Phóng viên: Xin ông cho biết, dựa trên những cơ sở nào để Bộ Tài chính đề xuất với Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tăng thuế bảo vệ môi trường (BVMT) với xăng dầu?

Ông Phạm Đình Thi.

Ông Phạm Đình Thi: Tại Dự thảo Nghị quyết về biểu thuế BVMT, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh biểu thuế BVMT đối với một số hàng hóa và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2018 như sau: Mức thuế BVMT của xăng tăng từ 3.000 đồng/lít lên kịch khung là 4.000 đồng/lít, dầu diesel tăng từ 1.500 đồng/lít lên kịch khung 2.000 đồng/lít, dầu nhờn tăng từ 900 đồng/lít lên kịch khung là 2.000 đồng/lít…

Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết của Bộ Chính trị về giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước (NSNN) đảm bảo an toàn nợ công, đảm bảo nền tài chính quốc gia an toàn bền vững, trong đó có giải pháp là cơ cấu lại nguồn thu NSNN. Cùng với đó là thực hiện Nghị quyết số 25/2016/QH14 về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020 của Quốc hội cũng đưa ra giải pháp cơ cấu lại NSNN là phải hoàn thiện cơ cấu lại nguồn thu NSNN, phải khai thác tốt các nguồn thu từ tài sản, tài nguyên và môi trường.

Cùng với đó, tại Phiên họp lần thứ 14 của UBTVQH cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi bổ sung Luật thuế BVMT, ngoài một số ý kiến cho rằng cần thiết phải mở rộng đối tượng chịu thuế, đưa thêm một số hàng hóa vào đối tượng chịu thuế BVMT để hướng tới phát triển kinh tế bền vững thì có ý kiến cho rằng phải làm rõ cơ sở khoa học để xem xét mở rộng khung và cũng có ý kiến đề nghị trong lúc khung thuế BVMT của Quốc hội còn cho phép thì cần thiết Chính phủ điều chỉnh thuế BVMT.

Thực hiện các quan điểm, chủ trương trên và để phát triển kinh tế bền vững gắn với bảo vệ môi trường, Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế BVMT.

Hiện nay, Việt Nam đã và đang hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, đã tham gia 11 Hiệp định thương mại tự do (FTA). Trong bối cảnh đó, mặt hàng xăng dầu, mức thuế cam kết trong Tổ chức Thương mại Thế giới là nhập khẩu 40%, tuy nhiên mức thuế ưu đãi chỉ có 20%. Theo lộ trình thực hiện các FTA thì Việt Nam còn phải giảm dần mức thuế nhập khẩu đối với xăng dầu. Mức ưu đãi nhất là 0% đối với cả xăng và dầu. Từ 2015, trong Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN thì mức thuế nhập khẩu dầu đã về 0%.

Thưa ông, việc tăng thuế BVMT sẽ tác động như thế nào đến các khoản thu NSNN?

Theo tôi, chúng ta cần phải nhìn nhận trên nhiều giác độ khác nhau. Đối với xăng dầu, hiện nay, chúng ta đang thực hiện các FTA và thuế nhập khẩu đang giảm rất nhanh. Đây là nguồn lực quan trọng để bù đắp lại nguồn thu ngân sách. Tuy nhiên, xét trên giác độ BVMT có thể thấy, xăng dầu cũng như túi nilon là những mặt hàng khi sử dụng gây tác động rất xấu đến môi trường. Bản thân các mặt hàng này, không chỉ nước ta mà các nước trên thế giới đều quy định riêng sắc thuế với xăng dầu để khuyến khích người dân sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Nói đến xăng, từ 1/1/2018, Việt Nam không sử dụng xăng A92 nữa mà sử dụng xăng E5. Đó là một cách bảo vệ môi trường. Mặt khác, giá xăng dầu của chúng ta hiện nay so với các nước có chung đường biên giới, các nước châu Á cũng như một số nước thế giới ở mức thấp. Theo xếp hạng 167 nước thì Việt Nam đứng thứ 45 từ thấp đến cao. Như vậy, giá bán lẻ của chúng ta thấp hơn 122 nước.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, toàn bộ các mặt hàng dự kiến tăng thuế sẽ làm số thu tăng khoảng gần 15,6 nghìn tỷ đồng, trong đó riêng xăng là gần 8 nghìn tỷ đồng.

Nguồn thu này sẽ được sử dụng cho mục đích gì thưa ông?

Theo Luật NSNN, tất cả nguồn thu từ thuế đều tập trung vào NSNN. Trên cơ sở đó phân bổ chi cho các nhiệm vụ theo dự toán Quốc hội quyết định, trong đó có nhiệm vụ bảo vệ môi trường.

Xin cảm ơn ông!