Góp phần đưa tăng trưởng thương mại toàn cầu lên mức 1.000 tỷ USD/năm

Cho biết tại buổi họp báo chuyên đề về việc thực hiện Hiệp định Tạo thuận lợi Thương mại (TFA) của WTO (ngày 22/8/2018),  bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Tổng cục Hải quan) cho biết: Hiệp định TFA đã chính thức có hiệu lực từ ngày 22/2/2017, sau khi được 110/164 quốc gia thành viên phê chuẩn. Đây là thỏa thuận đa phương đầu tiên được ký kết trong lịch sử 21 năm của WTO, là cột mốc quan trọng đối với hệ thống thương mại toàn cầu và là sự khích lệ đối với quá trình tự do hóa thương mại đang gặp nhiều khó khăn hiện nay do vấp phải chủ nghĩa bảo hộ thương mại.

Theo báo cáo thương mại thế giới 2015, việc thực hiện đầy đủ TFA có thể giảm trung bình 14,3% chi phí giao dịch và thúc đẩy tăng trưởng thương mại toàn cầu lên tới 1.000 tỷ USD mỗi năm. TFA cũng được đánh giá có khả năng tiết kiệm 1,5 ngày thời gian thông quan hàng nhập khẩu, giảm 47% so với mức trung bình hiện tại và tiết kiệm gần 2 ngày thời gian thông quan hàng hóa xuất khẩu, giảm 91% so với mức trung bình hiện tại.

Theo đại diện Tổng cục Hải quan, TFA cũng là Hiệp định đầu tiên trong lịch sử WTO mà các nước thành viên có thể quyết định lộ trình thực hiện cam kết của riêng mình, quá trình thực hiện được liên kết rõ ràng với năng lực kỹ thuật và tài chính. Thực thi TFA, tháng 7/2014, Việt Nam đã thông báo cho WTO cam kết Nhóm A – thực hiện ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực gồm 15 cam kết.

Đối với cam kết B (thực hiện sau một thời gian quá độ tính từ khi Hiệp định có hiệu lực) và cam kết C (cần một thời gian quá độ tính từ khi Hiệp định có hiệu lực và và hỗ trợ xây dựng năng lực để thực hiện). Trên cơ sở phối hợp với các bộ, ngành liên quan, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã rà soát và đề xuất Chính phủ phê duyệt lộ trình thực hiện. Triển khai lộ trình trên, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi Văn phòng Ban Chỉ đạo Liên ngành Hội nhập Quốc tế về Kinh tế để thực hiện thủ tục thông báo cho WTO. Theo đó, ngày 2/8/2018, Phái đoàn Việt Nam tại WTO đã thông báo cho WTO con số chính thức như sau: Nhóm B gồm 14 cam kết và nhóm C gồm 9 cam kết.

Việt Nam thực thi nhiều cam kết của Hiệp định TFA

Bà Nguyễn Thị Việt Nga cho biết, kể từ sau khi TFA có hiệu lực, Việt Nam đã tích cực triển khai nhiều hoạt động nhằm thực thi các cam kết của Hiệp định, cụ thể như theo dõi và triển khai các cam liên quan đến tiếp cận thông tin và tính minh bạch, cơ chế khiếu nại, hàng hóa tạm giữ để kiểm tra, giải phóng nhanh hàng hóa, cơ chế khiếu nại, khiếu kiện, hàng hóa tạm giữ để kiểm tra, xử lý hồ sơ trước khi hàng đến, tự do quá cảnh…

Đồng thời, xây dựng lộ trình thực hiện cam kết nhóm B, C và thông báo kế hoạch thực hiện nhóm B, C cho WTO; Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm thực thi cam kết theo Hiệp định; Huy động nguồn hỗ trợ kỹ thuật thực thi Hiệp định; Triển khai nhóm cam kết về thể chế, trong đó có việc thành lập và duy trì hoạt động của Ủy ban Quốc gia về Tạo thuận lợi Thương mại (NTFC) theo Quyết định số 1899/QĐ-TTg ngày 4/10/2016 của Chính phủ.

 “TFA với những nội dung nhằm thúc đẩy và tạo thuận lợi cho hoạt động vận chuyển, thông quan, giải phóng hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh cũng như các biện pháp hợp tác giữa hải quan các nước và hỗ trợ kỹ thuật sẽ tạo động lực thúc đẩy các hoạt động thương mại hàng hóa quốc tế và mang lại lợi ích chung cho các quốc gia thành viên WTO, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển”, bà Nga thông tin.

Đáp ứng yêu cầu đổi mới và cải cách theo nội dung TFA

Thực tế cho thấy, những nội dung của Hiệp định hoàn toàn phù hợp với mục tiêu cải cách hành chính trong lĩnh vực quản lý nhà nước trong lĩnh vực thương mại quốc tế, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia mà Chính phủ đang thúc đẩy mạnh mẽ.

Theo bà Nga, việc tham gia TFA và triển khai các cam kết theo Hiệp định sẽ góp phần đẩy mạnh tiến trình cải cách cải cách thủ tục hải quan, đơn giản và chuẩn hóa, tăng cường tính minh bạch trong quy trình thủ tục hải quan, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa bước đầu xuất khẩu, thu hút thêm đầu tư trực tiếp nước ngoài vào hoạt động sản xuất và xuất khẩu ra thị trường nước ngoài.

Tuy nhiên, việc triển khai TFA cũng đang đặt ra những khó khăn thách thức trong bối cảnh năng lực đội ngũ và trình độ công nghệ của Việt Nam còn hạn chế, chưa đáp ứng được toàn bộ yêu cầu đổi mới và cải cách theo nội dung TFA.

Bên cạnh đó, yêu cầu cải cách thủ tục liên quan đến thương mại tại biên giới đòi hỏi sự tham gia không chỉ của cơ quan hải quan mà cả sự tham gia của các cơ quan quản lý chuyên ngành để tăng cường hiệu quả quản lý, thúc đẩy tạo thuận lợi thương mại.

Thời gian tới, Tổng cục Hải quan với vai trò là cơ quan đầu mối triển khai Hiệp định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để thực thi Hiệp định, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan nhằm đáp ứng các nghĩa vụ cam kết theo Hiệp định.

“Tổng cục Hải quan sẽ thúc đẩy việc thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia nhằm tối ưu hóa các biện pháp tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại; Đẩy mạnh áp dụng quản lý rủi ro; Thu hẹp danh mục phải kiểm tra chuyên ngành, chuyển từ kiểm tra trước thông quan sang sau thông quan, chấm dứt tình trạng chồng chéo trong kiểm tra chuyên ngành…”, bà Nguyễn Thị Việt Nga khẳng định.