Chưa thể hiện rõ các khoản thu

Thực tế hiện nay, cơ chế quản lý, sử dụng, hạch toán, quyết toán ngân sách đối với các khoản phí, lệ phí chưa thể hiện rõ là khoản thu của cơ quan quản lý nhà nước gắn với quốc gia hoặc quyền lợi của địa phương, hay trách nhiệm hành chính của cơ quan nhà nước.

Ngay cả việc cho phép một số cơ quan được để lại một tỷ lệ trên số thu lệ phí để chi, ngoài phần đã bố trí từ dự toán NSNN đã dẫn đến mất công bằng giữa các cơ quan quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó, nếu coi phí là các khoản thu, chi NSNN thì phải tuân thủ quy trình lập, chấp hành và quyết toán  như các khoản thu, chi ngân sách thông thường, nhưng thực tế, việc quản lý hiện nay chủ yếu dưới hình thức “ghi thu, ghi chi”, tức là cho đơn vị thu giữ lại để chi, sau đó mới phản ánh vào NSNN và việc phản ánh này đôi khi cũng không đầy đủ, kịp thời.

Theo Bộ Tài chính, cách quản lý như trên không thúc đẩy các đơn vị sự nghiệp công lập chuyển sang cơ chế tự hạch toán và nâng cao chất lượng dịch vụ công, không khuyến khích xã hội hóa nhằm giảm áp lực đối với NSNN.

Xử lý theo 2 nhóm

Như vậy, để khắc phục bất cập này, dự thảo Luật NSNN đã xác định lệ phí là khoản thu NSNN tương tự như thu từ thuế, do đó phải nộp toàn bộ vào NSNN. Đối với các khoản phí, xác định xử lý theo 2 nhóm:

Đối với các khoản phí thu từ các hoạt động dịch vụ do Nhà nước đầu tư và cơ quan quản lý nhà nước thực hiện thì nộp toàn bộ vào NSNN. Các cơ quan quản lý nhà nước bị thiếu kinh phí hoạt động do không giữ lại một phần thu phí, lệ phí thì NSNN sẽ bố trí đủ trong dự toán chi của cơ quan theo chế độ, định mức. Trường hợp được khoán chi phí hoạt động thì được khấu trừ các khoản thu phí.

Đối với một số khoản phí của Nhà nước giao cho các đơn vị sự nghiệp công lập hoặc doanh nghiệp nhà nước thu, thì các đơn vị này được phép trích lại một phần hoặc toàn bộ số thu để bù đắp chi phí. Việc sử dụng nguồn thu để chi tiêu phải theo chế độ và phải hạch toán, kế toán, quyết toán, công khai theo quy định của pháp luật.

Bộ Tài chính cho biết, khi xây dựng Luật Phí, lệ phí Chính phủ sẽ phân định lại danh mục các loại phí, lệ phí cho phù hợp, chuyển một số loại phí hiện nay sang giá dịch vụ. Đơn cử như học phí, viện phí… và không phản ánh và không ghi thu, ghi chi vào NSNN.