Bộ đệm vốn của ngân hàng vẫn còn mỏng

Thống kê từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) theo Thông tư số 41/2016/TT-NHNN (tiếp cận chuẩn mực quốc tế Basel II, được quy định tối thiểu là 8%) của các ngân hàng đang ở mức khiêm tốn, trong đó: Ngân hàng thương mại (NHTM) cổ phần đạt 12,29%; còn khối NHTM có vốn nhà nước đạt  9,04%.... Các mức này chỉ nhỉnh hơn một chút so với quy định tối thiểu tại Basel II;

Theo công bố của NHNN, chỉ duy nhất nhóm ngân hàng nước ngoài, có hệ số CAR đạt 18,61% (tương đồng so với mức bình quân trong khu vực).

Trong một báo cáo công bố gần đây, VNDirect đánh giá, CAR tại các ngân hàng Việt Nam đã có những cải thiện tốt, tuy nhiên, bộ đệm vốn của các ngân hàng Việt Nam vẫn còn tương đối thấp so với tiêu chuẩn quốc tế.

Đặc biệt, CAR trung bình của ngành Ngân hàng Việt Nam hiện thấp hơn tương đối nhiều so với ngân hàng trong khu vực (CAR bình quân của: Indonesia là 22,6%; Philippines là 17,2%; Singapore là 17,1%; Thái Lan 19,6%; Malaysia 18,5%).

TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cũng cho rằng, CAR của các ngân hàng tại Việt Nam cải thiện chậm và ở mức thấp so với khu vực. Chưa kể các nước trong khu vực đã thực hiện áp dụng Basel III hoặc một phần của Basel III, trong khi các NHTM Việt Nam mới đang trong giai đoạn triển khai Basel 2.

“Mức đệm vốn của các tổ chức tín dụng (TCTD) ở mức thấp làm hệ thống ngân hàng dễ bị tác động tiêu cực từ các cú sốc bất lợi từ môi trường kinh doanh. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc tăng vốn của các ngân  hàng, đặc biệt các NHTM có vốn nhà nước còn gặp nhiều khó khăn”, TS. Cấn Văn Lực chia sẻ.

Theo VNDirect, các ngân hàng Việt Nam đã và đang cố gắng để cải thiện tỷ lệ an toàn vốn (CAR). Hệ số CAR đã ghi nhận cải thiện tốt trong những năm gần đây, khi các ngân hàng đang từng bước tiến tới những tiêu chuẩn của Basel III và xây dựng một bộ đệm vốn vững chắc cho việc tăng trưởng tín dụng trong tương lai.

Hiện có hơn 20 ngân hàng đã áp dụng tiêu chuẩn Basel II, trong đó, 6 ngân hàng đã hoàn thành cả 3 trụ cột. Một số ít ngân hàng đã bắt đầu chuyển sang đáp ứng những tiêu chuẩn của Basel III. VNDirect nhận định: “Những động thái này sẽ giúp các ngân hàng quản trị rủi ro và vốn hiệu quả hơn”.

Tăng vốn là cần thiết giúp phòng chống rủi ro tốt hơn

Với những rủi ro trên thị trường ngày một gia tăng, mức đệm vốn của các TCTD càng mỏng thì càng khiến cho hoạt động hệ thống ngân hàng dễ bị tổn thương trước các cú sốc bất lợi từ môi trường kinh doanh.

Do vậy, giới chuyên môn cho rằng, ngoài việc đảm bảo hệ số CAR, tăng vốn trở thành nhu cầu bức thiết của các ngân hàng trên con đường hướng tới chuẩn mực quốc tế Basel III.

Tăng vốn điều lệ giúp ngân hàng củng cố tiềm lực tài chính, gia tăng nguồn vốn trung - dài hạn để mở rộng hoạt động kinh doanh, bảo đảm hệ số an toàn vốn (CAR) theo quy định của các cơ quan chức năng, cũng như có thêm nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.

Thực tế cho thấy, trong những năm qua, các ngân hàng (nhất là các NHTM cổ phần) đã không ngừng nâng cao năng lực tài chính, đổi mới công nghệ, tăng vốn điều lệ; đồng thời, chủ động xây dựng phương án tái cơ cấu và xử lý nợ xấu, xây dựng các phương án phòng ngừa rủi ro trong bối cảnh diễn biến phức tạp bởi thị trường quốc tế và trong nước.

Số liệu thống kê từ NHNN đến hết tháng 10/2022 cho thấy, tổng vốn điều lệ của các TCTD đã tăng 10,5% so với cuối năm 2021 và đạt ở mức 857.266 tỷ đồng, trong đó: khối NHTM nhà nước có tổng vốn điều lệ đạt 190.410 tỷ đồng, tăng 5,74%; khối NHTM cổ phần đạt 452.947 tỷ đồng, tăng 15,08%...

Tuy nhiên, để tăng nguồn lực tài chính, đảm bảo hệ số an toàn vốn… để chủ động ứng phó với các rủi ro gia tăng, các ngân hàng đều nhấn mạnh đến sự quan trọng của việc tăng vốn điều lệ trong thời gian tới.

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngân hàng năm 2023 do NHNN tổ chức, ông Phan Đức Tú - Chủ tịch HĐQT BIDV đã đề nghị, Chính phủ, Bộ Tài chính, NHNN tiếp tục cho phép các NHTM nhà nước được tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận sau thuế, sau  trích lập các quỹ năm 2022 theo tinh thần Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/1/2022 của Quốc hội.

Cùng chung quan điểm, ông Phạm Quang Dũng - Chủ tịch HĐQT Vietcombank cũng kiến nghị, cần tiếp tục ưu tiên tăng vốn điều lệ cho các NHTM nhà nước trong bối cảnh quy mô vốn điều lệ, hệ số an toàn vốn còn ở mức rất khiêm tốn so với nhu cầu phát triển cũng như chuẩn mực quốc tế.

“Vietcombank rất mong sớm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cho phép tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận còn lại của các năm 2019 - 2020 sau khi trích lập các quỹ (nội dung này đã được NHNN và Bộ Tài chính thống nhất trình Thủ tướng Chính phủ)”, ông Phạm Quang Dũng đề nghị và cho biết thêm: “Trong năm 2023, Vietcombank dự kiến xin ý kiến NHNN để trình ĐHĐCĐ tiếp tục tăng vốn điều lệ sử dụng toàn bộ lợi nhuận tích lũy còn lại của năm 2021 và các năm trước (là nội dung đã được Thủ tướng Chính  Phủ, NHNN và Bộ Tài chính đồng ý về chủ trương)”.

Ở khối NHTM cổ phần, hoạt động tăng vốn diễn ra khá tích cực và chủ động, ví như: SeABank vừa hoàn thành tăng vốn điều lệ lên gần 20.403 tỷ đồng, thông qua việc phát hành cổ phiếu cho CBNV theo Chương trình ESOP năm 2022….

Trong báo cáo vừa công bố, CTCK VCSC kỳ vọng, kỳ vọng hoạt động tăng vốn sẽ trở lại vào năm 2023, dù đây sẽ là áp lực không nhỏ đến hoạt động của các nhà băng trong năm nay, đặc biệt là trong môi trường lãi suất cao tiếp tục duy trì như hiện nay.

Tăng vốn luôn là mục tiêu ưu tiên hàng đầu của các ngân hàng, nhằm đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắc khe hơn của ngành ngân hàng về an toàn hoạt động, tăng cường hệ số an toàn vốn tối thiểu (CAR) và đáp ứng tiêu chuẩn Basel II, đồng thời có thêm nguồn lực tài chính quan trọng để mở rộng hoạt động kinh doanh.