Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp Triệu Văn Lực cho biết, với diện tích khoảng 180.000 ha, chủ yếu ở miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ… trồng quế hiện đang là sinh kế cho hàng trăm nghìn hộ dân tộc thiểu số tại các tỉnh vùng sâu vùng xa, đồng thời đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội của nhiều địa phương. Quế có nhiều tác dụng trong sản xuất và cuộc sống như sử dụng làm gia vị, làm hương liệu, làm thuốc chữa bệnh, sử dụng để chế biến thức ăn, nuôi gia súc, gia cầm hoặc sử dụng làm phân bón…

Ông Triệu Văn Lực nhận định, hiện nay, ngành Quế chưa phát huy tương xứng với tiềm năng lợi thế do một số nguyên nhân như: chưa tổ chức sản xuất, liên kết theo chuỗi giá trị; kỹ thuật trồng, chăm sóc, sơ chế, bảo quản vẫn còn yếu; thiếu các sản phẩm quế chất lượng cao. Bên cạnh các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản... quế Việt Nam muốn vào thị trường EU đòi hỏi chất lượng quế phải cao và đáp ứng quy định không gây mất rừng do Ủy ban châu Âu (EC) quy định. Đây là một trong những vấn đề mà người dân cần đặc biệt lưu ý trong tổ chức sản xuất quế thời gian tới.

Phát biểu tại Hội thảo, bà Hoàng Thị Liên – Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) đánh giá cụ thể về tiềm năng xuất khẩu của ngành Quế. Theo bà Hoàng Thị Liên, thị trường thế giới đang có nhu cầu cao về các sản phẩm hữu cơ, thực phẩm chức năng để tăng khả năng miễn dịch, chống chọi dịch bệnh như gừng, nghệ, quế... Tuy đứng đầu thế giới về xuất khẩu quế và đã có một số doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến quế hiện đại, nhất là một số doanh nghiệp của FDI, nhưng ngành Quế Việt Nam vẫn chưa tận dụng được hết tiềm năng.

Chủ tịch VPSA chỉ rõ, đây cũng là sản phẩm chịu tác động trước xu hướng tiêu dùng xanh, giảm khí phát thải, carbon; sản phẩm phải truy xuất nguồn gốc; đảm bảo chất lượng, đặc biệt là dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Ngoài ra, hiện Việt Nam vẫn chưa có định hướng chiến lược phát triển bền vững ở cấp quốc gia; thiếu cơ chế để đưa ra những nghiên cứu nhằm kịp thời phản hồi yêu cầu của thị trường.

Bên cạnh đó, theo bà Hoàng Thị Liên, do chưa có một tổ chức làm đầu mối kết nối các tổ chức lại với nhau nên dẫn tới các chương trình hoạt động mang tính riêng lẻ. Tổ chức liên kết giữa các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu với người trồng quế còn chưa phát triển mặc dù Việt Nam có hơn 600 công ty hoạt động trong lĩnh vực gia vị nhưng chủ yếu làm thương mại. Chuỗi cung ứng chưa được tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả, nhất là việc hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã để kết nối với các doanh nghiệp.

Cùng với đó, chất lượng cây giống còn bỏ ngỏ, chưa có nghiên cứu giống đầu dòng. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến cho sản lượng quế Việt Nam còn thấp hơn rất nhiều so với năng suất quế thế giới, cụ thể là Trung Quốc.

Để tận dụng lợi thế, thúc đẩy giá trị xuất khẩu quế Việt Nam, Chủ tịch VPSA đề xuất, cần mở rộng vùng nguyên liệu, quy hoạch và khuyến khích vùng canh tác bền vững, tăng cường chế biến sâu tăng giá trị giá trị gia tăng và kim ngạch xuất khẩu.

Bên cạnh đó, xây dựng mô hình liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ gắn kết chặt chẽ đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các khâu trồng trọt, thu mua, chế biến và xuất khẩu. Đặc biệt là cần gia tăng hợp tác quốc tế, tạo dấu ấn thương hiệu cho ngành gia vị Việt Nam tại thị trường nước ngoài.

Nêu ý kiến tại Hội thảo, Giám đốc điều hành, Hiệp hội Thương mại gia vị Hoa Kỳ (ASTA) Laura Shumow đã cập nhật các quy định mới liên quan đến xuất khẩu quế vào thị trường Hoa Kỳ. Trong đó, bà Laura Shumow đã đưa ra nhiều thông tin hữu ích về các yêu cầu mới của châu Âu khi nhập khẩu quế như quy định liên quan đến “Thẩm định doanh nghiệp” (Due Diligence).

Cũng tại Hội thảo, các doanh nghiệp trong nước đã chia sẻ nhiều mô hình liên kết nông dân trong việc xây dựng chuỗi giá trị quế với những khó khăn và đề xuất can thiệp.