“Bứt phá” trong phát triển BHXH tự nguyện

Ngày 23/5/2018, Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH - ghi dấu mốc quan trọng trong thực hiện chính sách này ở Việt Nam.

Đánh giá về kết quả sau hơn 2 năm triển khai Nghị quyết này của BHXH Việt Nam, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết, với quyết tâm đưa Nghị quyết 28-NQ/TW vào cuộc sống, thời gian qua, BHXH Việt Nam đã nỗ lực, triển khai nhiều giải pháp, đạt được những kết quả tích cực.

Cụ thể, về số người tham gia BHXH tự nguyện, từ khi có Nghị quyết 28-NQ/TW đã phát triển nhanh chóng. Cụ thể, năm 2018, toàn quốc đã có trên 277.000 người tham gia, tăng hơn 52.900 người, tương ứng tăng 23,6% so với năm 2017. Năm 2019, con số này đã tăng lên gần 574.000 người, tăng 296.700 người, tương ứng tăng 107,1% so với năm 2018, chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động. Đặc biệt, số người tham gia BHXH tự nguyện tăng mới trong năm 2019 đã bằng tổng số người tham gia BHXH tự nguyện phát triển được của cả 11 năm trước cộng lại.

“Những kết quả này là rất tích cực cho thấy những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đã đi vào cuộc sống; công tác truyền thông phát huy hiệu quả, làm thay đổi nhận thức người dân; việc tổ chức, thực hiện chính sách BHXH tự nguyện ngày càng thuận tiện, tạo được niềm tin trong nhân dân”, Phó Tổng giám đốc BHXH Trần Đình Liệu cho hay.

Tuy nhiên, bước sang năm 2020, việc phát triển BHXH tự nguyện đã phải đối mặt với một thách thức lớn khi dịch Covid-19 bùng phát trên thế giới và tác động trực tiếp tới Việt Nam gây thiệt hại nặng nề về kinh tế - xã hội. Thu nhập của người dân giảm sút, nhiều người lâm vào khó khăn nên không thể tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.

Bên cạnh đó, các hoạt động truyền thông, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện cũng phải tạm hoãn để thực hiện giãn cách xã hội… dẫn đến số người tham gia có sự sụt giảm. Cụ thể: Trong 4 tháng đầu năm 2020, cả nước có 557.000 người tham gia BHXH tự nguyện (giảm 16.000 người so với năm 2019)…

Bên cạnh những kết quả đạt được ở trên, công tác phát triển BHXH luôn đối diện với nhiều khó khăn, thách thức. Ngoài những khó khăn mang tính “ngắn hạn” kể trên thì chính sách BHXH cũng có tính đặc thù, đó là hướng tới bảo đảm an sinh xã hội trong dài hạn. Thực tiễn cho thấy, thường phải mất một quá trình dài người dân mới có thể hiểu, cảm nhận được lợi ích thiết thực của chính sách BHXH. Để “rút ngắn” quá trình này, cùng với việc thay đổi nhận thức của người dân, cần sự đổi mới, đột phá trong công tác truyền thông. Tuy nhiên, bên cạnh “đòn bẩy” từ công tác truyên thông thì việc hoàn thiện, đổi mới chính sách BHXH sao cho hấp dẫn, thuận lợi trong đóng, hưởng lại giữ vai trò quyết định cho sự lựa chọn, tham gia lâu dài của người dân. 

Giải pháp đột phá trong phát triển BHXH tự nguyện

Để phát triển BHXH tự nguyện bền vững, hướng tới BHXH toàn dân, thời gian tới, cơ quan BHXH cần tập trung triển khai các giải pháp sau: Tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, các cơ quan truyền thông, cơ quan thông tấn, báo chí, cấp ủy, chính quyền các cấp đẩy mạnh công tác truyền thông với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, hiện đại. Qua đó, giúp người dân, người lao động hiểu rõ quyền, lợi ích của việc tham gia BHXH trên cơ sở nhận thức đúng, đầy đủ và sâu sắc chủ trương, quan điểm của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về BHXH, từ đó tạo sự đồng thuận, chủ động tham gia.

Cùng với đó, BHXH Việt Nam tiếp tục đề xuất, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH để tăng tính hấp dẫn, thuận lợi hơn nữa cho người tham gia. Trong đó đề xuất, kiến nghị: Sửa đổi quy định về điều kiện, về thời gian đóng BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu, kết hợp với điều chỉnh cách tính hưởng lương hưu; Quy định điều chỉnh tăng và linh hoạt hơn về sự hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện nhất là đối tượng người nông dân, người lao động phi chính thức không thuộc người thuộc hộ nghèo, cận nghèo để tăng mức độ hấp dẫn, khuyến khích tăng số người tham gia BHXH tự nguyện; Quy định điều kiện về tuổi để được hưởng lương hưu giữa nam và nữ cho phù hợp để khuyến khích người nông dân, người lao động khu vực phi chính thức là nam giới tham gia BHXH tự nguyện.

Ngoài ra, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong việc thực hiện công tác phát triển người tham gia BHXH của cơ quan BHXH thông qua việc tăng cường phối hợp chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, hỗ trợ nghiệp vụ, cải cách thủ tục hành chính; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, quản lý và thường xuyên kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ đối với tổ chức, bộ máy làm công tác thu, đại lý thu chấn chỉnh kịp thời sai phạm, nhũng nhiễu làm hạn chế kết quả thực hiện nhiệm vụ công tác phát triển đối tượng…