Đổi mới chức năng quản lý kho bạc và những kết quả đạt được

Trong gần 30 năm xây dựng và trưởng thành, hệ thống Kho bạc Nhà nước (KBNN) Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc trên tất cả các lĩnh vực hoạt động theo hướng cải cách và hiện đại hóa.

Đánh giá về những kết quả đạt được trong công tác đổi mới chức năng quản lý kho bạc, ông Tạ Anh Tuấn, Tổng Giám đốc KBNN cho biết: Triển khai Quyết định số 138/QĐ-TTg ngày 21/8/2007 của Thủ tướng Chính phủ về triển khai Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2020, đến nay, hệ thống KBNN đã đạt được những bước phát triển mạnh mẽ cả về cơ chế chính sách, quy trình nghiệp vụ, tổ chức bộ máy và phát triển nguồn nhân lực, hiện đại hoá công nghệ quản lý. Đặc biệt, KBNN đã ứng dụng công nghệ thông tin tiên tiến, hiện đại vào các quy trình nghiệp vụ, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.

“Sau 12 năm triển khai thực hiện Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2020, toàn hệ thống cơ bản đạt được những mục tiêu tổng quát. Cụ thể, hệ thống KBNN đã làm tốt vai trò quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) và thực sự trở thành một trong những công cụ quan trọng trong việc thực hiện công cuộc cải cách hành chính nhà nước, cải cách tài chính công theo hướng công khai, minh bạch. Qua đó, từng bước tiệm cận các thông lệ quốc tế, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn lực của Chính phủ; nâng cao chất lượng hoạt động quản lý tài chính – ngân sách; giữ vững ổn định và phát triển nền tài chính quốc gia”, ông Tạ Anh Tuấn nhận định.

Theo ông Lưu Hoàng, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp pháp chế (KBNN Việt Nam): Mục tiêu đặt ra của Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2020 là xây dựng KBNN hiện đại, hoạt động an toàn, hiệu quả và phát triển ổn định vững chắc trên cơ sở cải cách thể chế, chính sách, hoàn thiện tổ chức bộ máy, gắn với hiện đại hoá công nghệ và phát triển nguồn nhân lực để thực hiện tốt các chức năng: quản lý quỹ NSNN và các quỹ tài chính nhà nước; quản lý ngân quỹ (QLNQ) và quản lý nợ Chính phủ; tổng kế toán nhà nước nhằm tăng cường năng lực, hiệu quả và tính công khai, minh bạch trong quản lý các nguồn lực tài chính của Nhà nước. Đến năm 2020, các hoạt động KBNN được thực hiện trên nền tảng công nghệ thông tin hiện đại và hình thành Kho bạc điện tử.

Đến nay, công tác đổi mới chức năng quản lý KB đã đạt được một số kết quả quan trọng sau:

Về thu NSNN: Đã thực hiện kết nối, trao đổi dữ liệu thu NSNN điện tử; Mở rộng mạng lưới tài khoản chuyên thu; triển khai các hình thức thanh toán điện tử trong thu NSNN; Tạo thuận lợi cho người nộp thuế (giao dịch 24/7; 05 phút/giao dịch); tập trung nhanh nguồn thu; tiết kiệm chi phí tổ chức thu...

Về chi NSNN: Đã tổ chức thực hiện kiểm soát cam kết chi, góp phần nâng cao kỷ luật tài chính và ngăn chặn nợ đọng trong thanh toán; Xây dựng và triển khai cơ chế xử phạt trong kiểm soát chi NSNN qua KBNN; Từng bước đơn giản hóa quy trình kiểm soát chi, rút ngắn thời gian kiểm soát…

Về huy động vốn thông qua phát hành TPCP: Đã thực hiện phát hành TPCP qua phương thức đấu thầu điện tử; Cải tiến quy trình, rút ngắn thời gian phát hành; Thông tin công khai, minh bạch; Kỳ hạn bình quân TPCP phát hành tăng; Kéo dài kỳ hạn bình quân danh mục nợ TPCP; Tiết kiệm chi phí trả lãi cho NSNN; Lãi suất bám sát diễn biến thị trường và giảm dần qua các năm; Lãi suất thị trường TPCP từng bước trở thành lãi suất định hướng trên thị trường vốn.

