Quản lý nợ công chặt chẽ, bền vững

Trong giai đoạn 2021-2025, triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị và Quốc hội về cơ cấu lại ngân sách, quản lý nợ công an toàn, bền vững, Bộ Tài chính đã hoàn thiện cơ sở pháp lý, áp dụng các công cụ quản lý chủ động để kiểm soát chỉ tiêu an toàn nợ công, cải thiện cơ cấu nợ, củng cố bền vững tài khóa.

Công tác quản lý nợ công của Việt Nam tiếp tục được thực hiện chủ động, chặt chẽ, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu huy động vốn cho đầu tư phát triển, đồng thời đảm bảo các chỉ tiêu nợ trong giới hạn trần và ngưỡng cảnh báo an toàn đã được Quốc hội phê duyệt, tăng tính chủ động ứng phó với những rủi ro phát sinh từ nguyên nhân bên ngoài và trong nội tại nền kinh tế.

Nhờ đó,  dư nợ công so với GDP có xu hướng giảm, từ mức gần sát trần cho phép năm 2016 (63,7%, tương đương với 50,9% GDP đánh giá lại) xuống 42,7% năm 2021 và tiếp tục giảm xuống còn khoảng 34,7% năm 2024, thấp xa so với mức trần (60%) và ngưỡng (55%) được Quốc hội phê duyệt tại Nghị quyết số 23/2021/QH15. Đồng thời, nhờ các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, tốc độ tăng dư nợ công và dư nợ công so với GDP liên tục xu hướng giảm. Tốc độ tăng dư nợ công bình quân hằng năm giảm từ mức 18,1% trong giai đoạn 2011-2015 (gấp hơn 3 lần tốc độ tăng trưởng GDP) xuống 6,7% trong giai đoạn 2016- 2020 và còn khoảng 2,7% trong giai đoạn 2021-2024.

Cơ cấu dư nợ Chính phủ được cải thiện theo hướng tăng tỷ trọng nợ trong nước, giảm tỷ trọng nợ nước ngoài. Tỷ trọng nợ trong nước so với tổng dư nợ Chính phủ tăng từ 60,1% năm 2016 lên 67,2% năm 2021 và khoảng 71,9% năm 2023, góp phần giảm rủi ro biến động tỷ giá.

Cùng với đó, công tác huy động vốn chặt chẽ, hiệu quả sử dụng vốn vay được tăng cường, vay trong nước chủ yếu được huy động qua hình thức phát hành trái phiếu chính phủ, tập trung vào các kỳ hạn dài, trên 5 năm, chủ yếu là kỳ hạn 10 năm và 15 năm trở lên. Việc huy động và sử dụng vốn vay ODA và vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài chỉ dành cho chi đầu tư phát triển, không vay cho chi thường xuyên.

Bộ Tài chính cho biết, năm 2025 là năm cuối thực hiện Kế hoạch vay, trả nợ công giai đoạn 2021-2025. Trên cơ sở các kế hoạch, dự toán năm 2025 được cấp thẩm quyền phê duyệt, dự kiến các chỉ tiêu nợ cả giai đoạn 2021-2025 đều đảm bảo theo Kế hoạch vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025.

Xếp hạng tín nhiệm quốc gia liên tục cải thiện

Trong hơn 10 năm triển khai Đề án nâng cao xếp hạng tín nhiệm quốc gia, Bộ Tài chính đã thay mặt Chính phủ phát triển quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và cả 3 tổ chức: Moody’s, S&P và Fitch. Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô trong nước và quốc tế nhiều biến động và thách thức, hiệu quả công tác XHTN quốc gia liên tục được tăng cường, hệ số tín nhiệm và triển vọng xếp hạng của Việt Nam có nhiều cải thiện qua các năm, đặc biệt là trong giai đoạn 2021-2025.

Theo đó, năm 2021, Việt Nam là quốc gia duy nhất được cả ba tổ chức nâng triển vọng lên “Tích cực” giữa bối cảnh COVID-19. Năm 2022, Moody’s nâng bậc tín nhiệm từ Ba3 lên Ba2, S&P nâng từ BB lên BB+, đều với triển vọng “Ổn định”. Fitch giữ mức BB triển vọng “Tích cực” bất chấp suy thoái toàn cầu. Bước sang năm 2023, Fitch tiếp tục nâng bậc Việt Nam lên BB+ triển vọng “Ổn định” và duy trì trong năm 2024.

Việc nâng bậc tín nhiệm góp phần nâng cao uy tín quốc gia, củng cố niềm tin nhà đầu tư, giảm chi phí huy động vốn quốc tế cho Chính phủ và doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh nguồn vốn ưu đãi quốc tế dành cho Việt Nam đang thu hẹp.

Thành công trong quản lý nợ công và nâng hạng tín nhiệm là kết quả của sự phối hợp đồng bộ giữa Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành; trong đó Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại đóng vai trò đầu mối, tham mưu Bộ Tài chính trong kiểm soát nợ công, điều phối công tác xếp hạng tín nhiệm quốc gia. Với những đóng góp này, Cục đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen năm 2022 và Bộ trưởng Bộ Tài chính tặng Bằng khen năm 2023.