Luật Kinh doanh bảo hiểm:

Tăng hiệu lực quản lý nhà nước và tính chủ động của doanh nghiệp bảo hiểm

H. Anh

Tại cuộc họp báo chuyên đề do Bộ Tài chính tổ chức ngày 15/9/2022, ông Nguyễn Quang Huyền - Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm cho biết, Luật Kinh doanh bảo hiểm số 08/2022/QH15 một mặt tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, mặt khác phát huy tính chủ động, sáng tạo của doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH).

Tăng tính chủ động cho DNBH

Theo ông Nguyễn Quang Huyền - Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm, với các quy định chi tiết, chặt chẽ, Luật sẽ tạo môi trường pháp lý theo hướng thông thoáng hơn nhằm thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước, qua đó có tác động tích cực về dài hạn đối với thị trường bảo hiểm.

Luật Kinh doanh bảo hiểm đã thay đổi phương thức quản lý tài chính, quản lý doanh nghiệp cho phép xác định vốn và quản lý doanh nghiệp theo rủi ro đặc thù của từng doanh nghiệp, không cào bằng như trước đây. Từ đó, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có tình hình tài chính tốt, quản trị lành mạnh phát triển; kịp thời chấn chỉnh các doanh nghiệp có biểu hiện chưa tốt về quản lý tài chính, quản trị rủi ro. Thị trường minh bạch hơn do có các quy định rõ ràng về công khai thông tin.

Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng đưa ra các quy định tạo sự chủ động trong hoạt động kinh doanh, khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin và giảm thiểu thủ tục hành chính, tăng cường sự chủ động cho doanh nghiệp trong phát triển sản phẩm bảo hiểm.

Theo đó, Luật cho phép các DNBH chủ động hơn trong hoạt động kinh doanh, cơ quan quản lý sẽ không can thiệp quá sâu về mặt kỹ thuật vào hoạt động của các DN như trước đây. Luật sửa đổi đã đáp ứng nhu cầu về sản phẩm bảo hiểm linh hoạt, đa dạng và toàn diện của tổ chức, cá nhân. Theo đó, DNBH được chủ động hơn trong thiết kế, xây dựng và triển khai sản phẩm. DN chỉ phải đăng ký với Bộ Tài chính phương pháp, cơ sở tính phí bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm xe cơ giới (trừ bảo hiểm bắt buộc) thay vì phải được phê chuẩn quy tắc, điều khoản, biểu phí sản phẩm bảo hiểm như trước đây.

Bên cạnh đó, nhằm tạo thuận tiện và gia tăng cơ hội tiếp cận dịch vụ, sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng phù hợp xu thế Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Luật còn khuyến khích DN ứng dụng công nghệ thông tin để hiện đại hóa hoạt động kinh doanh, quản trị DN cũng như phương thức cung cấp sản phẩm. Với các quy định này, DNBH được chủ động cung cấp dịch vụ, sản phẩm trên môi trường mạng, tuy nhiên việc cung cấp sản phẩm dịch vụ qua mạng cũng phải đáp ứng các điều kiện nhất định...

 

Toàn cảnh buổi họp báo.
Toàn cảnh buổi họp báo.

Không chỉ được chủ động trong kinh doanh, Luật còn cho phép DN chủ động trong lựa chọn tài sản đầu tư, đầu tư một phần vốn ra nước ngoài phù hợp với năng lực tài chính và khả năng quản trị rủi ro. Quy định về đầu tư này phù hợp với việc áp dụng mô hình quản lý vốn tương ứng với quy mô và mức độ rủi ro của doanh nghiệp. Luật cũng bổ sung quy định về các nguồn vốn đầu tư, nguyên tắc đầu tư, những điều không được làm... nhằm đảm bảo an toàn, phù hợp với tính chất hoạt động kinh doanh bảo hiểm.

