Bổ sung quy định tăng tính răn đe

Thảo luận tại phiên họp của Quốc hội ngày 27/5, đại biểu Đào Chí Nghĩa - Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Cần Thơ bày tỏ quan tâm về biện pháp xử lý vi phạm chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Theo đó, Đại biểu đề nghị bổ sung quy định cơ quan có thẩm quyền thông báo tên, địa chỉ doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động biết trên các phương tiện thông tin đại chúng, cũng như cập nhật trên hệ thống cơ sở dữ liệu của các trung tâm giới thiệu, môi giới việc làm… để người lao động có đầy đủ thông tin trước khi ra quyết định làm việc. Quy định này cũng nhằm nâng cao tính cảnh báo, răn đe và thông tin minh bạch. 

Cũng thảo luận về vấn đề chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, đại biểu Võ Mạnh Sơn - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa đề nghị cần có các mức tiền khác nhau về hành vi chậm đóng bảo hiểm, trốn đóng bảo hiểm, không nên quy định mức giống nhau như dự thảo luật. Đại biểu cho rằng, cần xác định làm rõ việc nộp số tiền này có đồng nghĩa với việc nộp phạt hành vi vi phạm hay không để tránh trùng lặp với các biện pháp xử lý vi phạm hành chính. Đại biểu đề nghị phân rõ các mức xử phạt vi phạm hành chính khác nhau giữa chậm đóng, trốn đóng do tính chất và mức độ vi phạm giữa chậm đóng và trốn đóng là khác nhau…

Bàn về vấn đề này, đại biểu Vũ Hồng Luyến - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên nêu rõ, để tăng thêm chế tài, nâng cao trách nhiệm đóng bảo hiểm xã hội của người sử dụng lao động, đại biểu đề xuất bổ sung thêm một khoản vào nội dung của Điều 40 dự thảo Luật. Cụ thể như sau: "Không được đấu thầu, thi công mua sắm vật tư, hàng hóa, trang thiết bị từ nguồn vốn của nhà nước; không được các tổ chức tín dụng cho vay vốn với lãi suất ưu đãi, không được hỗ trợ kinh phí hỗ trợ đào tạo nghề, học nghề cho người lao động."

Phát biểu thảo luận, đại biểu Phan Thái Bình - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam thống nhất cao quan điểm như Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra về mối quan hệ hài hòa giữa Nhà nước, người sử dụng lao động và người lao động. Theo đó, người lao động - người trực tiếp làm ra của cải vật chất phải được đặt lên trên hết. Tuy nhiên, đại biểu cho hay, trong thời gian qua, tình trạng doanh nghiệp cố tình trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm diễn ra tương đối nhiều. 

Đại biểu đề nghị có biện pháp xử lý vi phạm về việc trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm xã hội này. Hiện nay, theo quy định, ngoài số tiền chậm đóng, trốn đóng thì đối tượng chậm đóng, trốn đóng cần nộp thêm số tiền bằng 0,03% theo ngày tính theo số tiền chậm đóng, trốn đóng. Cho rằng mức quy định này còn thấp, chưa đủ tính răn đe, Đại biểu đề nghị, để giải quyết dứt điểm tình trạng này, cần quy định ngoài số tiền chậm đóng, trốn đóng, phải tính thêm mức phạt tương đương lãi suất quá hạn do Ngân hàng Nhà nước quy định để tránh tình trạng chiếm dụng quỹ bảo hiểm xã hội. Từ đó, giải quyết dứt điểm tình trạng chậm đóng trốn đóng bảo hiểm xã hội để đảm bảo uyền và lợi ích chính đáng của người lao động.

Tăng cường kiểm tra, giám sát

Cũng theo đại biểu Đào Chí Nghĩa, cần bổ sung quy định người sử dụng lao động có trách nhiệm báo cáo tình hình đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động hàng quý đến cơ quan có thẩm quyền để bảo đảm quyền lợi của người lao động. Theo đại biểu, đây cũng là hình thức kiểm tra, giám sát việc đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. 

Đối với cơ quan bảo hiểm xã hội, đại biểu Đào Chí Nghĩa cho rằng, quy định thời gian cơ quan bảo hiểm xã hội báo cáo với Hội đồng quản lý bảo hiểm xã hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Ủy ban nhân dân cùng cấp về tình hình, các vấn đề liên quan đến bảo hiểm xã hội và định kỳ 5 năm đánh giá khả năng cân đối Quỹ hữu trí, tử tuất trong báo cáo tình hình quản lý Quỹ bảo hiểm xã hội là quá dài và không kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh tồn tại.

Do đó, Đại biểu đề nghị giảm thời gian quy định tại Điều này theo hướng: Cơ quan bảo hiểm xã hội định kỳ 3 tháng báo cáo với cơ quan quản lý, 6 tháng báo cáo với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và các bộ có liên quan; 6 tháng báo cáo với Ủy ban nhân dân cùng cấp và định kỳ 3 năm sẽ đánh giá, dự báo khả năng cân đối quỹ.

Liên quan đến quyền và trách nhiệm của tổ chức công đoàn, đại biểu Huỳnh Thị Phúc - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đề nghị sửa đổi, bổ sung dự thảo về nội dung này nhằm góp phần tổ chức, thực hiện hiệu quả trong tổng thể các Luật có liên quan.

Theo đại biểu Phúc, việc xử lý tình trạng nợ bảo hiểm xã hội rất khó khăn, làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Do đó, quy định công đoàn khởi kiện nợ bảo hiểm xã hội cho người lao động cần phải được người lao động ủy quyền. Đại biểu Huỳnh Thị Phúc cho rằng, nếu giao cho tổ chức công đoàn được quyền khởi kiện thì có thể giải quyết được tình trạng hiện nay. 

Cùng quan điểm trên, đại biểu Phan Thái Bình cũng bày tỏ đồng tình cao với quy định rằng tổ chức công đoàn có quyền khởi kiện đối với tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội gây ảnh hưởng đến quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động theo quy định pháp luật.

Đại biểu đề nghị tháo gỡ quy trình, thủ tục, điều kiện để tổ chức công đoàn đứng ra khởi kiện, phát huy được vai trò bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động.