu tư từ ngân sách và huy động các nguồn lực xã hội cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) thuộc các lĩnh vực trọng tâm; xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm công nghệ, cùng các chính sách thuế, tín dụng khuyến khích R&D, đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp...
Mặt khác, theo các chuyên gia, dù hướng tới phát triển kinh tế bền vững và đạt mức tăng trưởng cao, nhưng Việt Nam không nên đánh đổi ổn định kinh tế vĩ mô để lấy tăng trưởng cao, mà cần xây dựng kế hoạch dài hạn, cụ thể; chọn lọc đầu tư vào các lĩnh vực trọng tâm, phối hợp hài hoà các chính sách điều hành kinh tế vĩ mô, nhất là giữa chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát, tạo môi trường kinh doanh minh bạch...
