Ông Tiến cho biết: “Trong năm 2012, ngành thuế đã thanh tra, kiểm tra 1.495 doanh nghiệp lỗ có dấu hiệu chuyển giá. Qua đó đã điều chỉnh giá dẫn đến nhiều doanh nghiệp từ lỗ đã có lãi, truy thu và phạt hơn 622 tỉ đồng, giảm lỗ 3.307 tỉ đồng, nộp ngân sách 207 tỉ đồng. Đặc biệt có cuộc thanh tra đã điều chỉnh giảm giá vốn gần 80 triệu USD. Trong kế hoạch từ nay đến năm 2015, ngành thuế sẽ tập trung nhiều hơn cho công tác chống chuyển giá”.

 Hoạt động chống chuyển giá sẽ tập trung vào các đối tượng nào, thưa ông?

- Ngoài kế hoạch về kiểm soát giá chuyển nhượng ở VN vừa được Chính phủ phê duyệt, cơ quan thuế đã trình Bộ Tài chính chương trình kiểm soát chuyển giá từ nay đến năm 2015. Theo đó, sẽ tập trung vào công tác thanh tra theo kế hoạch, mà trọng tâm quản lý theo rủi ro chứ không thanh tra tràn lan. Cụ thể, ngành thuế sẽ nhắm vào các doanh nghiệp có dấu hiệu chuyển giá như kê khai lỗ triền miên vẫn mở rộng đầu tư, hay nâng vốn đầu tư để chia chác khấu hao.

Như trường hợp của Công ty Coca-Cola, doanh nghiệp con mua nguyên liệu của doanh nghiệp mẹ ở nước ngoài. Khi mua đã chuyển thu nhập ra nước ngoài vì mua giá cao, còn khi bán lại bán giá thấp để lỗ không phải chịu thuế. Người ta đã hưởng chênh lệch rất lớn. Với hiện tượng này chúng ta phải kiên quyết đấu tranh.

Nhiều ý kiến cho rằng nhiều doanh nghiệp chuyển giá là do năng lực cán bộ thuế còn hạn chế?

- Thực tế có những cán bộ trình độ kế toán rất tốt nhưng lại yếu về ngoại ngữ. Hay có những cán bộ có khả năng hiểu biết rất tốt về thuế quốc tế nhưng lại không phân tích báo cáo tài chính, kinh nghiệm quản lý. Chúng ta cũng không có đội thanh tra chuyên trách về giá chuyển nhượng.

Do vậy ngành thuế sẽ tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên về mảng này. Trọng tâm là tăng cường năng lực thực thi thuế quốc tế của cơ quan thuế, đặc biệt là chuyển giá đến giao dịch xuyên biên giới...

Liệu có sự tiếp tay của kiểm toán, thuế cho các doanh nghiệp chuyển giá, thưa ông?

- Tôi được biết có hiện tượng nhiều công ty chuyển giá được sự giúp sức ở đằng sau. Do đó, tới đây cơ quan thuế sẽ kiến nghị sửa đổi bổ sung một số cơ chế pháp lý, trong đó đặc biệt là trách nhiệm của cơ quan kiểm toán trong vấn đề kê khai giao dịch liên kết của các doanh nghiệp. Nếu như xảy ra hậu quả phải truy thu thuế của các giao dịch liên kết thì công ty kiểm toán phải có trách nhiệm với việc này. Tức Nhà nước sẽ có cơ chế, chế tài khi công ty kiểm toán giúp doanh nghiệp tránh được thuế.

Các chính sách về thuế, thu hút đầu tư của Việt Nam có nhiều kẽ hở để các doanh nghiệp lợi dụng né thuế?

- Hoạt động chuyển giá đang là vấn đề nhức nhối không chỉ ở Việt Nam mà tại nhiều nước trên thế giới. Một mình cơ quan thuế không thể làm nổi mà phải có sự phối hợp giữa các bộ ngành. Tuy nhiên phải thừa nhận các chính sách thu hút đầu tư nước ngoài cũng tạo ra một số kẽ hở để các doanh nghiệp lợi dụng nhằm né thuế.

Chẳng hạn, đối với các doanh nghiệp lĩnh vực công nghệ, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp Việt Nam ưu đãi miễn thuế cho doanh nghiệp bốn năm, giảm thuế chín năm sau khi đầu tư. Từ đó, có trường hợp sau khi hết thời gian ưu đãi thuế, công ty mẹ lập ra công ty con để chuyển giá lòng vòng lách thuế.

Thuế thu nhập doanh nghiệp Việt Nam hiện được cho là quá cao, nếu giảm thuế suất này có góp phần ngăn chặn hoạt động chuyển giá?

- Tôi cho rằng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp cũng phải giảm cho phù hợp với xu thế của thế giới, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp nộp thuế. Nếu thuế suất phù hợp hơn có thể hiện tượng chuyển giá sẽ giảm. Nhưng vấn đề thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ là một phần vì chuyển giá có rất nhiều yếu tố, phương thức để chuyển giá. Cùng với việc hạ thuế suất thì cơ quan thuế cần phải nâng cao hiệu quả việc kiểm soát đối với các doanh nghiệp.