Hàng “biến mất” trên đường vận chuyển

Theo nhận định của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, thủ đoạn chung của các đối tượng buôn lậu là lợi dụng chính sách thông thoáng của Nhà nước về hàng quá cảnh qua các cửa khẩu phía Nam (làm thủ tục xuất - nhập khẩu nhanh chóng; quản lý qua vận đơn; ưu tiên luồng nhập, xuất hàng hóa), chúng nhập hàng vào Việt Nam để xuất đi nước thứ 3 qua cửa khẩu thuộc các tỉnh An Giang, Kiên Giang, Bình Phước, Tây Ninh...

Trong quá trình vận chuyển trên lãnh thổ Việt Nam, các đối tượng rút ruột hàng để tiêu thụ nội địa, còn phương tiện chở container rỗng vẫn qua biên giới, như xuất hàng thật.

Theo ông Huỳnh Văn Đức, Cục trưởng Cục Hải quan Tây Ninh cho biết, ngày 5/8 vừa qua, lực lượng chức năng tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Xa Mát, đã phát hiện lô hàng thuộc tờ khai hải quan số 500200801040, lập ngày 1/8/2019 tại Chi cục Hải quan Cảng Sài Gòn khu vực 1 (Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh) của Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Phát Tài Nguyễn có dấu hiệu vi phạm, nên đã kiểm tra.

Theo giấy tờ, lô hàng này là hàng bách hóa mới 100%, có xuất xứ Hàn Quốc, trọng lượng 20,2 tấn, trị giá gần 36.000 USD, quá cảnh Việt Nam để chuyển sang Campuchia, nhưng các tem niêm phong đã bị cắt. Lực lượng hải quan đã lập biên bản, mở các container kiểm tra và phát hiện bên trong không chứa bất cứ hàng hóa gì. Toàn bộ lô hàng trước đó đã bị rút ruột ở lại nội địa Việt Nam.

Trước đó, Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan đã ra quyết định khởi tố vụ án buôn lậu, liên quan đến việc rút ruột 2 container hàng quá cảnh từ cửa khẩu Cảng Cái Mép (Cục Hải quan Bà Rịa - Vũng Tàu) đi Campuchia, liên quan đến Công ty TNHH Dịch vụ đầu tư thương mại Minh Trí Việt.

Theo đó, công ty này mở tờ khai vận chuyển độc lập tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Cái Mép để vận chuyển quá cảnh 2 container hàng điện tử gia dụng cho một doanh nghiệp tại Campuchia. Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Cái Mép kiểm tra thực tế hàng hóa, xác định đúng như khai báo nên đã bàn giao cho doanh nghiệp vận chuyển đến cửa khẩu quốc tế Hoa Lư (tỉnh Bình Phước) để xuất sang bên kia biên giới.

Tuy nhiên, sau khi tiếp nhận hàng quá cảnh để làm thủ tục, lực lượng liên ngành Hải quan, biên phòng cửa khẩu kiểm tra thực tế và phát hiện cả hai container rỗng. Toàn bộ hàng hóa đã bị doanh nghiệp để lại ở Việt Nam để tiêu thụ.

Ông Lê Nguyên Linh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 1 (Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh) cho biết thêm, ngoài thủ đoạn rút ruột container hàng quá cảnh, nhiều doanh nghiệp còn xin quá cảnh những mặt hàng có giá trị lớn hoặc hàng cấm nhập khẩu vào Việt Nam rồi xuất hàng sang Campuchia. Sau đó, lợi dụng sơ hở của lực lượng chức năng nước bạn, số hàng này được ém lại khu vực sát biên giới Việt Nam và thẩm lậu ngược trở lại nội địa nước ta qua đường mòn, lối mở...

Đánh giá về vấn đề này, ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh, Trưởng ban Chỉ đạo 389 thành phố (Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả) cho rằng, hàng lậu, hàng hóa gian lận thương mại tác động tiêu cực đến nền kinh tế và gây tổn hại cho những tổ chức, cá nhân kinh doanh chân chính. 

Triển khai nhiều biện pháp kiểm soát 

Ông Nguyễn Hữu Nghiệp, Phó Cục trưởng Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cho rằng, nếu kiểm soát được hành trình phương tiện vận tải hàng hóa quá cảnh trên đất Việt Nam, sẽ ngăn chặn được tình trạng doanh nghiệp rút ruột hàng.

Vì vậy, Cục Hải quan thành phố kiến nghị ngành Hải quan phối hợp các bộ, ngành liên quan sớm ban hành quy định bắt buộc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình hoặc tem định vị container với các phương tiện vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy nội địa.

Với các phương tiện vận tải đường bộ, Hải quan thành phố Hồ Chí Minh đề nghị Bộ Giao thông - Vận tải chia sẻ dữ liệu hộp đen đã lắp trên mỗi xe tải. Những phương tiện này sẽ được kiểm soát hành trình thường xuyên, liên tục, bảo đảm hàng quá cảnh được vận chuyển đúng tuyến đường, đúng thời gian.

Mặt khác, Hải quan TP. Hồ Chí Minh và nhiều tỉnh phía Nam đã chủ động phối hợp với Hải quan Campuchia để quản lý “đầu ra” của hàng quá cảnh. Đồng thời, Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh còn kiến nghị các bộ, ngành liên quan chia sẻ thông tin chung để sàng lọc các đối tượng “chủ hàng quá cảnh” có kho bãi trong nội địa Việt Nam để quản lý, ngăn chặn và xử lý vi phạm.

Về phía Tổng cục Hải quan, ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng Cục trưởng cho biết, đã có riêng một chuyên đề để tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới phía Nam. Đó là việc toàn ngành tiếp tục triển khai Kế hoạch số 1412/ KH-TCHQ ngày 13/3/2019 của Tổng cục Hải quan về “Tăng cường kiểm soát đối với hàng quá cảnh, tạm nhập - tái xuất từ Việt Nam sang Campuchia”.

Còn về phía Bộ Tài chính, cơ quan này đang xây dựng dự thảo Thông tư quy định quản lý rủi ro trong hoạt động hải quan. Theo đó, khi được ban hành, thông tư sẽ có những quy định cụ thể, chặt chẽ hơn để ngành Hải quan hạn chế thấp nhất những rủi ro có thể gặp phải ở nhiều lĩnh vực, trong đó có quản lý hàng quá cảnh, hàng tạm nhập - tái xuất.