Méo chỉ số cơ sở, phái sinh đắt hàng
Với cách chọn rổ và tính chỉ số như hiện tại, việc chỉ số chứng khoán bị “méo mó” bởi một vài mã chủ chốt là điều dễ thấy. Tuy nhiên, sự “méo mó” này khiến nhà đầu tư dành sự quan tâm đến thị trường phái sinh, tìm cơ hội kiếm lời dựa theo những dự báo về thị trường cơ sở trong tương lai gần.
VN-Index tăng phụ thuộc vào các mã lớn
Tháng Ngâu, chỉ số VN-Index vượt ngưỡng 800 điểm. Trong giai đoạn thiếu vắng thông tin hỗ trợ, diễn biến này gây nên sự ngạc nhiên thú vị cho nhiều người. Tuy nhiên, nhìn sâu vào việc tăng điểm của chỉ số có thể thấy, đà tăng có sự đồng điệu rõ nét của số ít cổ phiếu có vốn hóa lớn, như SAB, GAS, VNM, ROS… bởi mức độ chi phối tới chỉ số VN-Index cũng như rổ chỉ số VN30 là không nhỏ (xem bảng).
Hai chỉ số VN-Index và VN30-Index được tính trên giá trị vốn hóa của các cổ phiếu. Có nghĩa là sự biến động tăng hay giảm của tổng giá trị vốn hóa của rổ cổ phiếu tại thời điểm tính so với thời điểm gốc sẽ phản ánh biến động của chỉ số. Trong khi giá trị vốn hóa lại được tính bằng khối lượng đăng ký giao dịch nhân với giá cổ phiếu đang giao dịch trên thị trường, nên ảnh hưởng của các cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn tới Index sẽ mạnh hơn các cổ phiếu vốn hóa nhỏ. Diễn biến của VN-Index những phiên gần đây có thể thấy rõ điều này.
Bà Nguyễn Ngọc Lan, Trưởng phòng Môi giới, Công ty Chứng khoán Ngân hàng Nông nghiệp (Agriserco) cho rằng, thị trường phân hóa mạnh và xu hướng tăng của chỉ số đang phụ thuộc vào một số cổ phiếu vốn hóa lớn là một tín hiệu không tích cực.
Trong những phiên giao dịch gần đây, nhiều mã cổ phiếu có sự bứt phá với khối lượng lớn, nhưng cuối cùng việc kéo chỉ số chung vẫn thất bại, do giá trị vốn hóa của các cổ phiếu này không đủ sức chi phối chỉ số.
Thực tế là hiện nay nhóm các cổ phiếu vốn hóa lớn vẫn thay nhau giữ nhịp thị trường và cũng là nhân tố kéo dòng tiền trở lại. “Phần thưởng” cho giai đoạn tăng điểm của thị trường trong thời gian qua đang chỉ dành cho các nhà đầu tư chớp đúng cơ hội mua một số mã cổ phiếu lớn, hoặc may mắn mua được các cổ phiếu có yếu tố cơ bản tốt ở vùng giá thấp.
Theo bà Lan, số nhà đầu tư này chỉ là thiểu số so với hàng chục nghìn nhà đầu tư đặt lệnh giao dịch hàng ngày.
Với cách chọn rổ và tính chỉ số như hiện tại, việc chỉ số chứng khoán bị “bóp méo” bởi một vài mã chủ chốt là điều khó tránh khỏi.
Nhà quản lý đã làm nhiều cách như phát triển thêm các chỉ số ngành, chỉ số cổ phiếu lớn, cổ phiếu trung bình và nhỏ, chỉ số cổ phiếu phát triển bền vững…, nhưng ngoài VN-Index và VN30, nhà đầu tư dường như ít đo lường thị trường bằng những chỉ số khác.
Phái sinh sôi động, lướt theo dự báo chỉ số VN30
Nhận ra thị trường chính thức chỉ số dễ “lệch” theo các mã lớn, nhiều nhà đầu tư tính chuyện dự báo trước chỉ số và giao dịch đối ứng trên thị trường phái sinh để tăng cơ hội kiếm lời.
Thực tế, khác với dự báo về khả năng chứng khoán phái sinh cần vài năm mới sôi động, thị trường mới này được nhà đầu tư đón nhận khá tốt, với thanh khoản hiện đạt 500 - 700 tỷ đồng/phiên.
Phiên ngày 19/9, hai hợp đồng F1712 và F1803 tăng khá mạnh với mức tăng 3,5 - 4,2 điểm, trong khi hai hợp đồng ngắn hạn hơn cũng tăng nhẹ 0,6 - 1,8 điểm. Phiên ngày 20/9, hợp đồng tương lai đáo hạn tháng 9 có dấu hiệu chốt lời, với giao dịch sôi động.
Ông Nguyễn Tuấn Cường, Giám đốc Phát triển sản phẩm phái sinh, Công ty Chứng khoán VNDIRECT cho biết, hợp đồng đáo hạn tháng 9 hiện thu hút nhiều nhà đầu tư quan tâm với 6.765 hợp đồng đã được giao dịch trong phiên ngày 20/9. Theo quy định, hợp đồng tháng 9 sẽ đáo hạn vào ngày 21/9 và dự kiến giá đóng cửa của hợp đồng này khá sát với chỉ số VN30.
Công ty Chứng khoán Sài Gòn cho rằng, diễn biến tích cực trên thị trường phái sinh đang làm cho đường cong giá có xu hướng dốc lên, đặc biệt hợp đồng F1712 đã vượt lên trên giá lý thuyết. Phiên vừa qua, thanh khoản thị trường tăng nhẹ, đạt khối lượng 7.012 hợp đồng giao dịch và 3.318 hợp đồng đang ở trạng thái mở.
Cũng theo SSI, khả năng VN30 sẽ tiếp tục giằng co trong ngắn hạn, nên cơ hội cho cả bên mua và bán là ngang nhau trên thị trường phái sinh. Tuy nhiên, khả năng cao là nhà đầu tư sẽ nghiêng về vị thế mua ở vùng giá giảm và đóng ngay vị thế trong phiên để tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn.