Sửa đổi, bổ sung quy định phù hợp với thực tiễn

Để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật có liên quan, Luật còn sửa đổi, bổ sung quy định về hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng vô hiệu, đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng; bãi bỏ quy định về thời hiệu khởi kiện, thời điểm phát sinh trách nhiệm của hợp đồng... để đảm bảo thống nhất với Bộ luật Dân sự, dễ áp dụng trên thực tế. Đồng thời, phân loại rõ các loại hợp đồng bảo hiểm tương ứng với các loại hình bảo hiểm; quy định rõ đối tượng được bảo hiểm, quyền lợi được bảo hiểm đối với từng loại hợp đồng bảo hiểm; nâng cao trách nhiệm của các chủ thể tham gia hợp đồng bảo hiểm trong việc cung cấp thông tin.

Để phù hợp với thực tiễn, giải quyết những vướng mắc trong thời gian vừa qua, Luật đã bãi bỏ một số bảo hiểm bắt buộc như: bảo hiểm trách nhiệm dân sự của người vận chuyển hàng không đối với hành khách; bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp đối với hoạt động tư vấn pháp luật; bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.

Luật Kinh doanh bảo hiểm sửa đổi, bổ sung điều kiện cấp phép thành lập và hoạt động nhằm thu hút thêm nhà đầu tư mới theo hướng cho phép các tập đoàn tài chính, bảo hiểm được thành lập DNBH tại Việt Nam. Đồng thời, bổ sung các quy định về kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ, quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế, phù hợp với tính chất hoạt động kinh doanh bảo hiểm nhằm bảo đảm tuân thủ pháp luật, phòng ngừa, phát hiện, kiểm soát và giảm thiểu rủi ro của DNBH.

Nhằm cắt giảm thủ tục hành chính, Luật bãi bỏ quy định phải chấp thuận đối với đóng, mở, thay đổi địa điểm đặt chi nhánh, văn phòng đại diện và thay bằng hình thức thông báo với Bộ Tài chính trước khi có thay đổi. Bổ sung quy định cơ cấu tổ chức quản lý của DNBH, người quản lý, người kiểm soát của DNBH; các nguyên tắc phân công, đảm nhiệm chức vụ nhằm tránh kiêm nhiệm nhiều, bãi nhiệm, miễn nhiệm, đình chỉ, tạm đình chỉ chức danh Chủ tịch Hội đồng thành viên/Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc/Giám đốc, chuyên gia tính toán nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của bên mua bảo hiểm.

Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng bổ sung quy định về an toàn tài chính, trong trường hợp tỷ lệ an toàn vốn ở mức phải áp dụng biện pháp can thiệp, biện pháp cải thiện sớm, biện pháp kiểm soát, quy định trách nhiệm của doanh nghiệp, chủ sở hữu, thành viên góp vốn, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát... Bổ sung yêu cầu công khai thông tin định kỳ, công khai thông tin thường xuyên; công khai thông tin bất thường để đảm bảo thông tin về DNBH rõ ràng, minh bạch. Đồng thời, bổ sung nguyên tắc, yêu cầu, đối tượng và hình thức cung cấp dịch vụ, sản phẩm bảo hiểm trên môi trường mạng để phù hợp với xu thế Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Một vấn đề khác cũng được đề cập tại Luật lần này đó là công khai thông tin. Nếu như trước đây, các quy định về công khai, minh bạch thông tin chưa đầy đủ, còn thiếu các thông tin mang tính cập nhật hoặc thông tin về các tình huống có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng, thì Luật đã hoàn thiện các quy định về vấn đề này. Theo đó, Luật phân nhóm và yêu cầu DNBH thực hiện công khai thông tin định kỳ, thường xuyên, bất thường; quy định về các phương thức công khai thông tin và thời hạn công khai thông tin.  

Luật Kinh doanh bảo hiểm 08/2022/QH15 cũng đã bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Tài chính trong quản lý, giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật về hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Luật  bổ sung quy định Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan quản lý bảo hiểm nước ngoài trong việc phối hợp quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm tra đối với các chi nhánh của doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài tại Việt Nam; thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin quản lý, giám sát cùng với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành khác có liên quan đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm.

Cũng tại buổi họp báo, Lãnh đạo Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm đã trao đổi, làm rõ nhiều câu hỏi của phóng viên xung quanh các nội dung như: bảo hiểm vi mô; cơ chế giám sát các DNBH; vấn đề công khai, minh bạch thông tin...