Đây là số liệu tổng hợp cam kết của các doanh nghiệp tại Hội nghị thúc đẩy phát triển NƠXH cho công nhân, người thu nhập thấp do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì mới đây.

Tăng tính hấp dẫn đầu tư nhà ở xã hội

Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thẳng thắn nhìn nhận, thời gian qua, việc xây dựng NƠXH gặp nhiều khó khăn như thủ tục đầu tư kéo dài, phức tạp, các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NƠXH, nhà ở công nhân đã ban hành chưa đủ hấp dẫn, không thực chất, không thu hút, khuyến khích chủ đầu tư.

Theo đó, để thực hiện mục tiêu 1 triệu căn NƠXH, Bộ Xây dựng cho rằng cần sửa đổi Luật Nhà ở năm 2014 đồng bộ với Luật Đất đai, Luật Đấu thầu sửa đổi, Luật Thuế để quy định cụ thể về điều kiện thụ hưởng; quy hoạch quỹ đất phát triển NƠXH; lựa chọn chủ đầu tư dự án; cơ chế ưu đãi của Nhà nước. Chính sách nhà ở cho công nhân cần tách riêng để có cơ chế khuyến khích, ưu đãi nhằm phát triển nhà lưu trú ở khu công nghiệp.

Đồng thời, Bộ cũng sẽ Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các địa phương rà soát, lập, công bố danh mục chủ đầu tư dự án NƠXH, nhà ở công nhân được vay gói hỗ trợ lãi suất 2% qua hệ thống ngân hàng thương mại.

Mở rộng đối tượng thuê mua nhà ở xã hội cũng là vấn đề cần đặt ra đối với việc sửa đổi Luật Nhà ở và các văn bản hướng dẫn. LS Lê Văn Hồi - Giám đốc Công ty Luật My Way cho biết, theo quy định của Luật Nhà ở 2014, chỉ có hộ gia đình, cá nhân là đối tượng được mua, thuê NƠXH, không bao gồm tổ chức, pháp nhân.

Vấn đề này gây khó khăn cho cả những đối tượng được hưởng ưu đãi và nhà đầu tư dự án. Bởi nếu NƠXH được doanh nghiệp thuê, mua lại cho công nhân viên, thời gian thu hồi vốn của chủ dự án sẽ rút ngắn, người thuê sẽ sớm có chỗ ở ổn định mà không cần lo lắng về vấn đề tài chính.

Tuy nhiên LS Hồi băn khoăn, nếu để doanh nghiệp là người được mua, thuê và cho công nhân thuê lại thì cũng cần có những quy định kiểm soát vấn đề này theo đúng mục tiêu. Chúng ta cần xác định rõ việc cho phép các pháp nhân, doanh nghiệp được mua, thuê NƠXH không nhằm mục đích kinh doanh là để đảm bảo mục tiêu có chỗ ở cho người lao động thuộc doanh nghiệp mình quản lý…

Đảm bảo tính thực thi

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất lại là vấn đề giá NƠXH để người lao động có thể tiếp cận được. Thực tế trong hơn 10 năm qua, mức giá bình quân của mọi phân khúc nhà đất đã tăng 3 - 5 lần.

Cụ thể, trước năm 2009, nhà giá rẻ thường nằm trong vùng giá từ 500 - 700 triệu đồng/căn, các căn hộ tầm trung có giá từ 900 triệu đồng/căn. Đến giai đoạn 2015 - 2018, nhà giá rẻ tăng lên vùng giá 0,9 - 1,3 tỷ đồng/căn, nhà thương mại mở bán với mức dưới 600 triệu đồng/căn rơi vào tình trạng khan hiếm.

Đặc biệt, đến giai đoạn 2019 - 2021, các cơn sốt liên tục xảy ra, khiến mặt bằng giá nhà đất cũng theo đó liên tục “leo thang”. Nhà giá rẻ có mức giá trên dưới 1 tỷ đồng gần như biến mất trong rổ hàng, khiến giấc mơ “an cư” của người thu nhập thấp và trung bình ngày càng xa vời.

Ngay tại hội nghị này, Thủ tướng Chính phủ cũng phải nhắc nhở, yêu cầu các doanh nghiệp đã đăng ký đầu tư, xây dựng trên 1,2 triệu căn hộ từ nay tới năm 2030, cần nói đi đôi với làm, không để người dân mất niềm tin.