Ngân hàng sống nhờ dịch vụ
(Tài chính) Chỉ mới một vài ngân hàng công bố báo cáo tài chính hợp nhất (chưa kiểm toán) trong quý I/2014. Bức tranh chung có vẻ sáng sủa hơn khi hầu hết các báo cáo cho thấy lợi nhuận trước thuế quý I đều tăng so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, mức tăng này lại không đến từ hoạt động truyền thống của ngân hàng.
Kết quả kinh doanh quý I cho thấy bất ổn ở thị trường tín dụng vẫn tiếp tục, cho dù lợi nhuận trước thuế của các ngân hàng tăng. VietinBank, chẳng hạn, có lợi nhuận trước thuế quý I tăng 6,42% so với cùng kỳ, nhưng thu nhập lãi thuần lại giảm đến 9,07%.
Tại Eximbank, dù lợi nhuận trước thuế tăng đến 14,22%, nhưng phần lớn là nhờ ngân hàng này không còn khoản lỗ vì vàng như quý I năm ngoái, chứ không phải do tăng thu nhập lãi thuần.
Thuyết minh báo cáo tài chính về khoản mục thu nhập lãi thuần cũng cho thấy hầu hết các ngân hàng đều có thu nhập lãi (thu nhập từ hoạt động cho vay) và chi phí lãi (lãi mà ngân hàng phải trả cho các khoản huy động vốn) suy giảm. Mức giảm ở mỗi ngân hàng là khác nhau. Ở VietinBank và Ngân hàng Quân Đội, mức giảm của thu nhập nhiều hơn là mức giảm của chi phí. Do đó, những ngân hàng này đều có mức thu nhập lãi thuần thấp hơn so với cùng kỳ. Cũng có ngân hàng tăng trưởng nhưng ở mức thấp như Vietcombank (6,74%) hay Eximbank (3,27%).
Bên cạnh đó, hoạt động cho vay của các ngân hàng vẫn tiếp tục gặp khó khăn. Lượng cho vay của VietinBank vào cuối tháng 3 đã giảm 5,8% so với hồi đầu năm. Một số ngân hàng khác có mức tăng trưởng âm như Eximbank hay ACB, hoặc có tăng trưởng nhưng thấp.
Việc suy giảm tín dụng ở VietinBank và một số ngân hàng lớn khác cho thấy mảng tối ngày càng nhiều hơn trong bức tranh lợi nhuận của ngân hàng. Thực ra, thu nhập lãi giảm không phải là chuyện mới vì năm ngoái, hầu hết các ngân hàng đều suy giảm ở khoản mục này.
Trước sự ảm đạm trong bức tranh tín dụng, các ngân hàng đang tìm lối thoát bằng cách phát triển mạnh mảng dịch vụ bán lẻ. Bằng chứng là thu nhập từ mảng dịch vụ đã tăng lên trong thời gian gần đây. Hầu hết các ngân hàng đều có mức tăng trưởng dịch vụ dương trong năm 2013 và cả quý I/2014. Ở Eximbank, thu nhập từ dịch vụ tăng 14,5% trong quý I so với cùng kỳ. Con số này ở VietinBank là 29,2%. Cá biệt, Techcombank có mức tăng tới 255%.
Tuy chỉ chiếm một tỷ lệ khiêm tốn so với giá trị mà hoạt động truyền thống mang lại, nhưng tính trung bình ở 8 ngân hàng lớn (BIDV, Vietcombank, Vietinbank, ACB, Eximbank, Sacombank, Techcombank, Ngân hàng Quân Đội), tỷ trọng thu nhập từ dịch vụ so với thu nhập lãi thuần đã tăng lên mức 13,99% vào năm ngoái từ mức 10,45% của năm 2012. Sang quý I/2014, tỷ lệ này đã tăng lên đến 15,48%, cho thấy tầm quan trọng ngày càng lớn của hoạt động dịch vụ.
