Trong 8 tháng năm 2021, thu hút FDI vào Việt Nam ước đạt 19,12 tỷ USD, thấp hơn 2,1% so cùng kỳ năm 2020. Đặc biệt, có tới 1.135 dự án FDI mới được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, với tổng vốn đăng ký đạt gần 11,33 tỷ USD, dù giảm 36,8% về số dự án nhưng lại tăng 16,3% về tổng vốn đăng ký so cùng kỳ năm trước, chứng tỏ quy mô dự án FDI năm 2021 có sự cải thiện so năm 2020.

Vốn FDI từ các dự án đăng ký tăng thêm cũng đạt 5 tỷ USD, tăng 2,3%; vốn FDI giải ngân đạt 11,58%, tăng 2%, đây là tín hiệu khá tích cực. Chỉ có vốn góp, mua cổ phần của NĐT nước ngoài trong tám tháng đạt 2,81 tỷ USD, giảm 43,4% so cùng kỳ năm 2020 nhưng mức giảm này cũng đã thấp hơn rất nhiều so mức giảm 55,8% của bảy tháng đầu năm.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài đánh giá, đây là kết quả tích cực trong bối cảnh dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, dòng vốn FDI toàn cầu đang giảm mạnh. Còn tại Việt Nam, thời gian qua chúng ta cũng thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp giãn cách xã hội để phòng, chống dịch COVID-19, gây hạn chế các NĐT nước ngoài đến tìm hiểu và triển khai dự án tại Việt Nam. Điều này cũng ảnh hưởng tiến độ thu hút FDI những tháng đầu năm 2021. 

Trong khi các chỉ số vốn FDI đăng ký mới, FDI tăng thêm và vốn giải ngân tám tháng đầu năm đều tăng thì vốn góp, mua cổ phần của các NĐT nước ngoài lại giảm mạnh. Lượng vốn góp, mua cổ phần của NĐT nước ngoài vào Việt Nam trong tám tháng năm 2021 đạt 2,81 tỷ USD, giảm 43,4% so cùng kỳ năm 2020.

Nguyên nhân của sự sụt giảm này có thể do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng đến hoạt động của các DN trong nước cũng như các DN nước ngoài có ý định mua cổ phần của DN trong nước, ảnh hưởng đến hoạt động mua bán, sáp nhập (M&A) DN.

Bên cạnh đó, việc thực hiện GCXH, hạn chế nhập cảnh Việt Nam cũng ảnh hưởng đến việc NĐT nước ngoài đến tìm hiểu môi trường đầu tư và đưa ra quyết định đầu tư nói chung, bao gồm cả góp vốn, mua cổ phần. Bên cạnh đó, do Chính phủ và các bộ, ngành địa phương đang phải tập trung phòng, chống dịch nên cũng chậm triển khai các chương trình cổ phần hóa DN nhà nước, phần nào làm giảm sức hấp dẫn của các DN nước ngoài trong việc góp vốn, mua cổ phần đối với DN trong nước.

Chuyên gia Nguyễn Văn Toàn cho rằng, việc sụt giảm về thu hút FDI trong một thời gian ngắn chưa nói lên điều gì về xu hướng, nên cũng không thể dựa vào đó để khẳng định FDI vào Việt Nam sẽ giảm. Bởi triển vọng thu hút FDI vào Việt Nam vẫn rất tích cực.

Ngoài ra, so các quốc gia trong khu vực, hiện Việt Nam vẫn được đánh giá là điểm đến đầu tư hấp dẫn với nhiều ưu điểm vượt trội, như: Chế độ chính trị ổn định, quy mô dân số đông, khoảng gần 100 triệu dân, chính sách thu hút đầu tư ngày càng được cải thiện theo hướng tích cực và chi phí đầu tư, thuê nhân công tại Việt Nam rẻ hơn nhiều quốc gia khác trên thế giới… 

Dẫn số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cũng cho biết, tính đến tháng 8/2021, sau hơn 30 năm Luật Đầu tư nước ngoài có hiệu lực, Việt Nam đã thu hút được gần 34.000 dự án FDI, với tổng vốn đăng ký gần 400 tỷ USD đến từ 140 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Nhiều dự án của những tập đoàn lớn trên thế giới đang đầu tư và kinh doanh hiệu quả tại Việt Nam. Nhiều NĐT nước ngoài đánh giá cao môi trường đầu tư Việt Nam và cho biết sẽ tới Việt Nam để thực hiện dự án của mình, ngay cả trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp và thu hút đầu tư FDI toàn cầu có xu hướng giảm, thì Việt Nam vẫn là cái tên được nhiều NĐT nước ngoài chú ý. 

Thời gian qua, nhiều tổ chức nước ngoài cho biết, họ gặp khó khăn trong việc nhập cảnh Việt Nam để tìm hiểu và thực thi các dự án đầu tư, điều này cũng khiến FDI đầu tư vào Việt Nam những tháng đầu năm giảm nhẹ. Để tháo gỡ khó khăn này, Chính phủ và các bộ, ngành chức năng nên xem xét cơ chế, miễn giảm thời gian cách ly đối với những NĐT nước ngoài đã tiêm đủ hai mũi vắc xin và có phiếu xét nghiệm âm tính khi vào Việt Nam thực hiện các dự án.

Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, rõ ràng, sau hơn 30 năm xuất hiện tại Việt Nam, khu vực FDI đã trở thành một bộ phận quan trọng trong nền kinh tế nước ta, những đóng góp của khu vực FDI vào kinh tế - xã hội thật khó có thể thống kê chính xác.

Nhưng có lẽ, đóng góp quan trọng nhất của khu vực FDI trong suốt những năm qua là định vị lại nền kinh tế Việt Nam thông qua tăng trưởng xuất khẩu hằng năm, đồng thời gián tiếp đưa hình ảnh, con người Việt Nam ra thế giới thông qua những sản phẩm được gắn mác “made in Vietnam” xuất khẩu đi khắp các quốc gia trên toàn cầu. Đây là cách quảng bá hiệu quả nhất về môi trường đầu tư, kinh doanh cũng như hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.