Inclusive Business còn gọi là kinh doanh hướng tới người thu nhập thấp (gọi tắt là IB) là một chính sách quan trọng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, tháng 5 năm nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng cam kết với Liên Hợp Quốc về việc thúc đẩy mô hình kinh doanh IB tại nước ta. IB là những ngành kinh doanh cốt lõi của các doanh nghiệp thuộc khu vực tư nhân, cung cấp các giải pháp mang tính hệ thống, sáng tạo và có khả năng nhân rộng để giải quyết các vấn đề có liên quan đến người nghèo và người thu nhập thấp (chiếm khoảng 40% xã hội).

Tại hội thảo ông Tô Hoài Nam - Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho biết: "Thời gian qua, đã có nhứng dự án hỗ trợ người nghèo với nguồn kinh phí rất lớn từ Ngân hàng thế giới, nhưng cuối cùng không triển khai được. Đó là một sự lãng phí lớn, nhiều người thu nhập thấp đã bị mất cơ hội".

Các công ty thuộc khu vực tư nhân với ngành nghề kinh doanh IB cung cấp hàng hóa và dịch vụ phù hợp và giá cả phải chăng hoặc tạo cơ hội thu nhập được trả lương cao cho những người dân ở khu đáy trong kim tự tháp kinh tế (BOP). IB khuyến khích người nghèo tham gia vào chuỗi giá trị chuỗi giá trị của doanh nghiệp với tư cách là nhà cung cấp, nhà phân phối, nhà bán lẻ, khách hàng hoặc cổ đông.

Phát biểu tại hội thảo ông Armin Bauer - Chuyên gia Ủy ban Kinh tế xã hội Châu Á, Thái Bình Dương cho biết thêm, tại Việt Nam đã có những doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực nông nghiệp tham gia mô hình kinh doanh IB lại có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển chung như cung cấp dịch vụ và giá cả phải chăng cho người nghèo. Qua đó, nâng cao chất lượng đời sống của các nhóm yếu thế, những người thu nhập thấp. "Các mục tiêu phát triển bền vững đặc biệt phù hợp đối với các vấn đề phức tạp mà các Quốc gia thu nhập trung bình như Việt Nam gặp phải. Thông qua việc kinh doanh hướng tới người thu nhập thấp, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp tục vai trò của mình trong hành trình tiến tới một nền kinh tế toàn cầu bình đẳng, bền vững và hội nhập hơn. Vai trò của các doanh nghiệp là không thể thiếu trong việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững và hành động của khu vực này là chìa khóa dẫn đến thành công của mỗi mục tiêu thông qua hoạt động kinh doanh có trách nhiệm, áp dụng mô hình kinh doanh mới, đầu tư, sáng tạo và đổi mới công nghệ và hợp tác”,

Nói về một số dự án của quốc tế nhằm hỗ trợ Việt Nam đã không đạt được thành công như mong đợi trong thời gian qua, bà Nguyễn Thị Bích Hường - Phó TBT Tạp chí điện tử Doanh nghiệp Việt Nam đã chỉ ra nhiều nguyên nhân. Như là sự điều phối chưa nhất quán, một dự án thường có nhiều bên tham gia, các tiêu chí không cụ thể, thiếu thống nhất, nhân sự thường thay đổi, thiếu chính sách cụ thể, công tác truyền thông chưa đầy đủ. Bên cạnh đó, sự tham gia của khối doanh nghiệp tư nhân, vai trò của các tổ chức xã hội nghề nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp còn chưa tích cực. Ngoài ra, cơ sở dữ liệu chưa đầy đủ và chưa đáng tin cậy và lựa chọn đối tượng khảo sát thực tế giai đoạn tiền dự án chưa chuẩn.

Để mô hình kinh doanh IB thuận lợi trong thời gian tới, bà Hường cho rằng: Chủ doanh nghiệp có nhận thức tốt về kinh doanh hoà nhập, hỗ trợ người có thu nhập thấp; Doanh nghiệp có sản phẩm, ngành nghề kinh doanh, chế biến, thu mua, thương mại... phù hợp để thu hút người lao động là người có thu nhập thấp. Đồng thời, doanh nghiệp cần có đề án nhằm mở rộng kinh doanh, thu hút người lao động có thu nhập thấp. Có mục tiêu rõ ràng và các hoạt động thực hiện trách nhiệm xã hội, được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá tốt và phải có báo cáo thẩm định của Hiệp hội doanh nghiệp.

Tại tọa đàm, các diễn giả cũng đã trình bày một số kết quả nghiên cứu ban đầu của nhóm chuyên gia UNESCAP về thực trạng mô hình kinh doanh hướng tới người thu nhập thấp (IB) tại Việt Nam và cùng thảo luận về các khuyến nghị liên quan đến chính sách về tạo môi trường thuận lợi đối với các doanh nghiệp; cung cấp các giải pháp thiết thực, giải quyết những thách thức mà người nghèo và người thu nhập thấp phải đối mặt ở Việt Nam.

Việc khảo sát mô hình kinh doanh cũng như tập trung vào kiểm định doanh nghiệp hướng tới người thu nhập thấp trong thời gian tới được kỳ vọng sẽ tạo ra những kết quả tích cực.