Về QLNQ: Từng bước đầu hình thành đơn vị chuyên QLNQ nhà nước, phát hành TPCP; Thực hiện dự báo luồng tiền (quý chi tiết theo tháng, theo năm) và xây dựng phương án điều hành ngân quỹ nhà nước hàng quý, hàng năm; Sử dụng ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi để tạm ứng cho NSNN, gửi có kỳ hạn tại ngân hàng thương mại (NHTM), mua lại có kỳ hạn TPCP…

Về kế toán nhà nước: Toàn hệ thống đã triển khai xây dựng và triển khai TABMIS, giúp gắn kết các khâu của quy trình quản lý NSNN; Xây dựng và hoàn thiện hệ thống kế toán đồ; Hoàn thiện chế độ kế toán NSNN và hoạt động nghiệp vụ KBNN thống nhất, dựa trên cơ sở kế toán tiền mặt điều chỉnh; Thực hiện quyết toán NSNN đảm bảo thời gian, yêu cầu quy định; Chuẩn bị các điều kiện để triển khai lập báo cáo tài chính nhà nước bắt đầu từ năm tài chính 2018; Cung cấp thông tin báo cáo đầy đủ, kịp thời và đa chiều…

Về thanh toán: Đã tham gia hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng của Ngân hàng Nhà nước và triển khai thanh toán song phương điện tử với NHTM; Thu NS qua internet banking, mobile banking, POS/EDC… và thực hiện chi NS qua hình thức chuyển khoản, thẻ tín dụng… góp phần giảm tỷ trọng thanh toán bằng tiền mặt trong khu vực công.

Về tổ chức bộ máy KBNN: Dần được kiện toàn theo hướng tập trung quản lý điều hành; Hình thành các đơn vị thực hiện theo chức năng (QLNQ, kế toán nhà nước); Thực hiện cơ cấu lại KBNN địa phương…

Giải pháp đảm bảo thực hiện hiệu quả các mục tiêu đặt ra

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, theo ông Lưu Hoàng, quá trình triển khai các mục tiêu đặt ra trong Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2020 vẫn còn tồn tại một số thách thức như: Các hệ thống thông tin thu NSNN hiện nay còn rời rạc do nhiều cơ quan quản lý; chưa có sự liên kết, chia sẻ đối với tất cả các khoản thu; cơ chế kiểm soát cam kết chi NSNN chưa áp dụng thông lệ quốc tế; chưa kiểm soát chi theo nhiệm vụ và chương trình ngân sách…

Nhằm góp phần quản lý quỹ NSNN hiệu quả, thời gian tới, hệ thống KBNN tiếp tục xây dựng hệ thống thông tin thu NSNN hoàn chỉnh, đảm bảo xử lý và cung cấp dữ liệu thu NSNN theo thời gian thực; đổi mới cơ chế kiểm soát cam kết chi… Điển hình như:

Về kế toán nhà nước: Hệ thống KBNN định hướng hiện đại hoá quy trình lập báo cáo thu, chi, quyết toán NSNN, xây dựng chế độ kế toán nhà nước thống nhất theo nguyên tắc dồn tích…

Về huy động vốn và QLNQ: Hệ thống định hướng huy động vốn đáp ứng nhu cầu bù đắp bội chi NSNN và trả nợ gốc NSNN; QLNQ nhà nước chủ động, an toàn và hiệu quả thông qua công cụ quản lý hiện đại….

Về công nghệ thông tin: Hệ thống KBNN định hướng sẽ triển khai kiến trúc tổng thể hệ thống công nghệ thông tin của KBNN giai đoạn 2021-2030, hình thành kho bạc số; xây dựng hệ thống quản lý ngân sách và kế toán nhà nước công nghệ số đóng vai trò là hệ thống cốt lõi trong kiến trúc tổng thể công nghệ thông tin của KBNN…