Trong những năm qua, công tác phòng, chống HIV nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tỷ lệ nhiễm HIV đã giảm đáng kể và được cộng đồng quốc tế đánh giá cao, nhưng nhìn chung chưa bền vững, còn tiềm ẩn những nguy cơ bùng phát dịch trở lại.

Các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV ngày càng phức tạp, đan xen giữa nhóm nghiện ma túy, nhóm mại dâm, nhóm đồng giới, chuyển giới... trong khi mức độ bao phủ của các dịch vụ và kinh phí cho phòng, chống HIV gặp khó khăn, một phần do các tổ chức quốc tế cắt giảm kinh phí tài trợ.

Hơn nữa, Luật phòng chống HIV hiện hành bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế, vướng mắc trong công tác phòng chống. Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng, chống HIV là rất cần thiết. 

Theo đó, các quy định trong Dự thảo Luật đã tạo nên hành lang pháp lý để mọi đối tượng được tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV cũng như các biện pháp dự phòng phơi nhiễm. Đây là một trong những nội dung quan trọng nhằm đảm bảo thể chế hóa đầy đủ và kịp thời chủ trương của Đảng về công tác phòng, chống HIV trong giai đoạn mới.

Thực tế, trong bối cảnh hiện nay, công tác phòng, chống HIV/AIDS đã có nhiều thay đổi so với 5 - 10 năm trước. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống HIV/AIDS theo hướng mở rộng quyền tiếp cận thông tin; cụ thể hóa và tăng cường quyền tiếp cận các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS; bảo đảm chi trả từ Quỹ Bảo hiểm y tế đối với một số dịch vụ dành cho người nhiễm HIV/AIDS tham gia bảo hiểm y tế... là cần thiết và phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.

Tại địa phương, Luật Phòng, chống HIV/AIDS sửa đổi, bổ sung được xây dựng trên tinh thần vừa đảm bảo thông tin cá nhân nhằm tránh sự phân biệt đối xử, kỳ thị của xã hội, song cũng mở rộng đối tượng được tiếp cận thông tin người nhiễm HIV để thuận tiện trong việc điều trị, thanh toán chi phí khám chữa bệnh, phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm HIV cho người trực tiếp chăm sóc, điều trị... 

Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thực thi nhiệm vụ phòng, chống HIV/AIDS và đảm bảo quyền lợi cho người bệnh. Tuy nhiên, cần quy định cụ thể các trường hợp được tiếp cận thông tin người nhiễm HIV, ví dụ: lãnh đạo cơ sở y tế, cơ sở khám chữa bệnh từ cấp huyện, thành phố trở lên và một số trường hợp liên quan trực tiếp đến việc giải quyết quyền lợi cho người bị bệnh...

Luật Phòng, chống HIV/AIDS sửa đổi đã bổ sung biện pháp “dự phòng trước phơi nhiễm với HIV bằng thuốc kháng HIV” là một biện pháp kỹ thuật mới, có tính hợp lý, tạo điều kiện để nâng cao năng lực trong dự phòng lây nhiễm HIV cho nhóm đối tượng có nguy cơ cao. 

Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi khi Luật ban hành, cần điều chỉnh một số nội dung như: Đối với việc quy định mở rộng đối tượng được tiếp cận thông tin người nhiễm HIV (Điều 1) là cần thiết để công tác quản lý nhà nước về phòng, chống HIV đạt hiệu quả nhưng cũng cần phải đảm bảo quyền bảo mật thông tin cá nhân của người nhiễm HIV nói riêng, đảm bảo quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân theo quy định của Hiến pháp nói chung.

Bên cạnh đó, cũng cần đảm bảo phù hợp với khuyến nghị và cam kết với cộng đồng quốc tế về quyền riêng tư của công dân mà Việt Nam đã tham gia. Vì vậy, cần cân nhắc thêm nội dung này để có quy định phù hợp...