Thời gian qua, việc tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, bảo đảm an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ đã có bước tiến bộ. Tuy nhiên, hệ thống quản lý vẫn còn kẽ hở, ý thức trách nhiệm về bảo đảm an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ của nhiều cơ quan quản lý, cơ sở và cá nhân tiến hành công việc bức xạ còn thấp, quy trình quản lý nguồn phóng xạ có nơi bị buông lỏng, để xảy ra một số sự cố mất nguồn phóng xạ và tiếp tục tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến sự cố mất nguồn phóng xạ.

Do đó, để tăng cường hiệu lực thực thi chính sách, pháp luật, tăng cường bảo đảm an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ, Thủ tướng Chính phủ chỉ thị Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát đề xuất các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật về an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ, bảo đảm tính đầy đủ, đồng bộ và có chế tài đủ mạnh để nâng cao hiệu lực thi hành.

Đồng thời, tăng cường phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiến hành thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về sử dụng, lưu giữ nguồn phóng xạ, việc thực hiện các quy định pháp luật về an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ.

Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức tuyên truyền, phổ biến thông tin và huấn luyện, đào tạo về an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ. Xây dựng, thường xuyên cập nhật và nâng cấp hệ thống giám sát an ninh nguồn phóng xạ, hệ cơ sở dữ liệu nguồn phóng xạ; định kỳ hàng năm tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ về công tác quản lý an toàn bức xạ và hạt nhân trong phạm vi toàn quốc.

Cập nhật số liệu nguồn phóng xạ

Các Bộ, ngành có liên quan cần chỉ đạo các cơ sở tiến hành công việc bức xạ thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ, ngành thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về an toàn bức xạ và hạt nhân; tổ chức tuyên truyền, phổ biến thông tin và đào tạo nâng cao nhận thức trong lãnh đạo và nhân viên về tầm quan trọng của công tác bảo đảm an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ. Tổ chức thống kê, thường xuyên cập nhật số liệu nguồn phóng xạ hiện quản lý, sử dụng; định kỳ hằng năm báo cáo Bộ Khoa học và Công nghệ về công tác bảo đảm an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (UBND tỉnh) tổ chức hướng dẫn thực hiện các quy định pháp luật, tuyên truyền, đào tạo, nâng cao nhận thức về bảo đảm an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ cho các tổ chức, cá nhân có nguồn phóng xạ trong phạm vi địa phương.

Đồng thời, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ hoặc thực hiện theo thẩm quyền việc kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm các quy định pháp luật về bảo đảm an toàn bức xạ, an ninh nguồn phóng xạ đối với các tổ chức, cá nhân có nguồn phóng xạ trong phạm vi địa phương.

Các UBND tỉnh khẩn trương xây dựng, gửi Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định, phê duyệt Kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân cấp tỉnh; thực hiện tổng kiểm kê các nguồn phóng xạ được sử dụng và lưu giữ trên địa bàn theo quy định.

Bên cạnh đó, tăng cường năng lực cho cơ quan quản lý nhà nước về an toàn bức xạ của địa phương để thực hiện tốt chức năng quản lý an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ trên địa bàn; chỉ đạo cơ quan công an địa phương triển khai, thực hiện công tác bảo đảm an ninh các cơ sở có sử dụng và lưu giữ nguồn phóng xạ tại địa phương theo quy định.

Nâng cao trách nhiệm bảo đảm an toàn bức xạ, an ninh nguồn phóng xạ

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cơ sở sử dụng và lưu giữ nguồn phóng xạ nâng cao nhận thức trong lãnh đạo và nhân viên của cơ sở về trách nhiệm bảo đảm an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ; xây dựng văn hóa an toàn, an ninh; rà soát, sửa đổi, cập nhật, bổ sung các quy định nội bộ về quản lý an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ của cơ sở.

Các cơ sở này cần thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về bảo đảm an toàn bức xạ và an ninh nguồn phóng xạ, các quy định về kiểm soát nguồn phóng xạ được ghi trong giấy phép hoạt động của cơ sở; thực hiện các biện pháp quản lý chặt chẽ, an toàn nguồn phóng xạ thuộc quản lý, sử dụng của mình; chịu trách nhiệm trực tiếp về mọi hành vi vi phạm an toàn, an ninh nguồn phóng xạ theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, kịp thời thông báo tới các cơ quan có thẩm quyền về sự cố mất an toàn, an ninh đối với nguồn phóng xạ thuộc trách nhiệm quản lý; áp dụng ngay các biện pháp cần thiết để thu hồi nguồn phóng xạ bị thất lạc, mất cắp, chiếm đoạt, chuyển giao hoặc sử dụng bất hợp pháp; có phương án giảm thiểu tác hại khi nguồn phóng xạ bị phá hoại./.