Thắt chặt dần chính sách

Theo các chuyên gia kinh tế, tại cuộc họp chính sách kéo dài hai ngày 30-31/7, BOJ sẽ quyết định về kế hoạch thắt chặt định lượng (QT). Theo đó cơ quan này có khả năng sẽ giảm một nửa lượng mua vào trái phiếu hàng tháng trong vòng 1,5-2 năm nữa. Các nhà hoạch định chính sách cũng sẽ thảo luận về việc tăng tiếp lãi suất ngắn hạn từ mức 0-0,1%.

Tuy nhiên đây có thể là một quyết định khó khăn và các nhà hoạch định chính sách vẫn chia rẽ về thời điểm tăng lãi suất vì họ muốn xem xét thêm các dữ liệu kinh tế trước khi đưa ra quyết định.

Hiện nền kinh tế Nhật Bản đang ở “điểm uốn” (inflection point) khi lạm phát cơ bản duy trì trên mục tiêu 2% của BOJ trong hơn hai năm qua và người lao động nhận được mức tăng lương cơ bản lớn nhất trong 3 thập kỷ. Điều đó sẽ củng cố niềm tin của BOJ rằng lạm phát sẽ đạt được mục tiêu 2% một cách bền vững và đó chính là một trong những điều kiện để BOJ tăng tiếp lãi suất.

Reuters dẫn lời các nguồn tin quen thuộc cho biết, trong báo cáo triển vọng hàng quý phát đi sau cuộc họp, BOJ có thể sẽ duy trì dự báo đưa ra vào tháng 4 rằng lạm phát sẽ duy trì quanh mục tiêu 2% trong những năm tới. Trong khi Thống đốc BOJ Kazuo Ueda từng phát biểu, BOJ sẽ tăng lãi suất thêm nữa nếu họ tin rằng tiền lương tăng sẽ hỗ trợ lạm phát dịch vụ và duy trì lạm phát quanh mục tiêu 2% một cách lâu dài.

Tuy nhiên chi phí sinh hoạt tăng cao đã gây tổn hại đến tiêu dùng, đẩy nền kinh tế vào tình trạng suy thoái trong quý đầu tiên. Mặc dù vậy, với việc lãi suất đang ở mức rất thấp và lạm phát đang hướng đến mục tiêu 2% một cách bền vững BOJ có thể sẽ cho rằng họ đang đi đúng hướng trong lộ trình tăng lãi suất ổn định cho đến năm 2026 để loại bỏ dần những gì họ coi là hỗ trợ tiền tệ quá mức.

Những manh mối như vậy, hoặc hướng dẫn về lộ trình tăng lãi suất trong tương lai, có thể sẽ đến trong cuộc họp báo sau cuộc họp của Thống đốc Kazuo Ueda hoặc báo cáo triển vọng hàng quý sẽ được công bố sau cuộc họp.

Tăng lãi suất chỉ là thời điểm

Thêm một lý do nữa thúc đẩy BOJ tăng lãi suất đó là sự suy yếu của đồng yên. Hiện Fed đang được dự báo có thể cắt giảm lãi suất vào tháng 9. Kỳ vọng về việc thu hẹp chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và Nhật Bản đã kéo đồng yên ra khỏi mức thấp nhất trong 38 năm, giảm bớt áp lực cho BOJ trong việc làm chậm đà giảm của đồng nội tệ bằng cách kết hợp việc tăng lãi suất với kế hoạch QT.

Nhưng theo các nhà phân tích, sự phục hồi của đồng yên cũng mang đến cho BOJ cơ hội tăng lãi suất mà không khiến thị trường có ấn tượng rằng họ đang nhắm trực tiếp vào động thái của đồng yên thông qua chính sách tiền tệ.

Trên thực tế, mặc dù BOJ khẳng định rằng họ không sử dụng chính sách tiền tệ để tác động đến biến động tiền tệ, song mối lo ngại ngày càng tăng về đồng yên yếu đã thúc đẩy một số lời kêu gọi từ chính phủ và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp yêu cầu BOJ sớm tăng lãi suất.

Tuy nhiên dự báo lạm phát cũng không phải không có rủi ro. Đồng yên đã tăng vọt từ khoảng 162 JPY/USD vào giữa tháng 7 lên khoảng 153 JPY/USD như hiện tại. Nếu đồng yên tiếp tục tăng, có thể làm giảm bớt áp lực lạm phát từ chi phí nhập khẩu trong những tháng tới.

“Nhìn bề ngoài, lạm phát có vẻ như đang vượt quá mức. Nhưng các yếu tố cơ bản thúc đẩy biến động giá không quá mạnh”, Takahide Kiuchi - cựu thành viên hội đồng quản trị BOJ và hiện đang là nhà kinh tế tại Viện nghiên cứu Nomura cho biết. “Tôi không thấy bằng chứng nào ủng hộ quan điểm của BOJ rằng lạm phát do cầu đang tăng tốc đều đặn hướng tới 2%”.

“BOJ có thể hành động theo cả hai hướng. Nếu muốn tăng lãi suất ngay bây giờ, họ có thể nói rằng mức tiêu dùng sẽ phục hồi do mức lương cao hơn”, Yoshiki Shinke - Chuyên gia kinh tế điều hành cấp cao tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life cho biết. “Nếu muốn an toàn, họ có thể chờ thêm dữ liệu”.

Kết quả một cuộc khảo sát do Reuters thực hiện từ ngày 10/7 đến ngày 18/7 cho thấy, hơn 3/4 số chuyên gia kinh tế được khảo dự kiến BOJ sẽ giữ lãi suất tại cuộc họp tháng 7. Trong khi đó thị trường tiền tệ đang định giá 64% cơ hội lãi suất đồng yên sẽ tăng 10 điểm cơ bản.